اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت امور خارجه امروز (دوشنبه) ۲۰ اسفندماه در نشست هفتگی با خبرنگاران به تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی پرداخت.
وی در پاسخ به سؤالی درباره ادعای دونالد ترامپ مبنی بر ارسال نامهای به مقامات ایرانی اظهار داشت: خیر نامهای دریافت نشده است.
* مذاکره تحت فشار و تهدید بی معناست
سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری گفت: ماهیت سیاستگذاران آمریکایی ماهیتی قلدرمابانه و قانون شکنانه و بی توجهی به موازین و قوانین حقوق بینالملل است. وی افزود: استفاده از دوگانه جنگ و مذاکره خودش گویای عدم جدیت در مورد گفتوگو و مذاکره است. مذاکره به معنای آمادگی طرفهای ذیربط برای داد و ستد برمبنای منافع و احترام متقابل، چیزی بوده که همیشه مورد نظر ایران بوده و ایران هیچگاه از مذاکره به این معنا عدول نکرده، ولی همانطور که قاطعانه گفته شده مذاکره تحت فشار و تهدید بی معناست و اصلا معنای مذاکره را در چنین مواردی اطلاق کرد.سخنگوی دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: موضع ایران روشن است و دیشب در توئیت وزیر خارجه صریح برای چندمین بار تأکید شد که ایران هیچگاه مذاکره تحت فشار، تهدید و ارعاب را نخواهد پذیرفت.
* اعترافی به قانون شکنی و جنایت علیه بشریت
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره اظهارات مشاور امنیت ملی کاخ سفید که عدم تمدید معافیت تحریمی عراق برای خرید برق از ایران را در راستای سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا خوانده و گفته که اگر ایران فعالیتهای هستهایش را توسعه داده و فعالیتهایش در منطقه افزایش یابد، فشار به تهران بیشتر خواهد شد و اینکه آیا با دولت عراق در این خصوص گفتوگو کردهاید؟ گفت: این گونه اظهارات اعترافی به قانون شکنی و جنایت علیه بشریت است. به خاطر اینکه تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ملت ایران هیچ توجیه و مبنای قانونی و حقوقی ندارد و اینها غیرقانونی و عمل متخلفانه بینالمللی است و مسئولیت بینالمللی دولت آمریکا را در پی دارد و آمریکا باید نسبت به تبعات و آثار حقوق بشری این تحریمها بر ملت ایران پاسخگو باشد.وی افزود: آنچه مهم است این است که کشورهای منطقه براساس مصالح و منافع ملی خودشان و با توجه به روابط خوبی که با ایران وجود دارد، تصمیم بگیرند و اجازه ندهند فشارهای غیرقانونی و قلدرمابانه آمریکا باعث تاثیرگذاری منفی بر روابطشان با ملت ایران و ایجاد فتنه و تفرقه در کشورهای منطقه شود.سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: با کشورهای دوست در ارتباط هستیم، با عراق رابطه خیلی خوبی داریم و هر آنچه منافع دو ملت را تضمین کند، انشاءالله در نهایت تصمیم گیری خواهد شد.
* نگرانیهای خود درباره سوریه را منتقل کردهایم
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره اوضاع جاری در سوریه و کشتار غیرنظامیان توسط شورشیان حاکم بر دمشق اظهار داشت: در این چند روز اتفاقات بسیار ناخوشایند و غمانگیزی در مناطق مختلف سوریه به ویژه در مناطق واقع در سواحل غربی این کشور اتفاق افتاد. بقائی ادامه داد: به شدت نگران اخبار و گزارشهای مربوط به ناامنی و خشونت و گروگانگیری در مناطق مختلف هستیم. این گونه اقدامات را قاطعانه محکوم میکنیم.سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفت: هرگونه اقدام خشونتآمیز کشتار و اقدام علیه غیرنظامیان محکوم است و هیچ توجیهی ندارد و اینکه بخشهایی از جمعیت علوی، دروزی و مسیحی و سایر اقلیتها مورد تعرض قرار گرفتند، باعث جریحهدار شدن عواطف و وجدان انسانی در منطقه و سطح بینالمللی شده است. بقائی بیان کرد: آزمون بسیار مهم و واقعی برای حاکمان سوریه است که به مسئولیتهای خود در حفظ و صیانت از جان و مال همه سوریها عمل کنند و البته مسئولیت همه طرفهایی که خود را صاحب نقش و نفوذی در تحولات سوریه میدانند، بسیار مهم است.سخنگوی وزارت خارجه گفت: نگرانیهای خود را به طرق مقتضی به کشورهایی که در سوریه نفوذ و حضور دارند اعلام کردیم و امیدواریم کشتارها و خشونتها علیه طیفهای مختلف مردم سوریه متوقف شود.وی افزود: این گونه حوادث و برخوردها وضعیت امنیتی و سیاسی در جامعه سوریه را پیچیدهتر خواهد کرد و طرفهای دیگری که خیر و صلاح سوریه و منطقه را نمیخواهند از این وضعیت سوءاستفاده خواهند کرد.
