دکترین نظامی آمریکا در سایه تصمیم‌های «سگ دیوانه»

(روزنامه آسمان آبي ت 1396/06/16 ـ شماره 58 ـ صفحه 1)

۲۲ژانویه ژنرال جیمز متیس، نظامی‌ای که سه سال از ارتش دور بود، در جلسه‌ای با ترامپ از برنامه‌های خود گفت و طرح اولیه حمله نظامی به یمن را در همین جلسه مطرح کرد؛ در جلسه‌ای که مایکل فلین، مشاور امنیت ملی وقت، نیز در آن حاضر بود. به گزارش رسانه‌های آمریکایی، چندماه پس از این جلسه محرمانه، متیس به ترامپ اطمینان داد که یکی از فرماندهان اصلی گروه تروریستی القاعده در پایگاه نظامی کوهستانی در صنعا حضور دارد. حمله نظامی محدود به این پایگاه می‌تواند ضربه مهلکی بر القاعده وارد کند. ارائه طرح اولیه متیس به ترامپ، تردید رئیس‌جمهوری ماجراجوی آمریکا را درباره انتخاب او برای حضور در ساختمان پنج‌ضلعی وزارت دفاع از بین برد.

سلاح پنهان ترامپ

دونالد ترامپ پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، بسیاری از وعده‌های انتخاباتی‌اش را فراموش کرد. او برخی وعده‌ها را تکذیب و درباره بعضی دیگر به شیوه‌ای متفاوت عمل کرد. آقای رئیس‌جمهوری که در سخنرانی‌های خود در کارزار‌های انتخاباتی از لزوم کاهش هزینه‌های فرامرزی ازجمله هزینه‌های نظامی سخن می‌گفت، با حضور در کاخ‌سفید، مخاطب طرح‌ها و برنامه‌های نظامی ارائه‌شده ازسوی ژنرال‌های جنگ‌طلبی چون جیمز متیس بود و اتفاقا از این طرح‌ها استقبال می‌کرد. متیس سابقه حضور در جنگ‌های عراق و افغانستان را داشت و ارتش ایالات‌متحده او را به‌عنوان فرماندهی خشن می‌شناختند که جز به کشتن و پیروزشدن فکر نمی‌کند. متیس در سال ۱۹۷۲ از دانشگاه واشنگتن آمریکا فارغ‌التحصیل شد و بلافاصله به برادر بزرگترش در جبهه‌های جنگ ویتنام پیوست. حضور او با پایان جنگ مصادف شد، اما او طعم حضور نظامی در میدان واقعی را چشیده بود و از این رو، در همه سال‌هایی که جهان علیه نظامی‌گری قیام کرده بود به چیزی جز جنگ فکر نمی‌کرد. دکستر فیلکینز، گزارشگر نشریه «نیویورکر» که مقاله مفصلی درباره دکترین نظامی ژنرال متیس نوشته است، در بخشی از مقاله خود درباره روحیه جنگجویانه او نوشت: «زمانی‌که او با آلیس گلیس آشنا شد و تصمیم به ازدواج گرفت، آلیس شرط استعفا از ارتش را مطرح کرد؛ شرطی که بخش عمده‌ای از نیروهای نظامی آمریکا را نگران کرد. برخی فرماندهان بلندپایه ارتش با آلیس دیدار و سعی کردند او را از این تصمیم منصرف کنند؛ چراکه به اعتقاد آن‌ها، متیس آینده درخشانی در عرصه‌های نظامی داشت.» پس از ازدواج، متیس در رشته «امنیت بین‌المللی» از کالج ملی فارغ‌التحصیل شد. رشد سریع او در سلسله‌مراتب نظامی آمریکا موردتوجه سیاستمداران در دوره‌های مختلف قرار گرفت، تا جایی که فرانک زیپنی، کارشناس مسائل نظامی، در مصاحبه با روزنامه «واشنگتن پست» از او به‌عنوان «سلاح پنهان» دونالد ترامپ یاد کرد.

استــراتژی‌هـــای بلند‌مـدت «سگ دیوانه»

حضور متیس با کت و شلوار در ساختمان وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، توجه رسانه‌های آمریکایی را به خود جلب کرد. رسانه‌ها عادت نداشتند ژنرال بازنشسته را حتی در دورانی که مقام رسمی در دولت نداشت، بدون لباس نظامی ببینند. طرح‌های اولیه متیس برای حمله نظامی به یمن، افزایش نیروهای آمریکا در افغانستان و عراق، برنامه‌هایی بودند که در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما نیز در کنگره مطرح می‌شد، اما محافظه‌کاری رئیس‌جمهوری دموکرات در زمینه حضور نظامی در خارج از مرزهای کشور، این موضوعات را در حد برنامه‌های اجرانشده در بایگانی کنگره حفظ ‌کردند.

