تولید علوم انسانی ـ اسلامی بهمنزله مغزافزار و محتوای حاکم بر حرکت انقلاب اسلامی در مسیر شکلگیری تمدن نوین اسلامی، دارای اهمیتی بیبدیل و غیرقابل انکار است. ازاینرو ضروری است؛ علوم انسانی ـ اسلامی نقش ممتاز خود در تهیه نرمافزار لازم برای این حرکت تمدنی و تحقق حکمرانی اسلامی را ایفا کند. در همین راستا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، در برنامه تحول علمی و تعالی معنوی خود، برنامه منسجمی را در سالهای گذشته در این زمینه شروع و بهمنظور ایجاد تعامل علمی با دیگر نهادها، اساتید و پژوهشگران ملی و بینالمللی این حوزه، برگزاری همایش بینالمللی علوم انسانی اسلامی را در این مقطع زمانی، از سال ۱۴۰۲ برنامهریزی کرده است. در ادامه گزارش مختصری از اهداف، اقدامات اصلی و اهم دستاوردهای این همایش ارائه میشود.
با بررسی و آسیبشناسی، همایشها و اقدامات حوزه علوم انسانی ـ اسلامی که در سالهای گذشته برگزار شده است؛ تأکید اصلی بر مفاهیم و نگاه صرفاً انتزاعی به مسائل و غفلت از نظریهپردازی با رویکرد کاربردی و عملیاتی مشهود و غفلت از رویکرد کاربردیسازی علوم انسانی ـ اسلامی قابل مشاهده است.
ازهمینرو این همایش با هدف تولید نرمافزارهای حکمرانی اسلامی در راستای ارائه پاسخ به مسائل اساسی و اولویتدار کشور و جهان اسلام با رویکرد عملیاتی طراحی و پیادهسازی شد.
بهمنظور تحقق هدف همایش که از مهمترین منویات رهبر معظم انقلاب است؛ نقشه راه ذیل بهمنزله مسیر حرکت همایش تدوین و در تعامل با مجموعههای علمی دانشگاهی و حوزوی همکار، بازبینی و تکامل یافت. این نقشه راه، تعامل مجموعههای همکاری برای حرکت بلندمدت در این زمینه و در قالب همایش بینالمللی علوم انسانی ـ اسلامی را در سال جاری و سالهای آینده فراهم کرد؛ اهم محورههای نقشه راه به شرح زیر است:
ـ استخراج مبانی، اصول و الگوی مطلوب با رویکرد اسلامی در هر حوزه رشته تخصصی.
ـ احصاء نظام مسائل مبتنی بر نیازهای واقعی کشور و اولویتبندی در پرتو الگوی مطلوب تخصصی حوزه رشته.
ـ مسئلهپژوهی (توصیف و تبیین (علتیابی)) وضعیت موجود در پرتو مکتب و الگوی مطلوب حوزه رشته تخصصی.
ـ تولید نرمافزار حکمرانی اسلامی کلان مسئلهها در هر حوزه رشته تخصصی.
ـ ارائه نسخه عملیاتی در دو سطح نرم (الزامآوری درونی) و سخت (الزامآوری بیرونی) به دستگاه مجری.
ـ تدوین متن و محتوای آموزشی با رویکرد اسلامی در حوزه رشتههای علوم انسانی.
گزارش اهم اقدامات
در ادامه گزارش مختصری از اقدامات و برنامههای صورت گرفته در این همایش تقدیم میشود:
۱ ـ برگزاری نشستهای علمی در موضوعات اولویتدار همایش با رویکرد علوم انسانی ـ اسلامی به شرح (جدول شماره یک).
ـ پیامدها:
ـ ایجاد نظریههای علمی با رویکرد کاربردی در حوزه علوم انسانی ـ اسلامی و نقد و بررسی آنها.
ـ تقویت گفتمان علوم انسانی ـ اسلامی در دانشگاههای کشور با حضور بیش از ۳۰۰ استاد در نشستهای علمی.
ـ تقویت و توسعه شبکه نخبگان علوم انسانی ـ اسلامی در مراکز و نهادهای علمی.
ـ آشنایی طیف دانشجویان و طلاب با موضوعات و مسائل اولویتدار علوم انسانی ـ اسلامی.