وی درباره ناپدید شدن یک شهروند ایرانی در فرانسه گفت: تاکنون نتوانستهایم از وضعیت ایشان از منابع ذیربط در فرانسه اطلاعات دریافت کنیم. دیروز با سفارت فرانسه گفتوگو و بخش کنسولی ما پیگیری کرد و امیدواریم درباره وضعیت ایشان اطلاعاتی دریافت کنیم.
* گام نخست عدم ارسال تسلیحات به اسرائیل است
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره تحریم رژیم صهیونیستی اظهار داشت: در رابطه با توقف هر نوع حمایت اعم از سیاسی، مالی و تسلیحاتی از این رژیم طی دو سال گذشته این موضوع توسط تعداد زیادی از کشورهای اسلامی مطرح بوده و ما هم بخشی از این روند بودیم. اگر بپذیریم که نسلکشی در غزه رخ داده و اخیرا شنیدیم قطع آب و برق غزه و به گرسنگی کشاندن و قحطی در غزه در دستور کار است، طبق معاهده مربوط به مجازات نسلکشی دولتها تعهد مشخصی دارند اینکه از هرگونه کمک به طرفی که مرتکب نسلکشی میشود، خودداری و از همه ابزارها برای توقف نسلکشی خودداری کنند.وی گفت: گام نخست عدم ارسال تسلیحات به این رژیم است که آمریکا و کشورهای اروپایی انواع سلاح را در اختیار اسرائیل قرار میدهند.سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: در هشت دهه جنایات این رژیم متوقف نشده و کشورها باید از هرگونه حمایت مالی و روابط تجاری با این رژیم خودداری کنند. این فقط مربوط به کشورهای اسلامی نیست. دو هفته قبل هم اتحادیه آفریقا در مصوباتش همین نکته را قید کرد که کشورها باید خود را ملزم به عدم کمک مالی و تسلیحاتی به این رژیم کنند.
* گلایههای ایران به فیدان صراحتا منعکس شد
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: در پی اظهارات برخی مقامات ترکیه سفیر این کشور به وزارت خارجه ایران دعوت و متعاقب آن نیز کاردار ایران به وزارت خارجه ترکیه دعوت شد.وی افزود: گلایهها و نقطه نظرات ایران در دیدار وزیر خارجه با همتای ترکیهای در جده صریح منعکس شد.سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: تأکید شد که ایران در عین اینکه برای روابط دوجانبه بین دو ملت ارزش بسیاری قائل است و فکر میکنیم این موضوع دغدغه هر دو طرف است برای حراست و ارتقای روابط دوجانبه، رویکردهایی که مبتنی بر فرافکنی و مقصریابی در تحولات مرتبط با سوریه است را نمی پذیریم و انتظار داریم همه کشورهایی که به نوعی دارای نقش و دخالتی در تحولات مرتبط با سوریه هستند به مسئولیتهای خود عمل کرده و از اظهارات غیرواقع که موجب پیچیده شدن مسائل و ایجاد ابهام در واقعیات مرتبط با منطقه میشود، خودداری کنند.
