در پی افزایش فشارهای سیاسی، نظامی و اقتصادی مسکو علیه ترکیه و بی‌تفاوتی ناتو، رئیس‌جمهور ترکیه برای خلاص شدن از شرایط غیرقابل تحمل موجود، خواستار دیدار و گفت‌وگو با همتای روس خود شد، درخواستی که بلافاصله از سوی مسکو رد شد.
هر لحظه که می‌گذرد تنش میان روسیه و ترکیه بیشتر می‌شود و آنکارا که به خاطر دلگرمی از جانب «ناتو» هم که شده، جسارت کرده و جنگنده «سوخو-24» را سه‌شنبه گذشته در آسمان لاذقیه سرنگون کرده بود، اکنون خود را کاملا تنها می‌بیند و مجبور است یک تنه فشارهای روسیه را تحمل کند.
«رجب طیب‌اردوغان» که چند سالی است سندروم قدرت از او فردی «مغرور» و «خودشیفته» ساخته - طوری که در داخل مخالفان دولت او را «سلطان» خطاب می‌کنند- طی چند روز اخیر شرایطی را تجربه کرده است که شاید در عمر سیاسی وی سابقه نداشته است؛ چند ساعت پس از سرنگونی سوخو-24 روسیه، اردوغان از ناتو خواست در این ماجرا جانب آنکارا را بگیرد، اما از جانب سران ناتو پاسخ‌های متفاوتی شنید، و در عمل هم هیچ تحرکی را به نفع خود مشاهده نکرد و «سلطان» زمانی به خود آمد که به خاک ذلت افتاد و علاوه بر خود، غرور مردم ترکیه را هم خدشه‌دار کرد.
اکنون اردوغان خودش می‌گوید که در کرملین را می‌زند و درخواست ملاقات با «ولادیمیر پوتین» را می‌کند، اما جواب «نه» می‌شنود، با تلفن تماس می‌گیرد، اما رئیس‌جمهور روسیه پاسخ نمی‌دهد. رئیس‌جمهور روسیه در عوض، طی کنفرانس‌های خبری در مسکو و پاریس، علاوه بر اینکه توضیحات مقامات آنکارا در ارتباط با علت ساقط کردن سوخوی روسی را «مشتی اراجیف» می‌خواند، از مناسبات اقتصادی آنکارا و داعش و خرید گسترده نفت‌خام از این گروه تروریستی با سند و مدرک پرده برمی‌دارد و در مرحله بعد، «ننگ همکاری و پیوند میان آنکارا و داعش» تیتر روزنامه‌های جهان می‌شود.
اقدامات اقتصادی و تجاری روسیه علیه ترکیه طی روزهای اخیر روند افزایشی داشته است؛ در گام نخست روابط تجاری قطع و گردشگران فراخوانده شدند؛ در مرحله بعد، از ورود کامیون‌های حامل کالا و گوشت مرغ ترکیه به داخل روسیه جلوگیری شد؛ پنجشنبه 39 بازرگان ترک که با هدف شرکت در نشستی وارد روسیه شده بودند، از همان فرودگاه به ترکیه بازگشت داده شدند؛ جلوی کشتیرانی ترک‌ها به روسیه نیز گرفته شد.
«دیمیتری مدودوف» نخست‌وزیر روسیه هم دیروز به کابینه خود دستور داد، دست به اقداماتی چون تحریم مواد غذایی ترکیه و لغو مشارکت در پروژه‌های اقتصادی مشترک و اقداماتی مشابه آنها بزنند. وزیر اقتصاد روسیه هم اعلام کرد، مسکو تحریم‌های اقتصادی گوناگونی را علیه ترکیه به اجرا درآورده که مهمترین آنها، محدودیت صادرات گاز به ترکیه است.
به گفته این مقام روس، طی روزهای آتی همکاری در حوزه‌های خطوط هوایی، مناطق آزاد تجاری مشترک، بخش کشاورزی و صنعت، متوقف و یا با محدودیت‌های جدی مواجه خواهد شد.