۲ـ سفارش و اخذ مقالات ملی و بینالمللی به شرح ذیل:
تعداد مقالات سفارشی۲۰۵ و تعداد مقالات فراخوانی ۴۱۰ که در مجموع ۶۱۵ مقاله دریافت شده است.
ـ پیامدها:
ـ تولید راهکارهای عملیاتی مبتنی بر رویکردهای اسلامی در عرصههای منتخب و اولویتدار همایش.
ـ جهتدهی پژوهشگران این عرصه بهسوی مسائل و موضوعات اولویتدار کشور مبتنی بر مبانی اسلامی و رویکرد کابردی.
ـ توسعه و ترویج ادبیات علوم انسانی ـ اسلامی در عرصه ملی و بینالمللی.
ـ حمایت از ایدههای نخبگان علوم انسانی ـ اسلامی در حوزه و دانشگاه و نشر و ترویج آن.
۳ـ تعامل هدفمند با اساتید، پژوهشگران و نهادهای علمی بینالملل در عرصه علوم انسانی ـ اسلامی
نظر به اهمیت شناخت کنشگران اثرگذار در حوزه علوم انسانی در عرصه بینالملل و ارتباط مستمر با فعالان این حوزه، در گام اول با اساتید داخلی حوزوی و دانشگاهی و نهادها و مجموعههای داخلی که کنشگری فعال در عرصه بینالمللی دارند مانند سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، مرکز بینالملل حوزه علمیه و جامعه المصطفی (ص) العالمیه ارتباط گرفته شد که در نتیجه آن افراد متخصص و مرتبط در زمینه علوم انسانی در دو حوزه ستادی و علمی به دبیرخانه این همایش معرفی شدند که پس از پالایش اولیه از جامعه مخاطب ۷۰ نفری، ۲۴ نفر از ۱۲ کشور برای حضور در این همایش دعوت و ارائه دیدگاهها و نظرات تخصصی به شرح (جدول شماره دو) دعوت به عمل آمد.
پیامدها و اهداف آتی عرصه بینالملل
۱ ـ تشکیل شبکه نخبگانی فعالان علوم انسانی در عرصه بینالملل
یکی از اقدامات اصلی که در این همایش در زمینه تعاملات بینالمللی مدنظر بوده است، ارتباط با شبکههای اصلی نخبگان علوم انسانی در کشورهای هدف بوده است، ازهمینرو سعی در شناخت دقیق این افراد و حوزه تخصصی آنها بوده است که امکان استمرار این اقدامات پس از همایش نیز ممکن و مقدور باشد.
۲ـ تشکیل جبهه بینالمللی علم دینی
نظر به این که علوم انسانی بهمثابه هوای تنفسی جامعه و روح سایر دانشها تعیینکننده آرمان، مسیر دستیابی به آرمان و چگونگی طی مسیر حرکت بهسوی آن آرمانی است که یک جامعه پیش روی خود مینهد، نقش مهم و بسزایی در حرکت هماهنگ جوامع بهسمت توحید و تحقق تمدن نوین اسلامی دارد. ازهمینرو در این همایش و برنامههای پس از آن برنامهریزی شده است تا با حضور اساتید تراز علوم انسانی ـ اسلامی حوزوی و دانشگاهی ملی و میهمانان بینالمللی نشستها و اجلاسیههای تخصصی تشکیل شده و در نتیجه آن انجمنهای بینالمللی در موضوعات سیاست، حقوق، فرهنگ و تعلیم و تربیت تشکیل شود که با هدایت شبکه نخبگانی دبیرخانه همایش، این ارتباط مستمر و به گفتمانسازی علوم انسانی ـ اسلامی در عرصه بینالمللی منجر شود.
۳ـ افزایش دسترسیپذیری محتواهای علوم انسانی ـ اسلامی در فضای مجازی به زبانهای گوناگون
نظر به خلاء محتوای علوم انسانی ـ اسلامی در عرصه فضای مجازی و ناکارآمد دانستن آن در عرصه حکمرانی، در این همایش سعی شده است با تمهید گروههای تخصصی رسانهای محتوای تولید شده در این عرصه با توجه به اقتضای فضای مجازی بینالمللی از اساتید تراز ملی و بینالمللی آماده شده و به زبانهای گوناگون در سکوهای ملی و بینالمللی بازنشر شود. این اقدام سبب میشود ضمن تشکیل یک شبکه دائمی فعالان علوم انسانی در بستر مجازی، امکان تعامل مستمر با این افراد را فراهم آورد.