▼ حرف روز
واشنگتن و خیالپردازی در سیاست خارجی!
سندی که دولت آمریکا با عنوان «استراتژی امنیت ملی ۲۰۲۵» منتشر کرده، بیش از آنکه واجد ویژگی های یک متن راهبردی باشد، تلاش برای ترمیم روانی ناکامیهای انباشته سیاست خارجی این کشور است. این متن ۳۳ صفحهای نه بر ارزیابیهای میدانی استوار است و نه تحولات عینی نظام بینالملل را بازتاب میدهد؛ بلکه بیشتر به بیانیهای تبلیغاتی شباهت دارد که هدف آن مدیریت افکار عمومی داخلی و فاصلهدادن جامعه آمریکا از واقعیتهای پرهزینه سیاست خارجی واشنگتن است. در این سند، روایتسازی جای تحلیل نشسته و آرزوپردازی بهعنوان راهبرد عرضه شده است.
اگرچه نام ایران در متن بهدفعات محدود ذکر میشود، اما کلیت چارچوب امنیتی سند بر مبنای ایرانهراسی طراحی شده است. ادعای تضعیف جدی ایران طی دو سال گذشته در حالی مطرح میشود که حتی مقامات رسمی آمریکا نیز در اظهارات خود به افزایش توان و نفوذ ایران اذعان کردهاند. واقعیتهای میدانی نیز این تناقض را عیان میسازد؛ تحولات نظامی اخیر و عملکرد محور مقاومت نهتنها نشانی از افول قدرت ایران ندارد، بلکه از ارتقای سطح هماهنگی، افزایش بازدارندگی و توان بالاتر در تحمیل هزینه به دشمن حکایت میکند. این فاصله میان ادعا و واقعیت نشان میدهد سند بیش از آنکه محصول ارزیابی عینی باشد، بازتاب نگرانیهای ذهنی سیاستمداران آمریکایی است.
سند مذکور، در بخش دیگری مدعی ضربه به تأسیسات هستهای کشورمان شده است؛ برداشتی که ناتوانی تدوینکنندگان سند در فهم ماهیت قدرت علمی را آشکار میکند. برنامه هستهای ایران صرفاً مجموعهای از زیرساختهای فیزیکی نیست، بلکه دانشی انباشته و بومیشده است که در ذهن هزاران متخصص ایرانی ریشه دارد. تجربه سالهای گذشته نشان داده فشار و تهدید نهتنها مانع پیشرفت این مسیر نشده، بلکه در مواردی به شتاب بیشتر آن انجامیده است.
سند همچنین مدعی است که آمریکا با تضعیف ایران و همگرایی عربی، در آستانه خروج از خاورمیانه و تمرکز بر چین قرار دارد؛ ادعایی که با واقعیتهای میدانی همخوان نیست. افزایش حضور نظامی آمریکا در نقاط حساس منطقه، تداوم وابستگی امنیت انرژی به گذرگاههای راهبردی و نقش بازدارنده ایران، امکان خروج کمهزینه واشنگتن را عملاً منتفی کرده است. همزمان، گسترش نفوذ چین و روسیه از طریق قراردادهای اقتصادی و امنیتی، موقعیت آمریکا را بیش از پیش تضعیف کرده است.
در یک جمعبندی کلی میتوان گفت این سند به چند دلیل فاقد اعتبار راهبردی است: نادیدهگرفتن تحولات بنیادین نظام بینالملل، اتکا به ذهنیت بهجای شواهد میدانی، غلبه کارکرد انتخاباتی بر راهبردی و حذف نقش ملتها و بازیگران بومی منطقه، بهویژه جریان مقاومت.(مجتبی پاشایی)
▼ گزارش روز
یک سال پس از اسد؛ سوریه در آستانه فروپاشی
در آستانه سالگرد سقوط دولت بشار اسد و به قدرت رسیدن ابو محمد الجولانی، سوریه همچنان در شرایطی شکننده و پرچالش قرار دارد.با وجود استقبال نسبی غرب و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از جولانی و تلاشهای آمریکا برای بازگرداندن دمشق به جامعه بینالمللی، وی نتوانسته وعدههای اولیه خود از جمله پیوستن به توافقنامههای ابراهیم را عملی کند و حتی ثبات داخلی را برقرار سازد.
