هوش مصنوعی ضرورتی که نمی‌توان نادیده گرفت

در عصر حاضر، هوش مصنوعی (AI) به یکی از کلیدی‌ترین تکنولوژی‌ها تبدیل شده است و این فناوری در حال تغییر همه جنبه‌های زندگی بشری، از صنعت و پزشکی گرفته تا آموزش و حتی تفریح است. کشور‌های پیشرو در فناوری، به‌ویژه کشور‌های غربی، سال‌هاست که در این حوزه سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام داده‌اند و تلاش دارند هوش مصنوعی را به ابزاری برای پیشبرد قدرت اقتصادی، نظامی، و فرهنگی خود تبدیل کنند.

این در حالی است که جوامعی مثل ما، در یک دوراهی حساس قرار گرفته‌اند: یا باید این فناوری را به عنوان یک فرصت بی‌نظیر بپذیریم و با جدیت و سرعت به سوی آن حرکت کنیم، یا با غفلت از این مسیر، خود را به حاشیهٔ بازی بزرگ تمدن‌ها بفرستیم.

چرا هوش مصنوعی یک ضرورت است؟
هوش مصنوعی نه تنها یک تکنولوژی پیشرفته، بلکه کلید حل بسیاری از مشکلات پیچیده انسانی است. در زمینه‌های متنوعی مانند پزشکی، این فناوری توانسته تشخیص و درمان بیماری‌ها را متحول کند.
ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند در زمان کوتاهی حجم وسیعی از داده‌های پزشکی را تحلیل کنند و پیشنهادات دقیق‌تری برای درمان ارائه دهند.

در صنعت، هوش مصنوعی به بهینه‌سازی فرآیند‌های تولید، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند. بسیاری از کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ جهانی، فرآیند‌های خود را با اتکا به هوش مصنوعی مدیریت می‌کنند.

از طرف دیگر، در حوزه‌های امنیتی و نظامی، هوش مصنوعی به‌عنوان یک ابزار استراتژیک تلقی می‌شود. کشور‌هایی که در این عرصه پیشتاز باشند، می‌توانند نه‌تنها امنیت داخلی خود را تقویت کنند، بلکه در معادلات جهانی نیز نقش تعیین‌کننده‌تری داشته باشند. این امر به‌ویژه در شرایطی که جنگ‌های آینده به جنگ‌های دیجیتال و اطلاعاتی تبدیل می‌شود، اهمیت بیشتری می‌یابد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با نخبگان جوان درباره اهمیت کسب دانش هوش مصنوعی فرمودند: «هوش مصنوعی مهم است؛ به‌عنوان یک دانش پیشرفته باید در این زمینه تلاش کرد. کشور‌هایی که از این عرصه عقب بمانند، دچار عقب‌ماندگی در همه حوزه‌ها خواهند شد.»

تلاش غرب برای سیطره بر هوش مصنوعی
یکی از مسائلی که نباید از آن غافل شد، تلاش‌های کشور‌های غربی برای حفظ انحصار و کنترل بر فناوری‌های پیشرفته، به‌ویژه هوش مصنوعی است. از طریق سرمایه‌گذاری‌های عظیم در تحقیق و توسعه، آنها می‌کوشند تا این فناوری را در سیطره خود نگه دارند و دیگر کشور‌ها را به تبعیت از استاندارد‌های خود وادار کنند.

شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، مایکروسافت، و آمازون در حال توسعه پلتفرم‌های هوش مصنوعی هستند که در سطح جهانی استفاده می‌شود و این به معنای تحمیل فرهنگ، قوانین و ارزش‌های آنها بر سایر جوامع است. این کشور‌ها با بهره‌برداری از هوش مصنوعی در صنایع مختلف، نه‌تن‌ها اقتصاد‌های خود را تقویت می‌کنند، بلکه جایگاه فرهنگی و سیاسی خود را نیز در جهان تثبیت می‌نمایند. آنها می‌دانند که فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی می‌توانند در شکل‌دهی به افکار عمومی و حتی تغییر الگو‌های رفتاری جوامع تأثیرگذار باشند.

اگر هوش مصنوعی تنها در اختیار چند کشور خاص باشد، ما در معرض خطر افتادن در یک چرخهٔ وابستگی عمیق به غرب قرار خواهیم گرفت.

رهبر فرزانه انقلاب همچنین بر لزوم رسیدن به خودکفایی در این حوزه تأکید کرده‌اند: «ما باید در زمینه‌هایی مانند هوش مصنوعی، به دستاورد‌های بومی دست یابیم؛ غرب نمی‌خواهد ما در این عرصه‌ها پیشرفت کنیم و وابستگی علمی و تکنولوژیک کشور‌ها به آنها را تقویت می‌کنند.»

عقب‌ماندگی، خطری بزرگ‌تر از آنچه فکر می‌کنیم
نکتهٔ مهمی که باید در نظر بگیریم، این است که عقب‌ماندگی در حوزه هوش مصنوعی تنها به معنای تأخیر در توسعهٔ تکنولوژیکی نیست. بلکه این عقب‌ماندگی می‌تواند تبعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جدی به‌دنبال داشته باشد. اگر ما امروز در این مسیر قدم نگذاریم، در آینده نه‌تنها از لحاظ تکنولوژیکی عقب خواهیم افتاد، بلکه با وابستگی به فناوری‌های خارجی، قدرت تصمیم‌گیری و استقلال خود را نیز از دست خواهیم داد.

به عنوان مثال، وقتی هوش مصنوعی در همه ابعاد زندگی ما نقش کلیدی پیدا می‌کند، از خودرو‌های خودران گرفته تا سیستم‌های تصمیم‌گیری حکومتی، اگر این فناوری‌ها در اختیار شرکت‌های خارجی باشد، آنها قادر خواهند بود داده‌های ما را کنترل و حتی بر تصمیمات حیاتی کشور تأثیرگذار باشند.