▼ حرف روز
روایتهای غیرعلمی درباره جهش نرخ ارز!
با رسیدن نرخ ارز به مرز ۱۳۰ هزار تومان، مجدداً دو ادعای پرتکرار در فضای عمومی و رسانهای برجسته شده است: نخست اینکه دولت بهصورت عامدانه و با اهداف سیاسی، نرخ ارز را افزایش داده است و دوم اینکه جریان یا شبکهای از نفوذ اقتصادی در ساختار پولی و ارزی کشور، بهویژه در بانک مرکزی، عامل اصلی جهش نرخ دلار است. در این خصوص چند نکته حائز اهمیت است:۱_ ابتدا باید پرسید آیا افزایش عامدانه نرخ ارز اساساً به نفع دولت است یا خیر؟ واقعیت آن است که افزایش نرخ ارز، در نهایت به خود دولت آسیب میزند. دولت بزرگترین مصرفکننده ارز در اقتصاد است و جهش نرخ دلار، هزینههای جاری، عمرانی و وارداتی آن را افزایش داده و کسری بودجه را تشدید میکند. از منظر سیاسی و اجتماعی نیز افزایش نرخ ارز مستقیماً به تورم، فشار معیشتی و کاهش مقبولیت عمومی دولت منجر میشود. به همین دلیل، در منطق حکمرانی اقتصادی، دولتها معمولاً میکوشند مانع افزایش افسارگسیخته نرخ ارز شوند، بهویژه در دورهی ابتدایی فعالیت که سرمایه اجتماعی برای دولت و جریان حامی آن اهمیت مضاعف دارد. این ملاحظات، ادعای افزایش عامدانه نرخ ارز را برای اهداف سیاسی از اساس تضعیف میکند.۲_ باید میان "اقدام عامدانه" و "پیامد سیاستها" تمایز قائل شد. افزایش نرخ ارز الزاماً به معنای دخالت مستقیم دولت برای بالا بردن قیمت دلار نیست. در عین حال، نرخ ارز میتواند محصول گفتمان سیاسی و اقتصادی دولت، رویکردهای اجرایی و سیاستهای اتخاذشده در حوزه ارز باشد. سیاستهایی مانند تمرکز بر مذاکره برای حل مشکلات در برابر تکیه بر توان داخل، یا از حیث اجرایی: تالار دوم، حذف ارز ترجیحی، نحوه مواجهه با پروندههای سیاست خارجی و نوع سیگنالدهی به بازار، میتوانند انتظارات روانی و سیاسی را تشدید کرده و به افزایش نرخ ارز بینجامند، بدون اینکه هدف دولت کسب درآمد یا ایجاد نارضایتی باشد. از این منظر، نقد سیاستهای ارزی دولت چهاردهم ضروری و موجه است.۳_ ادعای وجود جریان نفوذ سازمانیافته در بانک مرکزی، بدون شواهد نهادی و مستند، نهایتاً در حد فرضیه است. سیاست ارزی نتیجه فرآیندهای چندلایه و تصمیمگیریهای جمعی است و نفوذ پایدار برای افزایش نرخ ارز ناگزیر باید ردپای آشکاری از خود برجای بگذارد. البته وجود برخی شرکتهای خصولتی، بانکها و افراد منتفع از افزایش نرخ ارز قابل انکار نیست، اما این موضوع بیشتر ناشی از قوانین ناکارا، ضعف نظارت و مدیریت است تا نفوذ. رفتار بازار نیز مؤید همین تحلیل است. افزایش همزمان نرخ در بازار آزاد، حوالهای، نیما و تتر نشاندهنده فشار بر منابع ارزی (به دلایل سیاسی و اقتصادی) و کمبود عرضه است، نه دستکاری پنهان.ترویج تحلیلهای غیرعلمی و متهمسازی شتابزده، بدون مستندات کافی و ارجاع به نهادهای اطلاعاتی، میتواند به ناامیدی، دوقطبیسازی و تضعیف انسجام اجتماعی دامن بزند. آنهم در شرایطی که دشمنان به دنبال تشدید شکافهای داخلی میباشند. سخن اصلی این است که افزایش نرخ ارز باید بر پایه نماگرهای اقتصادی و انتظارات سیاسی ـ روانی و اشکالات مدیریتی تحلیل شود، نه با روایتهای توطئهمحور و حزبی.(علی محمدی)
▼ گزارش روز
پروازهای بارانی سپاه
در روزهای اخیر با افزایش نسبی بارندگی، موضوع بهرهگیری از ظرفیتهای فنی برای تقویت نزولات جوی کمتر مورد توجه رسانهها قرار گرفت در حالی که نیروی هوافضای سپاه طی یک بازه ۴۸ ساعته مجموعهای از پروازهای تخصصی بارورسازی ابرهای سرد را به اجرا گذاشت؛ عملیاتی که بر اساس گزارشهای فنی، با هماهنگی کامل میان بخشهای پیشبینی، پرواز و هدایت عملیاتی انجام شد.این برنامه شامل ۸ سورت پرواز بود که با هدف استفاده حداکثری از سامانههای جوی مستعد در نقاط مختلف کشور طراحی شد. تمرکز اصلی بخشی از این پروازها بر حوضه دریاچه ارومیه قرار داشت؛ منطقهای که به دلیل شرایط شکننده اکولوژیک و کمبود منابع آبی، هرگونه افزایش بارش میتواند اهمیت مضاعف داشته باشد. در تاریخ دهم آذر ۱۴۰۴، سه سورت پرواز بارورسازی انجام شد که دو سورت آن بهطور اختصاصی بر آسمان ارومیه و پیرامون آن متمرکز بود.
