همایش علمی جنگ شناختی و تمدن نوین اسلامی با حضور «آیتالله سیدمحمدمهدی میرباقری» عضو مجلس خبرگان رهبری، «محمدجواد لاریجانی» رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادی و کارشناسان و صاحبنظران حوزه سیاست و امنیت و فرماندهان نیروهای مسلح در سالن جلسات دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی در قم برگزار شد.
به گزارش صبح صادق در ابتدای این مراسم آیتالله سید محمدمهدی میرباقری با اشاره به تحولاتی که در عرصه شناخت و تمدن در حال وقوع است، تأکید کرد: «دشمن با یک افک بزرگ، دستگاه دروغی را در مقابل پیام انبیاء ایجاد کرده و تلاش میکند از طریق آن، سبک زندگی انسان را بهگونهای بازسازی کند که ریشه در الهیات مادی داشته باشد.» وی با اشاره به آیهای از سوره مبارکه شعرا درباره حضرت ابراهیم (ع) گفت: «فرعون در برابر دعوت حضرت ابراهیم، یک دروغ بزرگ را جایگزین حقیقت کرد و تمدن مادی نیز در قرون اخیر چنین کاری را با جهان بشری انجام داده است؛ به تعبیر ایشان، امروز دستگاههای شناختی پیچیدهای با پشتوانه دانشهای مختلف تلاش میکنند تا عقلانیت فردی و اجتماعی انسان را هدف بگیرند و بازسازی کنند.» میرباقری گفت: «در جنگ شناختی، دشمن بهدنبال آن است که نخبگان را یکسانسازی کند، پایگاههای مرجع را سامان دهد و منظومهای از عقلانیت اجتماعی بسازد که رفتار انسان در آن قابل پیشبینی و کنترل باشد و این روند خطری جدی است که نخبگان باید با درک دقیق آن به نوآوری، تولید دانش، تسخیر قلههای علمی و شکستن مرزهای دانش دست یابند.»
جنگ شناختی، موثر بر نظم جهانی
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به نقش رسانهها و هالیوود در تضعیف ادراک عمومی جهانی، تأکید کرد: «بسیاری از فیلسوفان و نظریهپردازان غربی در جنگ شناختی مشارکت داشتهاند و دستگاههای دروغساز شناختی را علیه ادیان و تمدن اسلامی بهکار بستهاند؛ دشمنان حتی تلاش میکنند تا علت پدیدهها را کشف کرده و در قالبهایی سریع و مهندسیشده، ذهنیت انسان را تغییر دهند.» وی ادامه داد: «یکی از ابعاد مهم جنگ شناختی، تأثیرگذاری بر نظم جهانی است؛ اکنون جهان در حال تغییر نظمی است که پس از جنگ جهانی و جنگ سرد شکل گرفت؛ دشمن تلاش میکند تا از طریق عملیات شناختی، حضور تمدنی اسلام را در نظم آینده جهان کمرنگ سازد و با ادبیات جنگ سرد، جهان را دوباره به قطببندی مادی بازگرداند.»
مهمترین اولویت علمی حوزه و دانشگاه؟
میرباقری در ادامه گفت: «انقلاب اسلامی ایران توانسته نظم نامتوازن جهان را که پس از جنگهای مذهبی اروپا شکلگرفته بود، بههم بزند و اکنون غرب بهدنبال آن است تا در نسل جدید جهانی، دوباره نظم جهان را بر پایه مکاتب مادی بازسازی کند؛ غافل از اینکه اسلام با گفتمان مقاومت، اکنون به یک بازیگر تمدنی جهانی تبدیل شده است.» وی افزود: «یکی از راهبردهای دشمن در این جنگ شناختی، کوچکنمایی نقش جمهوری اسلامی ایران و ناچیز جلوهدادن تأثیرگذاری گفتمان مقاومت است؛ آنها تلاش میکنند تا نسلهای جدید را از مشارکت فعال در طراحی نظم آینده جهان بازدارند.»
