جزئیات توافق ۲۰ ساله ایران و روسیه لابه‌لای مصاحبه مسئولان

لایحه توافقنامه راهبردی ۲۰ ساله ایران و روسیه که روز گذشته (۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) به مجلس شورای اسلامی ارسال شد، در کمیسیون امنیت ملی و کمیته روابط خارجی برای بررسی نهایی در دستور کار قرار گرفته است. 
این توافقنامه ابتدا در تاریخ ۲۸ دی ۱۴۰۳ (۱۷ ژانویه ۲۰۲۵) در کاخ کرملین میان رؤسای جمهور دو کشور به امضا رسید و سپس در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۴۰۴ (۸ آوریل ۲۰۲۵) در دومای روسیه با اکثریت آراء تصویب گردید.
اکنون این سند در مجلس ایران در کمیسیون امنیت ملی بررسی می‌شود و طبق روند معمول کار کارشناسی در کمیته روابط خارجی کمیسیون نیز ارزیابی خواهد شد. در صورت تأیید نهایی در کمیسیون، احتمالاً از هفته آینده به صحن علنی مجلس راه پیدا خواهد کرد.
چشم‌انداز رشد تجارت و سرمایه‌گذاری
در سال ۱۴۰۳ حجم مبادلات تجاری ایران و روسیه در مقایسه با سال قبل رشد ۱۲٫۴ درصدی تجربه کرد و به حدود ۱٫۵ میلیارد دلار رسید. این رشد عمدتاً ناشی از افزایش صادرات گندم، محصولات پتروشیمی و فلزات معدنی ایران به روسیه و درعین‌حال واردات محصولات کشاورزی و کود‌های شیمیایی روسیه به کشورمان بود. جابه‌جایی مالی به واحد پول ملی نیز تا ۹۶ درصد کل مبادلات افزایش یافت که وابستگی به دلار را کاهش داد.
با اجرایی شدن مفاد توافقنامه و فراهم شدن فضای حقوقی لازم، انتظار می‌رود حجم تجارت دوجانبه در سال ۱۴۰۴ به‌صورت جهشی افزایش یابد.
سفیر ایران در روسیه چهار عامل کلیدی را در این رشد دخیل دانسته است که شامل تکمیل زیرساخت‌های حمل‌ونقل زمینی و ریلی در کریدور شمال–جنوب، ادغام سامانه‌های پرداخت «میر» و «شتاب» تا پایان سال جاری، راه‌اندازی مکانیزم‌های تسهیل امور گمرکی، تشویق سرمایه‌گذاری مشترک در چارچوب این کریدور است.
پیش‌بینی می‌شود با این تمهیدات، حجم مبادلات تا دو برابر افزایش یابد و رقمی فراتر از ۳ میلیارد دلار را ثبت کند.
تقویت بخش انرژی و زیرساخت‌ها
توافقنامه به‌صراحت همکاری شرکت‌های نفت و گاز دو کشور را تشویق می‌کند و سرمایه‌گذاری مشترک در میادین نفتی و گازی را تسهیل می‌نماید. قرارداد اولیه تأمین سالانه ۲ میلیارد مترمکعب گاز روسیه به ایران برای سال جاری و پیش‌نویس توافق برای ۵۵ میلیارد مترمکعب در سال‌های آتی نشانگر عزم دوطرف برای تأمین پایدار انرژی است.
در بخش زیرساخت حمل‌ونقل، تکمیل کریدور بین‌المللی شمال–جنوب و اجرای خط لوله گاز از روسیه تا ایران که هم‌اکنون در دست اجراست، اهمیتی ویژه دارد. 
رئیس‌جمهور روسیه این دو پروژه را «بسیار مهم و جذاب» خوانده که مسیر‌های جدید تجارت کالا و انرژی را هموار خواهد کرد. سرمایه‌گذاری در شبکه ریلی و تسریع فرآیند‌های مرزی نیز نقش مهمی در کاهش هزینه و زمان ترانزیت خواهد داشت.
طبق اظهارات مقامات روسیه متعهد به تخصیص ۴ میلیارد دلار برای ساخت نیروگاه هسته‌ای جدید و توسعه میادین نفتی ایران شده است که این امر سهم قابل‌توجهی در جذب فناوری و سرمایه روسیه خواهد داشت. 
از سوی دیگر، شرکت‌های ایرانی می‌توانند در پروژه‌های زیرساختی و معدنی روسیه، به‌ویژه معادن اورانیوم و پتاس، حضور یابند و با بهره‌گیری از شعار «جهش تولید»، به افزایش ظرفیت‌های صنعتی دو کشور کمک کنند.
در پایان، تصویب نهایی این لایحه در مجلس ایران نه‌تنها چارچوب حقوقی لازم را برای اجرای توافقنامه فراهم می‌آورد، بلکه با افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران، توسعه روابط تجاری و گسترش پروژه‌های مشترک انرژی و زیرساخت، زمینه‌ساز پیشبرد اهداف توسعه پایدار اقتصادی دو کشور خواهد شد. راه‌اندازی بانک مشترک مالی، تأسیس اتاق‌های مشترک بازرگانی و تسهیل انتقال فناوری نیز از گام‌های بعدی است که می‌تواند ایران و روسیه را به یک محور اقتصادی تأثیرگذار در عرصه بین‌المللی تبدیل کند.