همزمان، یک پرواز دیگر نیز بخشهایی از استانهای تهران، البرز، زنجان و قزوین را دربر گرفت تا فرصتهای جوی موجود در پهنه مرکزی و شمالی کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد. این اقدام فقط به این مناطق محدود نشد و مناطق کمبارش کشور را نیز درگیر کرد به گونهای که گستره جغرافیایی این عملیات استان یزد را نیز در برنامه بارورسازی ابرهای این منطقه قرار داد. مسئولان اجرایی عملیات تأکید دارند که پروازها بر پایه پیشبینیهای دقیق هواشناسی و شناسایی لحظهای ابرهای سرد مستعد صورت گرفته است. به گفته سید حامد طباطبایی، مهندس و مسئول تیم بارورسازی ابرهای سرد، فرآیند کار معمولاً از یک تا دو روز پیش از پرواز آغاز میشود؛ زمانی که تیم پیشبینی، مناطق اولویتدار را مشخص میکند و تیم عملیات در وضعیت آمادهباش قرار میگیرد. در مرحله اجرا، هدایت پرواز و زمانبندی شلیک مواد بارورساز نه بهصورت از پیشتعیینشده، بلکه بر اساس دادههای سنسوری داخل ابر و تصمیمگیری آنی انجام میشود. ارتباط مستقیم مسئول عملیات با خلبان، تعیین مسیر، ارتفاع و لحظه شروع و تداوم شلیک را ممکن میسازد.آنچه عملیات اخیر را برجستهتر میکند، صرفاً تعداد پروازها یا وسعت مناطق تحت پوشش نیست، بلکه ماهیت پیچیده و مهارتمحور این نوع پروازهاست. بارورسازی ابرهای سرد مستلزم ورود کنترلشده هواپیما به درون ابر و حرکت در شرایط دید محدود است؛ وضعیتی که با پروازهای معمول در ارتفاع بالای ابر تفاوت اساسی دارد. چنین مأموریتی نیازمند سطح بالایی از مهارت خلبانی، تسلط بر هدایت هواپیما در شرایط ناپایدار جوی و توان تصمیمگیری لحظهای است؛ عواملی که نقش نیروی هوافضای سپاه و توان عملیاتی خلبانان آن را در موفقیت این سورتها پررنگ کرده است.
از منظر کارشناسان آبوهوا، بارورسازی ابرهای سرد زمانی میتواند اثربخش باشد که در زمان و مکان مناسب و با اجرای دقیق هوایی انجام شود. در این صورت، این روش بهعنوان ابزاری مکمل در کنار سایر راهکارهای مدیریت منابع آب قابل ارزیابی است؛ بهویژه در حوضههایی مانند دریاچه ارومیه که هر افزایش بارشی میتواند بر روند احیا و پایداری اکوسیستم اثرگذار باشد.(حسن نوروزی)
▼ خبر ویژه
رسانههای معاند و تکرار تجربه «شبکه بِدامن»!
تهمورث زمانی، تاریخدان و تحلیلگر سیاسی، نسبت به تلاش رسانههای معاند برای بازگرداندن استبداد پهلوی هشدار داد. او گفت: «تبلیغات امروز برای سلطنت، همان مسیر استبداد گذشته را تکرار میکند!» زمانی با اشاره به تجربه تاریخی افزود: «دههها پیش، شبکهای به نام «شبکه بِدامن» توسط آمریکا و انگلیس ایجاد شد و تمام رسانهها، کتابها و نهادهای اطلاعاتی را تحت کنترل داشت؛ شاه و دولت هیچ استقلالی نداشتند و تمام تصمیمها زیر نظر خارجیها گرفته میشد.»این تحلیلگر تصریح کرد: «امروز تلویزیونهایی مثل اینترنشنال و سایتهایی که سلطنت را تبلیغ میکنند، دقیقاً همان کار «شبکه بِدامن» را ادامه میدهند!» او تأکید کرد که این رسانهها با هدف بازگرداندن نفوذ خارجی و سلطنتطلبی فعالیت میکنند و تلاش دارند افکار عمومی را به سمت استبداد پیشین سوق دهند.زمانی خاطرنشان کرد که آگاهی از این روندها و مقابله با شبکههای رسانهای وابسته، برای حفظ استقلال و امنیت ملی از اهمیت بالایی برخوردار است.
