پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در آذرماه سال ۱۳۵۸ سازمان بسیج مستضعفین یا نیروی مقاومت بسیج به فرمان امام خمینی (ره) تشکیل شد و چند ماه بعد یعنی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ صدام حسین با پاره کردن قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر آتش جنگ ۸ ساله میان ایران و رژیم بعث عراق را برافروخت. تاریخ گواه این است که هنوز ۱۸ ماه از پیروزی انقلاب اسلامی نگذشته بود که این نظام، تحت فشار استکبار جهانی قرار گرفت و در داخل هم باید با جناحهای مختلف که وابسته به شرق و غرب بودند، مبارزه میکرد. از سوی دیگر نیروهای نظامی در حال بازسازی و ساماندهی خود بودند که صدام حسین با رویای تصرف یک هفتهای تهران، تا دروازههای اهواز و خرمشهر پیش رفت؛ بنابراین دشمنان قسم خورده این مرز و بوم که لحظهای از هیچ فتنهای علیه مردم ایران فروگذار نکردهاند، طفل نوپای انقلاب را با این گمان خام که میتوانند امنیت، استقلال و تمامیت ارضی ایران را بگیرند، درگیر جنگی نابرابر ساختند.
لبیک به یک فرمان تاریخی
در این شرایط بود که رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران فرمان قیام علیه ظلم را صادر کرد و مردم ایران با تمام وجود به این قیام لبیک گفتند و در همان روزهای آغازین جنگ نیروهای مردمی بدون هیچ گونه امکانات و آموزش نظامی در اهواز و خرمشهر علیه نیروهای بعثی عراق دست به رشادتهای فراوان زدند. رشادتها و از جانگذشتگیها به اندازهای بود که حضرت امام (ره) به ایثار مقابل رژیم بعث قداست بخشیدند و از این ۸ سال به عنوان دفاع مقدس یاد کردند. امام در ادامه موضوع جنگ را در اولویت نخست مسائل کشور قرار دادند و در ذیل دفاع مقدس، دفاع همهجانبه را مطرح کردند؛ بدین معنی که علاوه بر اشخاص حقیقی و مردم، نهادها و سازمانها هم باید در دفاع مقدس نقش آفرین باشند و هر سازمان اعم از نظامی و غیرنظامی باید نقش خود را در دفاع همهجانبه ایفا کند.
پژوهشگران تاریخ جنگ بر این باور هستند که شرایط نابرابر میان ایران و عراقی که غرب را به پشتوانه بزرگی برای خود تبدیل کرده بود، به گونهای پیش میرفت که اگر بنا بود دراین جبهه جمهوری اسلامی تنها بر عدوات جنگی و عملیاتهای نظامی خود تکیه کند نه تنها موفقیتی حاصل نمیشد بلکه خروج دشمن بعثی از ایران عملا ممکن نبود.
دفاع همهجانبه با الهام از نهضت عاشورا
سوالی که شاید همچنان غربیها در پاسخ به آن وا ماندهاند و در تجزیه و تحلیل مقاومت ملت ایران در برابر استکبار عاجز شدهاند، این است که چگونه یک نظام نوپا با حداقلترین امکانات و آموزش و بیشترین نفوذ داخلی و خارجی در طول ۸ سال ایستادگی کرد و یک وجب از خاک خود را از دست نداد؟
واضحترین پاسخ به این کوردلان یادآوری ایدئولوژی ایثار و شهادت همسو با نهضت عاشوراست که از ملت ایران سدی مقاوم در برابر دشمن ساخت. آموزههای دینی و اعتقاد به حادثه کربلا ایده دفاع همه جانبه را در ذهن مردم جاری و ساری ساخت و همین مساله صحنه جنگ را به کلی تغییر داد؛ بنابراین ۸ سال دفاع مقدس طولانیترین جنگ قرنی گذشته است که عرصه رشادت و دلیری زنان و مردانی بود که لحظهای دست از مقاومت برنداشتند.
با مطالعه تاریخ معاصر و تاریخ جنگ، در مییابیم که ۸ سال دفاع مقدس دستاوردهای زیادی را برای ملت ایران به ارمغان داشت، اما در این میان شاید مهمترین و اصلیترین موضوعی که جمهوری اسلامی به آن دست یافت، قدرت بازدارندگی بود. از این جهت که دوران پهلوی دوم، ایران به محلی برای مستشاران خارجی تبدیل شده بود و زیر پرچم آنها بود که برای همیشه بحرین از ایران جدا شد، اما با ایستادگی ۸ ساله در برابر رژیم بعث؛ دشمنان این مرز و بوم فهمیدند که دیگر رویارویی با ایران بسیار سخت و دشوار خواهد بود و لحظهای نمیتوانند به مرزهای ایران تجاوز کنند.
اکنون سوالی که ایجاد میشود این است، با گذشت ۳ نسل از دوران دفاع مقدس، آیا دشمنان ایران تغییر کرده اند؟ آیا دشمنان ۳۰ سال گذشته، به دوستان وفادار امروز تبدیل شدهاند؟ پاسخ این سوالات برای نسل امروز یک «خیر» بزرگ است. دشمنان قسم خورده جمهوری اسلامی ایران در این ۴۳ سال لحظهای از تلاش برای مقابله با این نظام دست نکشیده اند. در دهه ۶۰ علیه ایران انواع و اقسام عملیاتهای نظامی را انجام دادند، اما جنگ امروز، جنگ نرم است. خاکریز دشمن دیگر پشت مرزهای کشور نیست بلکه پا به مرزهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی گذاشتهاند.
