«واقعا نمیفهمید با این کار چه بلایی سر خودتان و تمام دستاوردهای پیامبر (ص) میآورید؟» شاید خلاصهترین جملهای که میتوان از خطبه فدکیه استخراج کرد، این جمله باشد! نهیب حضرت صدیقه طاهره (س) در مسجد رسولالله (ص) بر مسلمانانی که خاماندیشانه در مقابل دستورات پیامبر اسلام (ص) ایستادند، این بود که اگر کمی به قبل و بعد از بعثت پیامبر (ص) نگاه کنید و وضعیت زندگی انسانها را ببینید، میفهمید که بهترین راه و روش زندگی همین اسلام است که همراه با ولی خدا و جانشین بر حق رسولالله (ص) امکانپذیر است. فهم درست مفاهیم دینی چالش همیشگی مسلمانان بود که فقط با همراهی امام معصوم میتوانستند به آن دست پیدا کنند. تفاسیر متعدد از آیات قرآن، فهم ناقص دین و... همیشه مسلمانان را آزرده است. کسانیکه فکر میکردند دین را میفهمند، اما هیچ درکی از آن نداشتند، ضربههای بزرگی به اسلام و مسلمانان زدند. البته این دیننشناسی همچنان در میان گروههایی ادامه دارد و مدام به اسلام و مسلمین خسارت وارد میکند.
فهم ناقص و نادرست از دین نه تنها به تفسیرهای غلط از آموزههای دینی منجر شده، بلکه موجب ایجاد انشقاق و تفرقه در بین مسلمانان شده و آنان را به محاق برده است. وقتی که افراد بهجای مراجعه به منابع معتبر دینی و قرآن و خصوصاً رجوع به امام معصوم (ع) و زانو زدن در مکتب اهل بیت (ع) تحت تأثیر نظرات شخصی یا تعصبات گروهی قرار میگیرند، دین به شکل ناقص و نادرستی درک میشود و مسلمانان را در کارایی دین دچار شک و تردید میکند. این موضوع میتواند به سوءاستفاده از دین و تبدیل آن به ابزاری برای قدرتطلبی، سیاستبازی و حتی شهوتپرستی منجر شود. در تاریخ اسلام، بارها شاهد بودهایم که برخی از افراد و گروهها با همین فهم نادرست، به تفسیرهای غلط از آیات قرآن و احادیث دست زدهاند. برای نمونه، برخی به بهانه فتوحات اسلامی، جنگهای ناعادلانهای را توجیه کردهاند که نه تنها به اسلام آسیب زد، بلکه موجب به وجود آمدن بدبینی نسبت به مسلمانان در جوامع دیگر شد. این نوع تفسیرها و برداشتهای نادرست از دین، به تضعیف اصول اسلامی و ایجاد نفاق در جامعه منجر شده است. نفاق است که دست گروههایی، مانند گروهک جنایتکار داعش را باز میکند و اجازه جولان به آنان میدهد.
غفلت از وجود راهنما، ولی و امام در جامعه اسلامی پیامدهای جدی به دنبال داشته و هنوز هم آتشش دامنگیر مسلمانان است. در تاریخ، وقتی مسلمانان از رهبری الهی دور شدند، دچار تفرقه و نفاق شدند. این تفرقه نه تنها موجب ضعف در برابر دشمنان خارجی شد، بلکه از درون نیز به نابودی اصول و ارزشهای اسلامی انجامید. مسلمانان در طول سالها با بلاهای گوناگونی مواجه شدهاند که بسیاری از آنها ناشی از همین نبود درک صحیح و پیروی نکردن از ولی و امام معصوم بوده است. جنگهای داخلی، اختلافات مذهبی و فرقهای و حتی استعمار و استثمار کشورهای مسلمان، همگی نتیجه غفلت از رهبری صحیح و پیروی نکردن از آموزههای واقعی دین اسلام و اهل بیت (ع) است. قرآن کریم در آیات متعددی به اهمیت وحدت و پیروی از رهبری الهی اشاره کرده است. آیهای که میگوید «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» (آل عمران/۱۰۳) نشان از آن دارد که خداوند بر اهمیت اتحاد مسلمانان تأکید دارد؛ اما وقتی این اتحاد به دلیل برداشتهای نادرست و پیروی نکردن از ولی و امام تضعیف شود، نتایج آن به وضوح در جامعه نمایان میشود.
فقدان بصیرت و آگاهی دینی میان مسلمانان نیز سبب شده که بسیاری از آنان در برابر فریبها و نیرنگهای دشمنان آسیبپذیر شوند. وقتی مسلمانان نتوانند حق و باطل را تشخیص دهند، بهراحتی فریب میخورند و در دامهای دشمنان گرفتار میشوند. این امر نه تنها باعث ضعف مسلمانان در برابر دشمنان میشود، بلکه موجب میشود تا دشمنان به راحتی به اهداف خود دست یابند. ما برای برونرفت از این وضعیت، به آگاهی، آموزش صحیح و پیروی از رهبری الهی نیاز داریم تا بتوانیم به اصول واقعی دین برگردیم و از بلاهایی که در طول تاریخ بر ما نازل شده، نجات پیدا کنیم. این آگاهی و همبستگی نه تنها به نفع مسلمانان است، بلکه به نفع تمام بشریت خواهد بود.
نیاز جامعه اسلامی در شناخت حق و باطل از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ زیرا این شناخت میتواند به تعیین مسیر صحیح زندگی فردی و اجتماعی کمک کند. در دنیای امروز، با وجود پیچیدگیهای اجتماعی و فرهنگی، تشخیص حق از باطل به یک ضرورت تبدیل شده است. یکی از دلایل اصلی این نیاز، وجود شبهات و چالشهای فکری است که ممکن است افراد را به انحراف بکشاند. در اینجا فقط باید امام معصوم (ع) را بهعنوان کسی که میتواند گرههای عقیدتی، علمی و فکری را باز کند و راه صحیح را در مقابل مسلمانان قرار دهد، معرفی کنیم. پس از رحلت رسول الله (ص) مسلمانان به یک چالش جدی دچار شدند که چیزی نبود جز حیرت و ناتوانی در فهم حقایق! حضرت زهرا (س) در آخرین روزهای حیاتشان با تمام توان تلاش فرمودند این جبهه حق و باطل را از یکدیگر جدا و تفکیک فرموده و به نابودی اسلام و انسانیت بدون امام و ولی اشاره فرمایند. نگرانی حضرت زهرا (س) بجا بود. مسلمانان بلایی بر سر خودشان و دینشان آوردند که هنوز تمام نشده است. در واقع، هر اتفاق ناگواری برای مسلمانان میافتد جهالت، حیرت و دوری از امام معصوم در رأس آن مشاهده میشود.