میرباقری، تأکید کرد: «ما با یک جنگ شناختی تمامعیار روبهرو هستیم که باید با هوشمندی، دانش، سازماندهی نخبگان و تولید منظومه معرفتی مستقل به مقابله با آن برخیزیم؛ تمدن نوین اسلامی بدون ورود فعال به عرصه علومشناختی و رسانهای نمیتواند در برابر چنین هجمهای ایستادگی کند.» وی با اشاره به اینکه مهمترین اولویت علمی حوزه و دانشگاه برای مقابله با این پروژه چیست، گفت: «مهمترین اقدام، شناخت درست ماهیت این جنگ و بازسازی نظام معرفتی بر پایه الهیات اسلامی است؛ حوزه و دانشگاه باید با تولید علم بومی و طراحی ساختارهای نوین تمدنی وارد میدان شوند.»
گفتمان مقاومت رکن اساسی اندیشه امام خمینی (ره)
در ادامه این مراسم محمدجواد لاریجانی، رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادی با تأکید بر جایگاه اساسی دکترین مقاومت در شکلگیری تمدن نوین اسلامی، گفت: «شهادت شهید رئیسی، گواهی از مجاهدت و تحقق نظرات راهبردی حضرت امام راحل در حوزه سیاست بود؛ نظراتی که از عمق بالایی برخوردار بود و پایههای آن بر استقلال و مقاومت روشن استوار بود.» وی با تبیین دو رکن اساسی در اندیشه امام خمینی (ره) درباره سیاستورزی بینالمللی گفت: «رکن اول این است که هیچ کشوری در زیر سلطه دیگران به پیشرفت نمیرسد؛ شرط ضروری این پیشرفت، رهایی از سلطه مستکبرین است؛ امام این را مسلک معرفی کردند؛ اما عدهای برعکس تبلیغ میکنند و میگویند پذیرش سلطه زمینه توفیق است، حالآنکه نخستین گام برای خلاصی از عقبماندگی، خود تبدیلشدن به یک قدرت مستقل است.» رئیس پژوهشگاه دانشهای بنیادی افزود: «پس از انقلاب، این دکترین مقاومت در جهان اسلام تحرک ایجاد کرد؛ هرچند برخی دولتها یا نمیخواستند یا نمیتوانستند این منطق را درک کنند، اما یکی از مهمترین اقدامات شهید رئیسی این بود که منطق مقاومت را بهعنوان سیاست رسمی خارجی جمهوری اسلامی تثبیت کرد؛ این کار، با همکاری شهید امیر عبداللهیان نیز پیگیری شد.»
باید بدانیم در کجای تاریخ ایستادهایم و دشمن کجاست؟
لاریجانی با تأکید بر ضرورت آمادگی برای جهاد تبیینی گفت: «جهاد از نگاه فقها، وقتی محقق میشود که دشمن تهاجم کرده باشد؛ مقابله با دشمن نیازمند اسلحه است؛ در جهاد تبیین نیز باید مسلح باشیم؛ دو سلاح اصلی برای این جهاد عبارتاند از: بصیرت و قول سدید؛ این مفاهیم قرآنی و برخاسته از مکتب اهلبیت (ع) امروز برای ما راهگشاست.» لاریجانی در پایان با اشاره به اینکه چطور میتوان جهاد تبیین را از سطح بیانیه و سخنرانی به گفتمانی پایدار در سطح جامعه و دانشگاه ارتقا داد، گفت: «لازمه آن دو چیز است: یک، فهم عمیق و درست از وضعیت که همان بصیرت است؛ باید بدانیم در کجای تاریخ ایستادهایم و دشمن کجاست؟ دوم، سلاح قول سدید است؛ یعنی سخن محکم، مستدل و اثرگذار؛ این ترکیب است که جهاد تبیین را از سطح شعار به سطح تحول میرساند.»