تغییر میدان نبرد
در راستای همین موضوع محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی تاکیده میکند که «امروز دشمنان جبهه مقاومت آنچه که در عرصه میدان نتوانستند به دست بیاورند را در جنگ اقتصادی دنبال میکنند و بر همین اساس باید تلاش کنیم در عرصههای اقتصادی و سیاسی موفقیت در میدان را کسب کنیم.»
این نگاه بیانگر این است؛ همانگونه که مردم ایران ۸ سال با اقتدار ایستادگی کردند، و در راه دفاع از وطن از جان خود گذشتند، در میدان نبرد امروز هم باید قد علم کنند تا دست اجنبی و بیگانه از این مرز و بوم کوتاه بماند. اما چگونه؟ ۲۴ بهمن سال ۹۷ بود که رهبر عظیم الشان جمهوری اسلامی ایران، در بیانیهای با عنوان گام دوم انقلاب، ۷ ماموریت مهم را برای جوانان تبیین کردند.
ایشان در بخشهایی از این بیانیه به موضوع مهم ناکام ساختن دشمن توسط جوانان اشاره کردند و فرمودند: «انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار به شدّت تحقیر شده و به شدّت عقب مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت؛ در گام نخست، رژیم ننگین سلطنت استبدادی را به حکومت مردمی و مردمسالاری تبدیل کرد و عنصر ارادهی ملّی را که جانمایهی پیشرفت همهجانبه و حقیقی است در کانون مدیریت کشور وارد کرد؛ آنگاه جوانان را میداندار اصلی حوادث و وارد عرصه مدیریت کرد؛ روحیه و باور «ما میتوانیم» را به همگان منتقل کرد؛ به برکت تحریم دشمنان، اتّکا به توانایی داخلی را به همه آموخت و این منشأ برکات بزرگ شد. ثبات و امنیت کشور و تمامیت ارضی و حفاظت از مرزها را که آماج تهدید جدّی دشمنان قرار گرفته بود ضمانت کرد و معجزهی پیروزی در جنگ هشتساله و شکست رژیم بعثی و پشتیبانان امریکایی و اروپایی و شرقیاش را پدید آورد... آنچه من میخواهم بگویم این است که این راه طی شده، با همهی اهمیتش فقط یک آغاز بوده است و نه بیشتر. اینک مطالبهی عمومی من از شما جوانان آن است که این راه را با احساس مسئولیت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید. سنگ بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده و این انقلاب، شهیدانی از قبیل: شهدای هستهای نیز داده است. بهپاخیزید و دشمن بدخواه و کینهتوز را که از جهاد علمی شما به شدّت بیمناک است ناکام سازید.»
جنگ نرم امروز، دشوارتر از ۸ سال دفاع مقدس
با توجه به بیانات رهبر انقلاب میتوان دریافت که وظیفه جوانان امروز در جنگ نرم، دشوارتر از شرایط جوانان در دوران دفاع مقدس است. در دهه ۵۰ و ۶۰ جوانان با اطاعت از رهبر خود به میدان نبرد شتافتند و در راه دفاع از میهن ایثار کردند. امروز نیز جامعه با انواع جنگ نرم مواجهه است بنابراین وظیفه جوانان انقلابی است که با تاسی از رهبری، از آرمانها و اهداف انقلاب دفاع و با ادراک درست و منطقی تحرکات دشمن را در جنگ نرم شناسایی کنند.
در اهمیت این مساله، احمد خاتمی در خطبههای نمازجمعه به ۴ جنگ اشاره میکند که بیانگر ۴ عرصه برای نبرد است و نباید از آن غافل شد. امام جمعه موقت تهران تاکید کرده است: «جنگ سیاسی، جنگ روانی، جنگ رسانهای و جنگ اقتصادی، جبهه دشمن برای تغییر نظام در طول عمر پر برکت انقلاب در طول ۴۰ سال بود که مردم همگام با مسئولین و حتی جلوتر از آنها در تمام جبههها حضور موثر و مفیدی داشتند و توانستند درخت نظام را برای رشد و نمو کمک کنند و با حضور حداکثری خود در تنگناهای انقلاب با بصیرت و همدلی درس بزرگی به دشمن و حتی برخی مسئولین دادند که با اتحاد میتوان از همه مشکلات عبور کرد.»
جان کلام
بیانیه گام دوم انقلاب ریلگذاری مسیر پیشرفت آینده انقلاب اسلامی است و جوانان امروز میدانداران گام دوم انقلاب اسلامی هستند. در طول سالها جنگ تحمیلی، فرماندهان جوان مدیریتهایی را بر عهده داشتند که با روحیه جهادی و انقلابی سرنوشت هشت سال جنگ را تغییر داده و ثابت کردند که جوانان با مدیریت جهادی میتوانند از پیچ مشکلات عبور کنند و بدون هیچگونه خستگی تا آخرین نفس بایستند. پس از شکست دشمن در جنگ تحمیلی، دشمنان تصمیم گرفتند تا از راههای دیگر بر پیکره ایران اسلامی ضربه وارد کنند بر این اساس پس از شناخت گستره بیانتهای جنگ، شناخت دقیقتر دشمنان و معارضان انقلاب، ضروری است. یادآوری این نکته هم لازم است که رهبر انقلاب از دانشجو به عنوان افسر جنگ نرم یاد و دانشگاه را میدان جنگ نرم دشمن معرفی کردند، بنابراین علاوه بر موارد دیگری که پیشتر ذکر شد، یکی از میدانهای جدی جنگ امروز، دانشگاه است و باید با تکیه بر گام دوم انقلاب و به کارگیری رهنمونهای مقام معظم رهبری، بار دیگر پیروز میدان باشیم.