این دیپلمات ارشد ایرانی درباره گفتوگوها با سه کشور اروپایی گفت: طرفهای اروپایی با توجه به اینکه عضو در برجام هستند و روسیه و چین هم بخشی از این روند هستند و قانونا عضو برجام هستند با آنها گفتوگو داریم. احتمالا در آینده نزدیک یک جلسهای در سطح کارشناسی با این کشورها خواهیم داشت.
بقائی در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره اینکه آیا نفس نامهنگاری و اینکه آمریکا پیشقدم در این مسیر شده و پا پیش گذاشته را اقدامی مثبت تلقی میکنید؟ گفت: مذاکره با عملیات روانی و رسانهای بحث متفاوتی است.
سخنگوی وزارت خارجه گفت: احضار سفیر سوئد درباره اظهارات ناشایست یکی از مقامات سوئدی درباره مسائل داخلی ایران بود که هم مداخله جویانه و هم عاری از حقیقت بود. این نگاه و رویکردها علیه ایران غیرقابل قبول است و لازم بود نگاه و مواضع ایران به دولت سوئد منتقل شود.
وی در پاسخ به سؤالی گفت: مذاکره تحت رویکردهای مبتنی بر قلدرمابی و فشار بی معناست. ایران موضع خود را به صراحت اعلام کرده است.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین در پاسخ به سؤالی بیان کرد: ایرانیان خارج از کشور را بخشی از جامعه ایرانی در نظر گرفتهایم و معتقدیم به دلیل ظرفیتهای بالا در حوزههای علمی و فنی و ... و برخوراری از نقطه وصل و اشتراک تپیدن قلب آنها برای مام وطن بوده و هست ظرفیت بسیار مهم برای کمک به آبادانی و بهبود وضعیت کشور در همه عرصهها بودهاند.وی افزود: این لایحه با همین نگاه پیشنهادش مطرح شد و وزارت خارجه تلاش کرد لایحهای جامع الاطراف باشد. دوستان در بخش کنسولی و حوزه ایرانیان با کمک نهادهای ذیربط خارج از وزارت خارجه مشغول تهیه دستورالعملهای اجرایی این لایحه هستند و امیدواریم اجرایی شدن آن به کمک به ارتقای هماهنگی و همکاری بیش از پیش ایرانیان خارج از کشور برای هدف مشترک صلاح و سعادت ایران عزیز بینجامد.
وی گفت که هیچ توجیهی برای فعال کردن سازوکار ماشه نمیبینیم. طرفهای مقابل نسبت به تبعات استفاده از چنین سازوکاری آگاه هستند.
سخنگوی وزارت خارجه درباره صحبتهای اخیر در نشست شورای حکام اظهار داشت: متأسف هستیم مدیرکل آژانس برخی از اظهارات که مبنای فنی ندارد و بیشتر جنبه سیاسی دارد تکرار میکند. این رویکرد جز اینکه به پارهای التهابات دامن بزند اثری ندارد و جایگاه فنی آژانس را زیر سؤال میبرد. کسانی که در این رابطه صحبت میکنند سفسطه است. وی گفت: محدودیت مشخص پایبندی کشورها به تعهداتشان است و اگر غنی سازی را افزایش میدهند متناسب با آن بازرسیها را افزایش دهند. ما به این موضوع پایبند بودیم. غنی سازی بسته به نیاز شما و صنعت هستهای ممکن است کم و زیاد شود.بقائی ادامه داد: اینکه براساس یک گزارش بخواهند نتیجه بگیرند که ماهیت صلح آمیز برنامه هستهای ایران زیر سؤال است مبتنی بر دادههای فنی نیست.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره گزارش رویترز درباره طرح آمریکا برای متوقف کردن فعالیت کشتیهای حامل نفت ایران در آبهای آزاد و بازرسی از این کشتیها، اظهار داشت: این خبرگزاری که نام بردید بارها با تخطی از اصول حرفهای خبررسانی خود را در بخشی از کارزار فریب اجتماعی درباره ایران و غرب آسیا قرار داده و اقدام به تولید و نشر اخبار غیرواقعی، کذب و جهت دار درباره موضوعات منطقه و ایران کرده است.وی افزود: موضوع کلا هم از لحاظ حقوق بینالملل و هم منشور ملل متحد کاملا مردود است و هیچ مبنایی برای هرگونه اقدام ایذایی علیه تجارت آزاد و کشتیهای کشورها در آبهای آزاد وجود ندارد. اینها فضاسازی رسانهای است. تجارت دریایی ایران مشروع و قانونی است و به فعالیتهای خود طبق مقررات حقوق بینالملل ادامه خواهیم داد.