متیس که در سال‌۲۰۰۴ در سفــر بــه عــراق بـا فرماندهان حاضر در این کشور دیدار کرده بود، خود را به‌عنوان ژنرال صلح‌طلبی معرفی کرد که از جنگ اجتناب می‌کند! ادعایی که برخی روزنامه‌های دموکرات مانند «نیویورک‌تایمز» آن را مسخره کردند. سیاست «مشت آهنین» در سال‌های اوج جنگ عراق، طرحی بود که متیس آن را مطرح کرده بود و حالا با گذشت زمان زیادی از حضور آمریکا برای نابودی رژیم بعث در خاورمیانه، بار دیگر متیس در پنتاگون حضور داشت.

یکی از دیگر طرح‌های بلند‌مدت متیس برای مبارزه با تروریسم که در هفته‌های اول آغاز به کار به‌عنوان وزیر دفاع به ترامپ ارائه شد، استفاده دوباره و منسجم از ابزار شکنجه برای بازجویی از متهمان حضور در گروه‌های تروریستی بود. او بی‌هیچ نگرانی در رسانه‌های بین‌المللی از لزوم استفاده از این ابزار سخن گفت.

دکستر فیلکینز، در مقاله «یک جنگجو در واشنگتن» دکترین نظامی موردنظر متیس را بررسی کرد و نوشت: «آن‌چه امروز به‌عنوان سیاست‌های نظامی ایالات‌متحده در تقابل با شعارهای انتخاباتی ترامپ مطرح می‌شود کاملا با برنامه‌های وزیر دفاع ارتباط دارد.» فیلکینز به تقویت حملات هوایی در عراق و سوریه در دو ماه اول دولت ترامپ و عملیات هولناک استفاده از «مادر بمب‌ها» در افغانستان اشاره کرد. مادر بمب‌ها بزرگ‌ترین بمب غیر‌اتمی در جهان بود که به دستور متیس و با تایید ترامپ در تقابل با گروه‌های تروریستی چون القاعده و گروه‌های وابسته به طالبان در افغانستان استفاده شد.

فیلکینز در مقاله‌اش درباره متیس با اشاره به افزایش ناوگان دریایی آمریکا در دریای مدیترانه و خلیج‌فارس از یک‌سو و تقویت گروه نبرد نیروی هوایی آمریکا در شبه‌جزیره کره برای جلوگیری از جاه‌طلبی کره‌شمالی نوشت: «اجرای برنامه‌هایی از این دست تنها با افزایش بودجه نظامی آمریکا امکان‌پذیر است؛ افزایش بودجه‌ای که به‌وضوح با شعارهای انتخاباتی ترامپ برای تمرکز بر حل مشکلات داخلی و افزایش سطح رفاه اجتماعی تضاد دارد.»

چشم‌انداز دکترین متیس

وقتی در نخستین نشست مطبوعاتی وزیر دفاع آمریکا، خبرنگاری از جیمز متیس درباره بزرگ‌ترین چالش پیش‌روی امنیتی ملی سوال کرد، انتظار می‌رفت بالاترین مقام پنتاگون به یکی از سه گزینه موردنظر خبرنگار اشاره کند: «فعالیت‌های تروریستی گروه داعش، تقابل و اختلافات میان واشنگتن و مسکو و در نهایت، بودجه نظامی آمریکا»، اما پاسخ متیس رسانه‌ها را غافلگیر کرد. او نبود انسجام و اتحاد در فضای سیاست داخلی کشور را بزرگ‌ترین خطر پیش‌روی امنیت ملی دانست.

دونالد رامسفلد، وزیر دفاع دولت جورج دبلیو بوش، درباره نگرانی‌های متیس معتقد است: «آمریکا در حال حاضر درگیر نبردهای کوچک در نقاط مختلف جهان است؛ یعنی بخشی از توان نظامی این کشور در حال هدررفتن در عملیاتی است که تاثیر عینی بر اهداف بلند‌مدت ایالات‌متحده ندارد.» رامسفلد با انتقاد از دوران ریاست‌جمهوری اوباما، به توان فعلی کاخ سفید اشاره کرد و گفت: «تا پیش از متیس، آمریکا از لحاظ توان نظامی از همیشه ضعیف‌تر بود، اما با حضور او در پنتاگون این امید به ‌وجود آمده است که اقتدار ازدست‌رفته به‌زودی به کشور باز‌گردد.»

داگ بنداو، تحلیلگر نشریه «نشنال اینترست» درباره اظهارات رامسفلد به سخنان هنری کیسینجر، مشاور سیاست خارجی این کشور، اشاره کرد که درباره متیس گفته بود: «شغل او آدم‌کشی است و تجربه 40ساله در این زمینه دارد و برای پیروزی و رسیدن به اهدافش هر کاری می‌کند.»

https://asemandaily.ir/post/1147

ش.د9602313