رژیم صهیونیستی درگیر جنگ داخلی

با وجود توان ارتش اسرائیل که در جنگ‌های غزه و لبنان نشان داد، نتوانست در این جنگ‌ها پیروز شود. همانطور که توان نظامی اسرائیل مانع از ضربه سخت حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ نشد، برای حل و فصل جنگ فرسایشی جاری میان اسرائیل و محور مقاومت نیز کافی نیست.

حملات روزانه راکتی و موشکی همچنان باعث خسارت‌های زیاد، کشته شدن نظامیان اسرائیلی و رکود شدید اقتصادی اسرائیل می‌شود. حتی اگر به زودی آتش بس در غزه و جنوب لبنان حاصل شود، بعید است ثبات نسبی‌ای که اسرائیل میان سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۳ داشت، بازگردد.

اکنون چالش واقعی وجودی پیش روی اسرائیل در درونش نهفته است؛ شکاف‌های عمیق در جامعه اسرائیل پیش از هفتم اکتبر مشهود بود

از سال ۲۰۰۹، عمدتاً در زمان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، وی مذاکرات معنادار برای ایجاد کشور فلسطینی را رد کرد و در عوض، به دنبال مدیریت درگیری در برابر تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری و حماس در غزه بود. برای مدت‌ها به نظر می‌آمد این رویکرد کارساز باشد. افزایش تنش‌های نظامی که به کشته شدن هزاران فلسطینی در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۲۱ منجر شد، تأثیر قابل‌توجهی بر اسرائیلی‌ها نداشت و در آن روابط عادی با تعدادی از کشور‌های بزرگ عربی برقرار شد. به نظر می‌آمد اسرائیل توانست فلسطینیان را برای همیشه در اشغال و محاصره نگه دارد، در حالی که خودشان از امنیت و رفاه برخوردار بودند.

این توهم هفتم اکتبر ۲۰۲۳ پایان یافت. از زمان حمله حماس، اسرائیل در جنگی غوطه ور شده است که هیچ پایان روشنی برای آن متصور نیست و با انزوای فزاینده بین المللی و فشار اقتصادی بی سابقه مواجه شده است.

اکنون چالش واقعی وجودی پیش روی اسرائیل در درونش نهفته است؛ شکاف‌های عمیق در جامعه اسرائیل پیش از هفتم اکتبر مشهود بود. در واقع، تنش‌های طولانی مدت سال‌های گذشته افزایش یافته و به بحران واقعی تبدیل شده است. سال ۲۰۲۱ کلیپی از برنامه طنز پرطرفداری در تلویزیون اسرائیل در فضای مجازی بازنشر و در آن بازیگری خواستار جنگ داخلی شد تا در نهایت همه چیز را به نظم درآورد! این ماجرا نشان می‌دهد احساس فزاینده مقابله خشونت آمیز با ساختار اسرائیلی در جامعه یهودی دیگر منتفی نیست.

سال ۲۰۲۲ پس از پنجمین انتخاباتی که اسرائیل در کمتر از چهار سال برگزار کرد، نتانیاهو توانست نخست وزیر شود و راست‌گراترین کابینه تاریخ اسرائیل را تشکیل داد. وی به سرعت اصلاحیه قضایی گسترده‌ای را به اجرا گذاشت که به عنوان «لایحه اصلاحات قضایی» شناخته می‌شود و عملاً قوه قضائیه اسرائیل را به عنوان شاخه مستقل از قدرت، خلع سلاح می‌کند. این «کودتای قضایی» با مقاومت بی‌سابقه‌ای مواجه شد که حتی سازمان‌دهندگانش را شگفت‌زده کرد. صد‌ها هزار معترض ماه‌های متوالی آخر هفته‌ها به خیابان‌ها ریختند و هزاران افسر یگان‌های نظامی نخبه، ازجمله خلبانان نیروی هوایی تهدید به کناره گیری از خدمت کردند.

اعتراضات به وسیله طبقه متوسط ​​ اسرائیلی عمدتاً تحصیل کرده و سکولار رهبری می‌شد که معمولاً به عنوان میانه رو‌های سیاسی شناخته می‌شوند و در برابر بلوک‌های اصلی کابینه ائتلافی نتانیاهو ایستادند.  در این میان لیکود و متحدان ناسیونالیست راست افراطی آن، شهرک نشینان و یهودیان افراطی ارتدوکس (معروف به حریدی) همگی نارضایتی عمیقی از نخبگان لیبرال اسرائیل دارند.