کنترل حکومت مرکزی بر حدود ۶۰ درصد خاک کشور محدود شده و مناطق باقیمانده تحت نفوذ بازیگران متنوعی است: کردها در شمال شرقی که اکثر میادین نفتی را در اختیار دارند، قبایل عرب در صحرای سوریه، و دروزیها به رهبری حکمت الهجری در جنوب. این پراکندگی قدرت، حاکمیت ملی سوریه را تضعیف کرده و شکافهای قومی و مذهبی را عمیقتر ساخته است. کردها خواستار حفظ خودمختاری هستند، دروزیها پس از خشونتهای چند ماه اخیر به سمت رژیم صهیونی گرایش یافتهاند و علویها نیز پس از کشته شدن حدود ۱۷۰۰ تن از اعضای خود در غرب سوریه، بیاعتمادی عمیقی به حکومت جدید پیدا کردهاند.
در سطح منطقهای اما، حضور و مداخلات بازیگران خارجی به بیثباتی افزوده است. رژیم صهیونی حضور نظامی خود را در کوه هرمون و السویداء گسترش داده و عملیاتهایی تا نزدیکی دمشق انجام داده است. ترکیه نیز با حمایت ضمنی آمریکا به تأمین مالی و سازماندهی جنگجویان خارجی ادامه میدهد و تلاش دارد خود را به عنوان قدرت اثرگذار در سوریه معرفی کند. این نقشآفرینی خارجی، در کنار خلأ قدرت داخلی، امکان شکلگیری حکومت متمرکز و پایدار را منتفی کرده است.
چشمانداز امنیتی سوریه نیز شکننده است؛ منطقه السویداء تحت محاصره قرار دارد و احتمال درگیری مستقیم بین نیروهای الشرع و رژیم صهیونی محتمل است. اصرار جولانی بر توافق امنیتی با رژیم صهیونی و شکست مذاکرات با دروزیها همراه با گسترش بیاعتمادی در میان علویها، نشاندهنده عمق شکافهای اجتماعی و ناتوانی دولت در ایجاد وحدت داخلی است.
در مجموع، سوریه یک سال پس از رفتن اسد، با بحران چندلایه حاکمیتی، قومی، امنیتی و منطقهای مواجه است. کنترل ناکامل بر خاک کشور، ناتوانی در جلب اعتماد اقلیتها و مداخلات خارجی، ثبات بلندمدت این کشور را تهدید کرده و سناریوهای فروپاشی و تجزیه را از حالت نظری خارج ساخته است.به نظر می رسد با تداوم شرایط موجود، سوریه در چرخه بیثباتی و خشونت باقی خواهد ماند.(عبدالحسین آزاد)
▼ خبر ویژه
تکاپوی پشت پرده نتانیاهو برای برهم زدن قراداد فروش اف-35 به آنکارا و ریاض
نخستوزیر رژیم صهیونی در تلاشهای پشتپردهای میکوشد مانع فروش جنگندههای اف-۳۵ به عربستان سعودی و ترکیه شود. بن کاسپیت، تحلیلگر روزنامه معاریو در این باره گفت: «بنیامین نتانیاهو از رویارویی مستقیم با دونالد ترامپ درباره اف-۳۵ واهمه دارد، اما تلاش میکند از مسیرهای غیرعلنی برتری نظامی اسرائیل را حفظ کند.» به نوشته معاریو، اگر رئیسجمهوری غیر از ترامپ در کاخ سفید بود، تلآویو «تا مرز به خطر انداختن همپیمانی با آمریکا» برای جلوگیری از این فروش پیش میرفت. یک منبع ارشد دیپلماتیک صهیونیست گفت: «نتانیاهو تصمیمی استراتژیک برای پرهیز از خشم ترامپ گرفته است.» در همین چارچوب، وی نشست محرمانهای با فرانک سنتجان، مدیر ارشد لاکهید مارتین، برگزار کرد که منابع آن را «طولانی و ناامیدکننده» توصیف کردند. نگرانی اصلی تلآویو به گفته یک منبع نظامی، «قابلیت رادارگریزی و غافلگیری اف-۳۵» است که میتواند علیه رژیم صهیونی به کار گرفته شود. گزارشها حاکی است نتانیاهو پیش از دیدار ۲۹ دسامبر با ترامپ، تلاش میکند نگرانیها را از طریق نزدیکان رئیسجمهور آمریکا منتقل کند.