با توجه به اینکه روسیه دومین شریک تجاری ترکیه است و دولت آنکارا 60 درصد گاز مصرفی کشور خود را از روسیه وارد می‌کند، اگر این شرایط ادامه یابد، ترکیه روزهای سختی را پیش رو خواهد داشت، به ویژه اینکه زمستان هم در پیش است.
به هر حال، سرنگونی سوخو-24 روسی علاوه بر اینکه پیامدهای اقتصادی و تجاری کمرشکنی را برای ترک‌ها داشته، ضربه حیثیتی غیرقابل جبرانی را نیز متوجه دولت آنکارا و شخص اردوغان کرده و ماجرای خرید نفت از جانیان داعش بدجوری بالا گرفته است و هیچ بعید نیست که این ضربه حیثیتی، دولت اردوغان را با چالش‌های داخلی و خارجی متعددی مواجه کند. پوتین ماجرای خرید نفت را با سند و مدرک به شورای امنیت سازمان ملل کشاند و از این شورا خواست، از این پس خرید نفت از تکفیری‌ها را ممنوع کند.
اردوغان هم که اکنون از همه طرف تحت فشار است، در مورد ماجرای نفت هم مثل ماجرای سوخو، اظهارات بی‌پایه‌ای را بر زبان آورد و گفت: «خرید نفت کار قاچاقچیان است!» و این یعنی اینکه روزانه صدها تانکر نفت‌خام بدون اطلاع دولت، از سوریه وارد ترکیه می‌شوند و مرزبانان ترک هم از این واردات گسترده بی‌اطلاع هستند! کسی چه می‌داند، شاید مقامات ترک این روزها دارند تاوان پنج سال مشارکت در جنایت تکفیری‌ها را پس می‌دهند!
به این فشارها، تهدیدات مستقیم و غیرمستقیم نظامی را هم باید اضافه کرد. استقرار سلاح‌های استراتژیکی مثل اس-400 در خاک سوریه که وحشت صهیونیست‌ها را هم به دنبال داشته، اردوغان را به شدت نگران کرده است. اردوغان وقتی دیروز گفت « روسیه با آتش بازی نکند»! «مسکو باید عذرخواهی کند» نشان داد حقیقتا از وحشت به هذیان‌گویی افتاده، چرا که اگر چنین نبود، به خاطر سرنگون کردن جنگنده روسی، از روسیه نمی‌خواست عذرخواهی کند.
سایر رویدادها
* مسکو بیانیه ناتو مبنی بر اینکه سوخوی روسی در حریم هوایی ترکیه هدف قرار گرفته است را «غیرقابل قبول» خواند.
* «سرگئی لاوروف»، وزیر خارجه روسیه طی کنفرانس خبری مشترک با «ولید معلم» همتای سوری خود، گفت: ترکیه خط قرمزها را رد کرده است. معلم نیز گفت: ترکیه پنج سال است که به سوریه از پشت خنجر می‌زند.
* رزمایش دریایی ترکیه در دریای سیاه هم به خاطر تیرگی روابط این کشور با روسیه، لغو شد.
* وزارت دفاع روسیه طی بیانیه‌ای، استقرار سامانه موشکی «اس-400» در سوریه را رسما تأیید کرد.
* ساختمان سفارت روسیه در دمشق هدف حمله خمپاره‌ای قرار گرفت. این حمله تلفاتی نداشت.
* سخنگوی ارتش سوریه از انهدام 673 موضع تکفیری‌ها توسط نظامیان و فرار ده‌ها تروریست به سمت مرزهای ترکیه خبر داد.
* دو خبرنگار معروف ترک که حمایت نظامی آنکارا از تروریست‌های فعال در سوریه را فاش کرده بودند، با حکم دادگاهی در آنکارا، بازداشت شدند.