▼ اخبار
تحریمها صنعت هوایی را متوقف نکرد؛ توسعه توان عملیاتی
ابوذر شیرودی، سرپرست سازمان هواپیمایی کشوری، با تأکید بر اینکه تحریمها مانع حرکت صنعت هوایی ایران نشدهاند، اعلام کرد ظرفیت ناوگان هوایی کشور در هفتههای اخیر با افزایش حدود ۲ هزار صندلی همراه بوده است. وی گفت: «تحریمها نهتنها صنعت هوایی کشور را متوقف نکرد، بلکه آن را در مسیر رشد و افزایش توان عملیاتی قرار داد.»شیرودی با بیان اینکه «اولویت مطلق سازمان هواپیمایی، ایمنی و امنیت پروازهاست»، افزود: «در هیچ شرایطی، حتی به دلایل اقتصادی، ایمنی فدای مصلحت نخواهد شد.» او با اشاره به فشار تحریمها بر این صنعت تصریح کرد: «حملونقل هوایی به دلیل قرار داشتن در خط مقدم فناوری، بیش از سایر بخشها هدف تحریمهای ظالمانه بوده است.»سرپرست سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به توان داخلی در تعمیر و نگهداری هواپیماها اظهار کرد: «تمامی هواپیماهای موجود در کشور در داخل تعمیر میشوند و حتی امکان ارائه خدمات به برخی کشورهای همسایه نیز فراهم شده است.» وی همچنین درباره توسعه ناوگان گفت: «تمام مراحل واردات و صدور مجوز هواپیماهای جدید که منجر به افزایش ۲ هزار صندلی شد، در دولت چهاردهم انجام شده است.»
عضویت اوکراین، بحران جدید اروپا
پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه مجارستان، درباره پیامدهای عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا هشدار داد و آن را تهدیدی برای امنیت قاره سبز دانست. وی به خبرگزاری راشا تودی گفت: «عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا تضمین امنیتی برای کییف نیست؛ بلکه تهدید جنگ برای اروپاست.»سیارتو با اشاره به طرح انتقال ماموریت آموزش سربازان اوکراینی به خاک مجارستان، آن را «خط قرمز» کشورش خواند و افزود: «اروپا مصمم است تحریمهای علیه روسیه را حتی در صورت لغو آنها توسط آمریکا، همچنان حفظ کند.» وی همچنین به ارسال ۲۰۰ میلیارد یورو از داراییهای مسدود شده روسیه به اوکراین اشاره کرد و گفت: «۱۲۰ میلیارد یورو از این مبلغ برای تجهیزات نظامی اوکراین اختصاص یافته و این روند منجر به جنگی بین روسیه و اروپا میشود که نمیتوان جان سالم از آن به در برد.»وزیر خارجه مجارستان تأکید کرد که این سیاستها نهتنها بحران اوکراین را پیچیدهتر میکند، بلکه احتمال بروز درگیریهای گستردهتر در اروپا را افزایش میدهد.
از کاهش ۴۰ درصدی مصرف بنزین تا تأمین کالاهای اساسی
رئیس اتاق بازرگانی ایران از کاهش چشمگیر مصرف بنزین و تأمین کامل کالاهای اساسی خبر داد. صمد حسنزاده اعلام کرد: «طبق گزارشهای رسمی، مصرف بنزین در روز نخست اجرای نرخ جدید حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است.» وی افزود، این کاهش در مصرف بدون اختلال در فعالیتهای اقتصادی رخ داده است و اتاق بازرگانی همچنان از فعالیتهای قانونی و صادرات و واردات حمایت میکند.حسنزاده با قدردانی از اقدامات رئیس کل گمرک گفت: «با ارائه راهکار مناسب، مشکلات مربوط به کارتهای بازرگانی و بهویژه بنگاههای کوچک، بهویژه در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی، مرتفع خواهد شد.»وی درباره ذخایر کالاهای اساسی تصریح کرد: «تمامی نیازهای دامداریها ظرف دو روز تأمین شده و ذخایر اقلامی مانند برنج و شکر تا پایان سال در انبارهای کشور موجود است.» رئیس اتاق بازرگانی افزود که روند توزیع کالاهای اساسی در فروشگاهها مناسب است و همکاری مردم و شبکه توزیع جای قدردانی دارد.حسنزاده تأکید کرد که برنامهریزیهای انجامشده، تضمینی برای ثبات بازار و امنیت تأمین کالای اساسی در کشور است.