▼ اخبار
سرمایهگذاری راهبردی در حوزه کوانتوم
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور از سرمایهگذاری ۵ میلیون دلاری برای توسعه زیرساختهای آزمایشگاهی حوزه کوانتوم خبر داد و گفت این اقدام در سه محور «حسگرها»، «ارتباطات» و «محاسبات کوانتومی» دنبال میشود. حسین افشین گفت: «ما در بخش ارتباطات کوانتومی در حال تأمین زیرساختهای آزمایشگاهی هستیم و در صورت عدم مشارکت پژوهشگاه وزارت ارتباطات، معاونت علمی خود اجرا خواهد کرد.» وی با اشاره به همکاری دولت و بخش خصوصی افزود: «در یکی از پروژهها، با سرمایهگذاری ۲.۵ میلیون دلاری معاونت، بخش خصوصی ۹ میلیون دلار آورده دارد.» افشین درباره اهمیت ساعتهای اتمی توضیح داد: «این فناوری تحولی بنیادین در سیستمهای ناوبری ایجاد خواهد کرد و تمام موقعیتهای مکانی و زمانی آینده وابسته به تکنولوژی کوانتوم است.» وی همچنین بر نیاز به رمزنگاری پسا-کوانتوم و تربیت نیروی متخصص تأکید کرد و گفت: «رسانهها باید کوانتوم را به یک گفتمان عمومی تبدیل کنند، سهم داشتن در ترویج این فناوری، نقشآفرینی در آینده علمی کشور است.»
پیشنهاد عجیب اماراتیها برای غزه؛ مزدور کلمبیایی مستقر کنید!
یک تحلیلگر اماراتی پیشنهاد «عجیب» استفاده از مزدوران کلمبیایی برای حفظ امنیت در نوار غزه را مطرح کرده است. به گزارش روزنامه «هاآرتص»، این طرح در شرایطی ارائه شده که بسیاری از کشورها حاضر به اعزام نیرو به غزه نیستند.تسفی بارئیل، تحلیلگر این روزنامه، گفت: «وقتی از این تحلیلگر اماراتی در مورد احتمال اعزام نیرو از سوی امارات به غزه پرسیدم، پاسخ داد: نیروهای ما نه، اما میتوان مزدوران کلمبیایی را فرستاد.» وی ادعا کرد این مزدوران پیشتر در امارات و یمن برای ابوظبی فعالیت کردهاند.این گزارش فاش میکند که این مزدوران در حال حاضر در سودان نیز به عنوان عوامل امارات مشغول جنگ هستند و گفته میشود در «قتلعامهای وحشتناک» این کشور نقش دارند. بر اساس گزارشها، این افراد ماهانه بین ۲۶۰۰ تا ۶۰۰۰ دلار حقوق دریافت میکنند و پیش از مأموریت در یک پایگاه اماراتی در سومالی آموزش میبینند.این پیشنهاد در سایه بنبست طرحهای قبلی برای آینده غزه، از جمله طرح دونالد ترامپ، و عدم تمایل کشورها برای اعزام نیروی حافظ صلح بینالمللی مطرح شده است.
تولیدات علمی کشور به بیش از ۷۰ هزار رکورد رسید
هادی گوردزی، رایزن علمی کشورمان در روسیه، اعلام کرد: «تعداد مقالات و رکوردهای علمی ثبتشده ایران از حدود ۵۶۰ پرونده در سال ۱۳۵۷ به بیش از ۷۰ هزار رکورد در سال ۲۰۲۴ رسیده است.» این گزارش در مراسم روز دانشجو در مسکو ارائه شد.وی این رشد را مصداق «انقلاب علمی و فناوری ایران» دانست و تأکید کرد این موفقیتها بدون حضور نخبگان علمی و دانشجویان متعهد امکانپذیر نبوده است. گوردزی افزود: «رایزنی علمی نبض مطالبات جامعه علمی ایرانی در خارج از کشور را رصد، دستهبندی و انتقال میدهد.»سفیر کشورمان در روسیه نیز در این مراسم با گرامیداشت یاد شهدای دانشجو، گفت: «دانشجویان همواره پیشقراول دفاع از استقلال، آزادی و عزت ملی بودهاند.» در ادامه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس پیوند میان تلاش علمی و ارتقای امنیت ملی را مورد تأکید قرار داد.همچنین نایبرئیس کمیسیون آموزش مجلس با اشاره به حضور بیش از پنجاه هزار دانشجوی ایرانی در خارج از کشور، گفت مجلس برای ساماندهی وضعیت این دانشجویان و تسهیل ادامه تحصیل آنان در داخل کشور نیز آماده بررسی راهکارهاست.