گرچه اعتراضات در ابتدا برای جلوگیری از تغییرات قانون اساسی مورد نیاز برای پیشبرد اصلاحات قضایی موفقیت آمیز بود، اما کابینه نتانیاهو دستور کار خود را رها نکرده است. شکست ویرانگر نظامی در هفتم اکتبر همانطور که بسیاری تصور می‌کردند، به فروپاشی کابینه منجر نشد؛ برعکس، پس از شوک اولیه ائتلاف نتانیاهو در سال ۲۰۲۴ شکل گرفت. ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی (که از جنبش راست افراطی یهودی کاهانه برخاست) کنترل خود را بر پلیس تقویت و آنجا را به ابزاری سیاسی برای خاموش کردن مخالفان تبدیل کرد. کابینه اکنون کمپین قانونگذاری را با قوانین جدیدی آغاز کرده است که تهدید به اخراج و سلب حق رأی می‌کند.

در ابتدا، جنگ غزه تقریباً از حمایت عموم یهودیان اسرائیل برخوردار بود و تقریباً هیچ مخالفتی در پاسخ به ویرانی غزه و غیرنظامیان فلسطینی وجود نداشت. اما همان زمان کابینه نتانیاهو به طور گسترده‌ای منفور باقی ماند. نظرسنجی‌ها همواره نشان می‌دهند بیشتر اسرائیلی‌ها (دست کم ۶۰ درصد در ماه گذشته) به نتانیاهو که وی را مسئول حمله هفتم اکتبر و ناکامی در تأمین آزادی زندانیان حماس در غزه می‌دانند، اعتماد ندارند. اگر انتخابات زودهنگام برگزار شود، احزاب ائتلافی به اکثریت نخواهند رسید.

شاید نزدیکترین جنگ داخلی این رژیم ژوئیه ۲۰۲۴ بود، زمانی که گروهی مسلح در تلاش برای آزادی سربازان مظنون به تجاوز جنسی به زندانیان فلسطینی، به دو پایگاه نظامی اسرائیل یورش بردند. پلیس در زمان وقوع حادثه به طرز محسوسی غایب بود که نشان دهنده بی اعتمادی عمیق میان دستگاه امنیت داخلی اسرائیل است.

نظرسنجی‌ها همواره نشان می‌دهند بیشتر اسرائیلی‌ها (دست کم ۶۰ درصد در ماه گذشته) به نتانیاهو که وی را مسئول حمله هفتم اکتبر و ناکامی در تأمین آزادی زندانیان حماس در غزه می‌دانند، اعتماد ندارند.

شاید انفجاری‌ترین موضوع برای کابینه ائتلافی نتانیاهو، معافیت حریدی‌ها از خدمت سربازی باشد. تعداد زیادی از حریدی‌های معاف شده از خدمت سربازی مدت‌هاست باعث نارضایتی گروه‌های دیگر اسرائیلی شده اند. با وجود این، پس از هفتم اکتبر این موضوع به نگرانی مبرم تبدیل شده، زیرا ارتش اسرائیل در تلاش برای یافتن منابع انسانی مورد نیاز خود برای عملیات در غزه، کرانه باختری و لبنان است.

به گزارش هاآرتص، یک سوم سربازان ذخیره از هفتم اکتبر بیش از ۱۵۰ روز خدمت کرده اند. غیبت آنها برای ماه‌های طولانی فشار زیادی بر خانواده ها، صنایع و مشاغل کارفرمایان تحمیل می‌کند. حتی زمانی که جنگ تمام شود، اسرائیل همچنان به ارتش منظمی بسیار بزرگتر از آنچه ششم اکتبر ۲۰۲۳ داشت، نیاز دارد. در چنین فضایی، ادامه معافیت حریدی‌ها و یارانه‌هایی که دریافت می‌کنند، خشم فزاینده‌ای برمی انگیزد.

بلوک‌های مختلف در کابینه ائتلافی نتانیاهو هیچ علاقه‌ای به برگزاری انتخابات زودهنگام یا پایان دادن به جنگ ندارند. با شدت گرفتن درگیری‌ها و تداوم موشکباران اسرائیل، کابینه به راحتی می‌تواند خشم عمومی را شاهد باشد. با وجود نابودی غزه و تضعیف شدید حماس، نتانیاهو در برابر فشار‌های دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا برای پایان دادن به جنگ مقاومت کرده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا چندین بار تمایل خود را برای پایان جنگ اعلام کرده است، اما مشخص نیست آیا این آمادگی به فشار بیشتری بر اسرائیل در هنگام روی کار آمدن وی در ژانویه ۲۰۲۵ تبدیل خواهد شد یا خیر.