بصیرت سفر رئیس جمهور به باکو را بررسی می‌کند
همسایگان در مسیر همگرایی
این سفر پیام حسن نیت ملت و دولتمردان ایران به طرف‌های باکویی است که ایمد می رود تا با استقبال و همراهی عملی طرف مقابل همراه گردیده و طرفین بتوانند در افقی بلند مدت و اطمینان بخش به روابط همه جانبه گذشته ادامه دهند. پایگاه بصیرت / قاسم غفوری
دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور کشورمان، که به جمهوری آذربایجان سفر کرده در کاخ زاگولبا در باکو مورد استقبال رسمی الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان قرار گرفت. در مراسم استقبال رسمی رئیس جمهوری آذربایجان از دکتر مسعود پزشکیان، ابتدا سرود ملی جمهوری اسلامی ایران و سپس سرود ملی جمهوری آذربایجان از سوی یگان تشریفات حاضر در میدان نواخته شد. این سفر در حالی صورت گرفت که ایران و جمهوری آذربایجان دارای پیوندهای تاریخی، مذهبی و نژادی هستند و همین مساله با توجه به تقویت سیاست همسایگی دولت، گسترش روابط ۲ کشور را دو چندان می‌کند.
به عبارتی دیگر روابط میان دو کشور نه صرفا در قالب دولت‌ها بلکه در چارچوب ملت ها نیز دارای مولفه های بسیار است که نیازمند برنامه ریزی و طراحی های واحد برای ظرفیت سازی از آن در جهت اهداف مشترک است. در همین حال دو کشور نگاه ویژه‌ای به مراودات اقتصادی داشته و در کنار ارمنستان از محورهای اصلی مناسبات ترانزیتی هستند. مسائل ترانزیتی، حمل و نقل، انرژی، مراودات سیاسی و اقتصادی و ... از مهم‌ترین رکن همکاری‌های ۲طرفین است، ضمن این‌که اهمیت منطقه قفقاز جنوبی نیز برای جمهوری اسلامی ایران بر کسی پوشیده نیست و همسایگان به این موضوع واقف هستند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر مهم منطقه همواره بر برقراری صلح و امنیت و همچنین جلوگیری از نقش‌آفرینی کشورهای فرا منطقه‌ای تاکید کرده است. انجام گفت‌وگو و استفاده از راه حل‌های سیاسی می‌تواند مشکل گشای بسیاری از اختلافات در درون قفقاز جنوبی باشد.البته بخشی از مسائل که به قفقاز جنوبی برمی‌گردد کاملا متوجه مرزهای ایران است و مقامات عالی‌رتبه کشور همواره تاکید کرده‌اند که تغییر مرزها جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است و در این شرایط باید تصمیم جدی و کاملا واضحی گرفته شود.علاوه بر این، ایران طی سال‌های اخیر همواره از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت کرده و در مسائل اقتصادی به ویژه ترانزیتی نیز با باکو همکاری‌های دوستانه‌ای داشته است. در سالهایی که بخش‌هایی از اراضی جمهوری آذربایجان در تصرف ارمنستان بوده ایران بر حق این کشور برای بازپس گیری این اراضی تاکید نموده در عین آنکه با هرگونه تغییر ژئوپولتیک مخالفت کرده و خواستار توجه کشورهای منطقه به این مهم بوده است. در همین حال روابط اقتصادی دو کشور در مسیر رشد بوده است امین ترفع رئیس مرکز امور بین الملل وزارت راه و شهرسازی در آغاز شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، گفت: میزان تجارت دو کشور در سال ۲۰۲۳ حدود ۴۸۰ میلیون دلار بود و در سال ۲۰۲۴ با رشد ۲۰ درصدی به ۵۸۰ میلیون دلار رسیده است. البته با توجه به شرایط حاکم بر دو کشور و نزدیکی‌ها و پیوندهایشان این میزان مراودات قابل پذیرش نبوده و ظرفیت رسیدن به بیش از یک میلیارد دلار در گام نخست را دارا می باشد.
در همین حال از مباحث مهم در این مناسبات را توجه به ترانزیت تشکیل می دهد که می‌تواند با مشارکت سایر کشورهای منطقه همچون ارمنستان و روسیه صورت گیرد. در همین حال دو کشور از همسایگان خزر می باشند و بر نظامی نشدن این دریا تاکید دارند چنانکه چندی پیش نیز رزمایش مشترک امنیتی میان دو کشور برای امنیت منطقه و خزر صورت گرفت.
نکته قابل توجه آن است که سفر رئیس جمهور به عنوان نقطه عطفی در مناسبات دو کشور در شرایطی صورت گرفته که به نظر می رسد تحقق این مهم نیازمند الزاماتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. حفظ ژئوپولیتیک منطقه و مقابله با مداخلات خارجی از محورهای این مهم است. متاسفانه رویکرد باکو به طرح‌هایی با مشارکت ترکیه نظیر دالان زنگزور که به نوعی اشغال بخش از خاک ارمنستان و بستن مسیر ارتباطی ایران با اروپاست قطعا قابل پذیرش تهران نخواهد بود در عین آنکه تهران تاکید دارد به جای رویکرد تقابلی در قفقاز با تعامل می‌توان مشکلات قفقاز بویژه درگیری میان جمهوری اذربایجان و ارمنستان را حل کرد که باز گرداندن نشست 3+ 3 شامل ایران، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، روسیه ، ترکیه و گرجستان از ابعاد این طراحی می باشد.