🔺فراخوان دومین جشنواره هادیان جهادگر فضای مجازی 🔺
🔹روایت حقیقت 🔹
📌قالبهای جشنواره: یادداشت و سناریو/ کلیپ سازی/ تولید پادکست / ساخت عکس نوشت/ موشن و انیمیشن/ آثار تولیدی با AI / انسان رسانه ها و فعالین مجازی
📌محورهای جشنواره: سیاست داخلی/ منطقه و بین الملل/ مسائل اقتصادی/ فرهنگ و رسانه
❇️بخش ویژه: روایت جنگ تحمیلی 12 روزه
✅زمان جشنواره: دی ماه 1404
✅ مهلت ارسال آثار: تا پایان آذرماه
✅ نشانی ارسال آثار: https://basirat.ir/rh2
🔈 برای اطلاعات بیشتر به سایت بصیرت مراجعه نمایید.
▼ اخبار کوتاه
◄ وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد نیروهای مسلح و مردم کشور در هر شرایطی آمادگی دفاع دارند و خواهان جنگ نیستند. سید عباس عراقچی گفت:«نیروهای مسلح ما و مردم ما آمادگی دفاع از کشور را در هر شرایطی دارند.» وی افزود:«ممکن است ساختمانها و تجهیزات را با بمباران از بین ببری ولی اراده ملت و دانش را نمیتوان نابود کرد.» عراقچی همچنین تأکید کرد هیچ راه حلی جز مسیر دیپلماتیک برای حل مسائل با آمریکا وجود ندارد و به آن اعتماد نمیکند.
◄ روزنامه والاستریت ژورنال جزئیات حمله به نظامیان آمریکایی در تدمر سوریه را منتشر کرد. والاستریت ژورنال به نقل از یک افسر آمریکایی نوشت:«این حمله هنگام نشست یک افسر آمریکایی با مقام وزارت کشور سوریه رخ داد و مهاجم مسلح پس از تیراندازی کشته شد.» اسعد الشیبانی، وزیر خارجه رژیم جولانی نیز گفت:« حضور نظامیان خارجی ناامنی را تشدید میکند.»
◄ شبکه آزمایشگاهی کشور رکورد تازهای در ارائه خدمات پژوهشی ثبت کرد و بیش از ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار خدمت در سال ۱۴۰۳ ارائه شد. امیر یونسیان، مدیر شبکه آزمایشگاهی کشور گفت:«تمرکز شبکه بر ایجاد حکمرانی نرم و تسهیلگری هوشمند در زیرساختهای آزمایشگاهی است.» وی افزود باشگاه مشتریان شبکه بیش از ۱۸۵ هزار عضو دارد و نزدیک به ۳۸ هزار تجهیز پیشرفته در سامانه ثبت شده است. یونسیان همچنین از اختصاص بیش از ۵۲ میلیارد تومان گرنت پژوهشی و ۱۲ میلیارد تومان حمایت از تجهیزات خبر داد.
◄ وزیر جهاد کشاورزی از واردات بیش از نیاز داخلی نهادههای دامی خبر داد و تأکید کرد این نهادهها با قیمت مصوب توزیع میشود. غلامرضا نوری قزلجه گفت:«نهادههای دامی بیش از نیاز کشور وارد شده و از طریق بازارگاه با نرخ مصوب به دست دامداران و مرغداران میرسد.» وی با اشاره به وجود بیش از ۴ میلیون تن کالای اساسی در بندر امام افزود تسهیل ترخیص و تأمین ارز، روند تأمین نهادهها را بدون دغدغه کرده است.
◄ شبکه صهیونی اینترنشنال با ذوقزدگی به بازتاب نشست ضدایرانی گروهک منافقین با مقامات آمریکایی پرداخت؛ نشستی که با ادعای «حمایت از آزادی مردم ایران» همراه بود. منتقدان تأکید میکنند آمریکا و منافقین در کارنامه خود نقش مستقیمی در تحریم، فشار و ریختهشدن خون شهروندان ایرانی دارند. به گفته ناظران، این ادعاها بیش از آنکه باورپذیر باشد، پردهای تبلیغاتی برای تطهیر چهره بازیگران ضدایرانی است.
◄ وزیر راه و شهرسازی از عملیاتی شدن اتصال ریلی چابهار ـ زاهدان تا پایان سال خبر داد و بر نقش کلیدی بخش خصوصی تأکید کرد. فرزانه صادق گفت:«اتصال ریل چابهار ـ زاهدان تا پایان سال محقق میشود و این پروژه مورد توجه کشورهای منطقه است.» وی با اشاره به اصلاح سازوکارهای حملونقل افزود دولت بهدنبال واگذاری تعیین نرخها به وزارت راه و همکاری با بخش خصوصی است و حملونقل را ابزار اصلی دیپلماسی اقتصادی دانست.