🔺فراخوان دومین جشنواره هادیان جهادگر فضای مجازی 🔺
🔹روایت حقیقت 🔹
📌قالبهای جشنواره: یادداشت و سناریو/ کلیپ سازی/ تولید پادکست / ساخت عکس نوشت/ موشن و انیمیشن/ آثار تولیدی با AI / انسان رسانه ها و فعالین مجازی
📌محورهای جشنواره: سیاست داخلی/ منطقه و بین الملل/ مسائل اقتصادی/ فرهنگ و رسانه
❇️بخش ویژه: روایت جنگ تحمیلی 12 روزه
✅زمان جشنواره: دی ماه 1404
✅ مهلت ارسال آثار: تا پایان آذرماه
✅ نشانی ارسال آثار: https://basirat.ir/rh2
🔈 برای اطلاعات بیشتر به سایت بصیرت مراجعه نمایید.
▼ اخبار کوتاه
◄ علیاکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بینالملل، در دیدار با سفیر ارمنستان مخالفت قاطع ایران با طرح موسوم به «ترامپ» در قفقاز را اعلام کرد. وی گفت: «این طرح هیچ تفاوتی با طرح دالان زنگزور ندارد و ایران بهطور قاطع با آن مخالف است.»ولایتی هرگونه حضور آمریکا در مرزهای شمالی ایران را تهدیدی جدی برای امنیت کشور دانست و هشدار داد: «باز شدن پای آمریکا به مرزهای ایران تبعات امنیتی روشنی دارد.»
◄ سفیر و نماینده دائم کشورمان در سازمان ملل خواستار فرآیندی شفاف در انتخاب دبیرکل بعدی این سازمان شد. امیرسعید ایروانی گفت: «جمهوری اسلامی ایران خواهان فرآیندی شفاف و فراگیر در انتخاب دبیرکل است.» وی با انتقاد از انفعال شورای امنیت در قبال جنایات رژیم صهیونی افزود: «اختیار ماده ۹۹ منشور، نه بهموقع و نه با صلابت لازم اعمال شد.» ایروانی تأکید کرد دبیرکل آینده باید «مستقل، شجاع و متعهد به منشور» باشد.
◄ مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی از بهرهبرداری اولیه میدان گازی توس در آینده نزدیک خبر داد. پیمان ایمانی گفت: «با تکمیل تأسیسات سرچاهی، چندراهه جمعآوری و ۴۰ کیلومتر خط لوله ۱۶ اینچ، بهزودی گاز میدان توس به تأسیسات خانگیران ارسال میشود.» وی افزود: «امکان ارسال گاز به پالایشگاه خانگیران در زمستان امسال فراهم شده و این میدان به تأمین گاز ۵ استان کمک خواهد کرد.»
◄ سعید فخرزاده، نویسنده کتاب «شهر زیرزمینی»، با تأکید بر لزوم روایت دستاوردهای ملی گفت: «ساخت مترو یکی از پیچیدهترین و راهبردیترین پروژههای ملی کشور بود که کاملاً توسط نیروهای داخلی به سرانجام رسید.»وی با اشاره به توقف این پروژه پس از انقلاب به دلیل هزینههای بالا و نبود زیرساخت، افزود که با مدیریت جهادی و خلاقیت داخلی، فناوری ساخت مترو در مدت ۱۲ تا ۱۳ سال بومیسازی شد. به گفته فخرزاده، این موفقیت ایران را به کشوری دارای توان طراحی و اجرای پروژههای مترو تبدیل کرده است.
◄ یک سازمان بینالمللی نسبت به افزایش بیسابقه کشتار کودکان در کرانه باختری هشدار داد. سازمان «نجات کودکان» اعلام کرد: «اسرائیل رکورد بالاترین میزان کشتار کودکان را در کرانه باختری به ثبت رسانده است.» این نهاد افزود: «بهدلیل تشدید ناامنی، کلاسهای آموزش درمانی و فعالیتهای حمایت از کودک، از جمله حمایتهای سلامت روان، در برخی مناطق متوقف شده است.» به گفته این سازمان، توقف این برنامهها طی دو هفته گذشته رخ داده است.
◄ در دیدار روسای سازمانهای حفظ نباتات کشورمان و ازبکستان، بر تسهیل تجارت کشاورزی و توسعه همکاریهای قرنطینهای تأکید شد. مریم جلیلیمقدم در این باره گفت: «همکاری سازمانهای ملی حفظ نباتات دو کشور میتواند نقش مؤثری در توسعه تجارت امن محصولات کشاورزی داشته باشد.» ابراهیم ارگاشف نیز با اشاره به جایگاه ایران اظهار کرد: «توسعه همکاریهای ساختاریافته، اعتماد متقابل و سرعت مبادلات تجاری را افزایش میدهد.»