جنگ شناختی ابزار کهنه با شیوههای نو
«حجتالاسلام سیدحسین هاشمی» رئیس دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی قم نیز در بخش دیگری از مراسم با اشاره به اهمیت بالای موضوع همایش علمی «جنگ شناختی و تمدن نوین اسلامی» اظهار کرد: «جنگ شناختی از قدیمیترین و درعینحال مؤثرترین نبردهای تاریخ بشر است که امروز با ابزارهای جدید و پیچیدهتری در حال پیگیری است.»
وی با گرامیداشت یاد شهدای عالیمقام، تصریح کرد: «عرصه جنگ شناختی، عرصه تغییر باورها، نگرشها و خواستههای ملتهاست؛ نبردی که در قلب و ذهن انسانها شکل میگیرد و از زمان خلقت بشر تا امروز ادامه دارد.» رئیس دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی قم با اشاره به سابقه تاریخی این نوع نبرد، خاطرنشان کرد: «اولین جلوه جنگ شناختی در استدلال شیطان مقابل خداوند دیده شد، آنجا که آفرینش خود از آتش را دلیلی بر برتری دانست؛ این خطای شناختی تا قیامت در ذهن شیطان ماند و ابزار گمراهی بسیاری شد.» وی ادامه داد: «در دنیای امروز نیز دشمن با بهرهگیری از تکنیکهای مشابه، سعی دارد ذهن جوان را تسخیر کند؛ همان ذهنی که هنوز عقل فرماندهی کامل را در آن بهدست نگرفته یا در معرض تحریف است؛ ذهن جوان بهمثابه سرزمین خالی است که دشمن مترصد فتح آن است.» هاشمی تأکید کرد: «امروز دشمن با ابزارهای نرم و متنوع در حال جنگ است؛ ابزارهایی که در هیچ برههای از تاریخ تا این حد پیچیده، گسترده و خطرناک نبودهاند؛ از شبکههای رسانهای گرفته تا فناوریهای شناختی، همه برای ایجاد خطای محاسباتی و تغییر واقعیت بهکار گرفته شدهاند.»
روشهای دشمن در این جنگ شناختیِ خاموش
وی با اشاره به روشهای دشمن در این جنگ خاموش، گفت: «دشمن حق را باطل و باطل را حق جلوه میدهد، منافع را بهصورت مزار نشان میدهد و تلاش دارد در تمامی حوزهها اعم از فرهنگی، اعتقادی، اقتصادی و امنیتی، ساختار فکری جامعه را دچار تحریف کند.»
رئیس دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی قم اظهار داشت: «جنگ شناختی امروز فقط در میدانهای فرهنگی اتفاق نمیافتد، بلکه حتی در حوزه آموزش و تربیت نیز استادانی که منظم، دقیق و متعهد هستند، ممکن است تحت عملیات ذهنی قرار گیرند و حتی سلامت روانی آنان به چالش کشیده شود.» وی با بیان اینکه شبهسازی یکی از تاکتیکهای کلیدی دشمن در این جنگ است، خاطرنشان کرد: «همانگونه که در جنگ صفین دشمن با بالابردن قرآن بر سر نیزهها توانست میدان را تغییر دهد، امروز نیز با داعشسازی، القاعدهسازی و گمراهسازی، حقایق را وارونه میکند.»
هاشمی افزود: «حضرت موسی (ع) نیز در برابر ساحران مصر، از شکست نمیترسید بلکه بیم آن داشت که مردم عصای او را مانند سحر ساحران تلقی کنند؛ یعنی ترس از خطای شناختی در ذهن مردم، دغدغه پیامبران الهی نیز بوده است.»
وی ادامه داد: «امروز نیز اگر جهاد تبیین جدی گرفته نشود، جوان ما که مورد هدف این جنگ قرار گرفته، به ابزار دشمن برای ضربهزدن به کشور و انقلاب تبدیل میشود؛ بنابراین باید با اعتماد به رهبری و آگاهی از پیچیدگیهای این جنگ، وارد میدان روشنگری شویم.»