متاسفانه شواهد نشان می دهد که باکو و ایروان به جای رویکرد تعاملی به دنبال یارگیری فرامنطقه ای هستند که مداخلات ترکیه، اروپا، فرانسه، انگلیس و آمریکا برای نظامی کردن منطقه در این چارچوب قابل توجه است که تهدیدی برای امنیت کل منطقه است. ایران همواره طرح های میانجی گرایانه برای حل این اختلافات بدون مداخلات خارجی داده است که اکنون نیز می تواند پایه مذاکرات ایروان و باکو باشد.
در همین حال از مباحث مهم در این مناسبات را توجه به ترانزیت تشکیل می دهد که می‌تواند با مشارکت سایر کشورهای منطقه همچون ارمنستان و روسیه صورت گیرد. در همین حال دو کشور از همسایگان خزر می باشند و بر نظامی نشدن این دریا تاکید دارند چنانکه چندی پیش نیز رزمایش مشترک امنیتی میان دو کشور برای امنیت منطقه و خزر صورت گرفت.
نکته قابل توجه آن است که سفر رئیس جمهور به عنوان نقطه عطفی در مناسبات دو کشور در شرایطی صورت گرفته که به نظر می رسد تحقق این مهم نیازمند الزاماتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. حفظ ژئوپولیتیک منطقه و مقابله با مداخلات خارجی از محورهای این مهم است. متاسفانه رویکرد باکو به طرح‌هایی با مشارکت ترکیه نظیر دالان زنگزور که به نوعی اشغال بخش از خاک ارمنستان و بستن مسیر ارتباطی ایران با اروپاست قطعا قابل پذیرش تهران نخواهد بود در عین آنکه تهران تاکید دارد به جای رویکرد تقابلی در قفقاز با تعامل می‌توان مشکلات قفقاز بویژه درگیری میان جمهوری اذربایجان و ارمنستان را حل کرد که باز گرداندن نشست 3+ 3 شامل ایران، ارمنستان، جمهوری آذربایجان، روسیه ، ترکیه و گرجستان از ابعاد این طراحی می باشد.
متاسفانه شواهد نشان می دهد که باکو و ایروان به جای رویکرد تعاملی به دنبال یارگیری فرامنطقه ای هستند که مداخلات ترکیه، اروپا، فرانسه، انگلیس و آمریکا برای نظامی کردن منطقه در این چارچوب قابل توجه است که تهدیدی برای امنیت کل منطقه است. ایران همواره طرح های میانجی گرایانه برای حل این اختلافات بدون مداخلات خارجی داده است که اکنون نیز می تواند پایه مذاکرات ایروان و باکو باشد.
تهران همواره بر رفع موانع توسعه روابط با باکو و سایر همسایگان تاکید داشته است چنانکه پس از حادثه سفارت جمهوری اذربایجان در تهران به رغم رفتار هیجانی و خلاف عرف باکو، تهران من مجازات عامل ان حادثه، بر تعامل و گفت و گوهای سازنده برای رفع کدورت‌ها تاکید کرد و شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان تلاش های بسیاری در این زمینه صورت دادند
نکته مهم دیگر آنکه تهران همواره بر رفع موانع توسعه روابط با باکو و سایر همسایگان تاکید داشته است چنانکه پس از حادثه سفارت جمهوری اذربایجان در تهران به رغم رفتار هیجانی و خلاف عرف باکو، تهران من مجازات عامل ان حادثه، بر تعامل و گفت و گوهای سازنده برای رفع کدورت‌ها تاکید کرد و شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان تلاش های بسیاری در این زمینه صورت دادند. با این و وجود باکو در رویکرد که برگرفته از اشتباه محاسباتی در ارتباط با حوزه فراپیرامونی است، زمینه ساز نقش افرینی رژیم صهیونیستی در خاک این کشور شده است که تهدید کننده امنیت ایران و منطقه بوده است. به نظر می‌رسد باکو با تجدید نظر در روابط خود با رژیم صهیونی که دستش به خون دهها هزار فلسطینی و لبنانی بی گناه آغشته است، می‌تواند ضمن نقش آفرینی در بهبود امنیت منطقه به توسعه روابط با سایر کشورهای اسلامی دست یابد. باکو نمی‌تواند نام یک کشور اسلامی با دغدغه حمایت از فلسطین و امنیت منطقه را سر دهد و همزمان به روابط با تل آویو پرداخته و حتی مراکزی را به فعالیت آنها اختصاص دهد.
به هر تقدیر می توان گفت که سفر رئیس جمهوری به باکو نقطه عطفی در مناسبات دو کشور است که در قالب سیاست همگرایی با همسایگان صورت می گیرد. روابطی که با تکیه بر اشتراکات تاریخی و دینی و فرهنگی و مولفه‌هایی همچون ترانزیت منطقه‌ای به دور از رفتارهای بحران سازی همچون دالان زنگزور می تواند ابعاد گسترده‌ای گرفته و ضمن تامین منافع دو کشور نقش آفرینی بیشتر آنها در منطقه را نیز به همراه داشته باشد. این سفر پیام حسن نیت ملت و دولتمردان ایران به طرف‌های باکویی است که ایمد می رود تا با استقبال و همراهی عملی طرف مقابل همراه گردیده و طرفین بتوانند در افقی بلند مدت و اطمینان بخش به روابط همه جانبه گذشته ادامه دهند.
منبع: سایت بصیرت
نظرات بینندگان
آخرین مطلب
پربیننده ترین
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