این دیپلمات ارشد ایرانی گفت: رابطه ایران و چین حسنه و مبتنی بر احترام متقابل است. چین از حیث نقش مثبت و سازندهای که در سالهای اخیر در منطقه ما ایفا کرده و ادامه این نقش آفرینی بسیار ارزشمند است و در سطح سازمانهای بینالمللی چین به عنوان کشوری که خود را بخشی از جنوب جهانی و جهان در حال توسعه میداند و در فرآیندهای مرتبط با هنجارسازی بیننالمللی و کمک به توسعه کشورها گام برمیدارد از نظر ما مهم است و امیدواریم این نقش ادامه یابد.وی در پاسخ به سؤال دیگری بیان کرد: اینکه مشخص شد منابع متنابهی پول در اختیار گروههای مخالف و گروههایی که اسما به عنوان گروه مخالف نام برده میشوند، ولی در عمل در راستای سیاستهای آمریکا گام برمیداشتند بسیار معنادار است و این بخشی از سیاست دولت سابق آمریکا بوده که الان ظاهرا متوقف شده ولی دولتهای مختلف آمریکا در دهههای اخیر از این ابزارها برای مداخله در کشورهای مدنظرشان استفاده کردند.
بقائی در پاسخ به سؤال دیگری درباره ادعای رسانههای عربی مبنی بر تشکیل اتاق عملیاتی در عراق تحت نظر ایران و مداخله ایران در تحولات اخیر در سوریه، گفت: این اتهام کاملا مضحک و مردود است و انگشت اتهام دراز کردن به سمت ایران و دوستان ایران آدرس اشتباه دادن است و یک جریان انحرافی و گمراه کننده است و چنین چیزی نیست و نوعی برخورد کلیشهای و ساده سازی تحولات سوریه است و هیچ کمکی هم نخواهد کرد.وی گفت: هر چه سریعتر باید کشتار بیگناهان از طیفها و گروههای مختلف سوری متوقف شود به ویژه اقلیتهایی که در معرض آسیب و جنایات بودند. این مهمترین دغدغه کل منطقه است.
بقائی در پاسخ به سؤالی بیان کرد: در جریان نشستی هستیم که کشورهای همسایه سوریه در آن مشارکت دارند، همه طرفهایی که در تحولات سوریه خودشان را دارای نقشی میبینند و داری نفوذی هستند مسئولیت مستقیم در تحولات سوریه دارند و امیدواریم نسبت به آثار کنشهایشان در سوریه و صلح و ثبات این کشور و منطقه خواهد داشت، توجه داشته باشند.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سؤالی درباره سفر وزیر برق عراق به ایران و لغو معافیت تحریمی عراق برای خرید برق ایران بیان کرد: آنچه مشخص است ایران همیشه براساس مصالح و منافع ملی خود و منافع متقابلی که با کشورهای شریک و دوست خود قائل بوده تصمیم گرفته است. هم براساس اصل حاکمیت ملی دولتها و مبتنی بر منافع ملموس دو ملت ایران و عراق، هر دو کشور باید موضوع اصلیشان و عامل اصلی درباره هرگونه تصمیم گیری در مراودات تجاریشان منافع یکدیگر باشد و اجازه ندهند قلدرمابی و مداخلات طرف ثالث منافع و مصالح دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
وی در پاسخ به سؤالی گفت: جنایت جنگی مشمول مرور زمان نمیشود. استفاده از سلاح شیمیایی در جریان جنگ عراق علیه ایران رخ داد این جنایت را همچنان پیگیری میکنیم و معتقدیم که تعدادی از کشورهای اروپایی از جمله آلمان به جهت فراهم کردن عامدانه اقلام دوگانه دارای کاربرد برای استفاده از سلاح شیمیایی همدست در جنایات جنگی رژیم صدام علیه نظامیان و غیرنظامیان هستند و باید پاسخگو باشند.بقائی ادامه داد: همین الان مواجه هستیم با تعداد زیادی از قهرمانان که در طول جنگ از ناحیه این سلاحها آسیب دیدند و آثار این جراحات کماکان خودشان و خانوادههایشان را به شدت آزار میدهد. اینها هیچگاه از ذهن ملت ایران پاک نخواهد شد. سخنگوی وزارت خارجه بیان کرد: در سطح بینالمللی پیگیر این موضوع هستیم و درباره آلمان پیشنهاد تشکیل کارگروه مشترک شد برای بررسی این موضوع و آنچه ما خواستهایم این بوده که حداقل نتیجه پروندههایی که رسیدگی کرده و به صدور حکم شده در اختیار ما قرار دهند و این مطالبه مردم ماست و این را در سازمان منع سلاحهای شیمیایی پیگیری میکنیم.
سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات ذبیح الله مجاهد بیان کرد: ما در گفتوگوی مستمر با مقامهای حکومت سرپرست افغانستان هستیم. وی افزود: امیدواریم این گفتوگوها با درک مشترک طرفین با توجه به روابط همسایگی به نتیجه منجر شود. رابطه همسایگی همیشه بوده و خواهد داشت و همسایگان باید همیشه در روابط با یکدیگر این را مدنظر قرار دهند.
این دیپلمات ارشد ایرانی در پاسخ به سوالی گفت: آماده هرگونه همکاری برای ثبات در کشور همسایه هستیم. سیاست خارجی یک کشور با تغییر یک فرد و چند فرد تغییر نمیکند. سیاستهای هر کشوری از جمله در موضوعات سیاست خارجی و روابط با همسایگان در روندهای روشن تدوین میشود و براساس منافع درازمدت کشورها و ملاحظات میان مدت و کوتاه مدت دیده و درباره آن تصمیم گیری میشود.
وی در پاسخ به سؤالی درباره روابط ایران و آلمان و سرد شدن روابط در ماههای اخیر و برنامه وزارت خارجه برای بهبود و ترمیم روابط دوجانبه با توجه به اینکه دولت جدید آلمان قرار است به زودی فعالیتش را شروع کند و این روابط بر مذاکرات با سه کشور اروپایی اظهار داشت: گفتوگو با سه کشور اروپایی راجع به یکی از موضوعات مهم در رابطه ایران و اروپاست و آن موضوع هستهای است. در تعاملات با این سه کشور درباره موضوعات منطقهای صحبت کردیم و در این خصوص محدودیتی نداریم ولی تمرکز گفتوگوها درباره موضوع هستهای است.سخنگوی دستگاه دیپلماسی بیان کرد: ما انتظار داریم که دولت جدید آلمان با مبنا قرار دادن منافع ملی خودشان و براساس یک نگاه مستقل نسبت به تحولات منطقه و روابطشان درباره ایران تصمیم مناسبی را اتخاذ کنند. برخی تصمیماتی که در چند ماه اخیر رخ داد درست نبود و در جهت منافع دو کشور نبود خصوصا تعطیل کردن نهادهایی که واسطه روابط ملت و ملت بود و اینها سازنده نبود و امیدواریم در رویکردهای خود تجدیدنظر کنند.بقائیی ادامه داد: سفیر ما عازم شده و سفیر آلمان هم در تهران حضور دارد و امیدواریم تحولات منجر به بهبود در روابط دوجانبه شود.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین درباره نشست فوقالعاده سازمان همکاری اسلامی در جده که روز جمعه برگزار شد، اظهار داشت: مهمترین رویداد هفته گذشته برگزاری نشست فوق العاده وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در جده بود که به پیشنهاد ایران و برای رسیدگی به تحولات فلسطین اشغالی و مشخصا برای تصمیم گیری درباره توطئه کوچاندن اجباری مردم غزه از این باریکه به کشورهای مجاور برگزار و در حاشیه آن هم گفتوگوهای خوبی عراقچی با همتایان خود از برخی کشورهای اسلامی داشت.