پیام دردناک ماهواره بر «پیام» برای آمریکا چیست؟

وزیر خارجه فرانسه روز گذشته (جمعه 21 دی) با صدور بیانیه ای به سخنان رئیس جمهور کشورمان و برنامه پرتاب ماهواره به فضا واکنش نشان داد. آقای روحانی در مراسم سالگرد مرحوم هاشمی از پرتاب قریب الوقوع دو ماهواره به فضا گفته بود. فرانسه در بیانیه خود از ایران خواسته ضمن خودداری از پرتاپ این موشک‌ها، همه فعالیت‌های مرتبط با ساخت موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای را متوقف کند.

قرار است در آینده نزدیک ایران چند ماهواره دیگر را راهی فضا کند. این خبر را نخستین بار جانشین وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اعلام کرد و گفت: در ماه های آینده سه ماهواره توسط ایران به فضا پرتاب می شود. اوایل آذرماه سردار قاسم تقی زاده در آیین پیوستن 2 فروند شناور به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در بندرعباس اظهار داشت: این ماهواره ها با دانش بومی ساخته شده و در مدارهای مختلف قرار می گیرند.

با نزدیک شدن به موعد این پرتاب ها وزیر امور خارجه آمریکا نیز به این قضیه واکنش نشان داده و ایران را تهدید کرده است. مایک پمپئو با صدور بیانیه ای مدعی شد: «چنین رفتارهایی بار دیگر رفتار خلاف ایران با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را نشان می‌دهد چرا که این قطعنامه به صراحت از ایران می‌خواهد هیچ‌گونه فعالیتی در حوزه موشک‌های بالستیکی که قابلیت حمل کلاهک اتمی دارند، نداشته باشد. فعالیت موشک حامل پرتاب فضایی در همین حوزه است چرا که معادل همان فناوری موشک اتمی در خانواده موشک‌های بالستیک قاره‌پیما است. یک موشک قاره‌پیما با برد ۱۰ هزار کیلومتر، توانایی رسیدن به ایالات متحده را دارد.»

مایک پمپئو در ادامه مدعی شده است ایران قطعنامه 2231 را دست انداخته و افزود:‌ «ایالات متحده همواره هشدار داده که فعالیت‌های موشکی بالستیک و موشک حامل پرتاب فضایی از سوی رژیم ایران، اثری برهم زننده در ثبات منطقه و فراتر از آن دارد. فرانسه، آلمان و بریتانیا و خیلی کشورهای دیگر در جهان هم نگرانی عمیق خود را ابراز کرده‌اند.»

این موضع گیری پمپئو با واکنش وزیر امور خارجه کشورمان مواجه شد و آقای ظریف در پاسخ همتای آمریکایی خود با اشاره به ریاکاری واشنگتن نوشت: «"سورئالیسم" اکنون به مشی امور خارجی ایالات متحده بدل شده: در حالی که خود، قطعنامه ۲۲۳۱ را نقض می‌کند (و حتی به تهدید دیگرانی می‌پردازد که نمی‌خواهند با اجرای تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده این قطعنامه را نقض کنند) حالا به غلط، ایران را به نقض دقیقا همان قطعنامه متهم می‌کند.»

ایران در باشگاه جهانی فضایی

فناوری فضایی جزو فناوری های سطح بالایی است که تنها تعداد بسیار اندکی از کشورهای جهان توانسته اند وارد این قلمرو شوند. اگر چه طی سال های اخیر کشورهای ثروتمند و نفت خیز حاشیه خلیج فارس کوشیده اند با سرمایه گذاری و صرف مبالغ سنگین در این حوزه وارد شوند اما تفاوت ماجرا در آنجاست که تلاش آنان مبتنی بر واردات بوده و جوششی درونی بر پایه علم و دانش بومی نیست. مورد ملموس و مشهورتر این قضیه خریدهای سنگین جنگ افزار از یوی این کشورهاست. جنگ افزارهایی گران قیمت و مدرن که در برخی موارد حتی نحوه کار با آنها را نیز بلد نیستند! و از همین روست که پس از 4 سال جنگ بی امان علیه مردم مظلوم و گرسنه یمن، جز کشتار غیرنظامیان نتوانسته اند موفقیتی نظامی کسب کنند.

صرف هزینه های کلان در حوزه فضایی و ماهواره ای از سوی این کشورها نیز از همین جنس است. این در حالی است که در ایران ماجرا کاملاً متفاوت است. ایران نه هزینه ها و بودجه های آنچنانی صرف این فناوری کرده و نه اساساً زمینه ای برای آن وجود دارد. چرا که ایران در این زمینه تحت فشار و تحریم قرار دارد و می توان گفت این یکی از مواردی است که تحریم و فشار نتیجه عکس داده و نه تنها حرکت و پیشرفت ایران را متوقف نکرده بلکه عملاً موجب شکوفایی و خلاقیت نیز شده است. یکی از ماهواره هایی که بزودی پرتاب می شود «پیام» نام دارد. زمانی که پیشنهاد اولیه این ماهواره با پرتاب گر خارجی مطرح شد، به دلایل غیر فنی پرتابگران خارجی برای پرتاب ماهواره همکاری نکردند. متخصصین داخلی با ایجاد تغییراتی در مشخصات فنی ماهواره آن را برای پرتاب داخلی مهیا کردند. اخبار منتشر شده درباره این ماهواره حاوی نکات جالب توجهی است؛

الف- کیفیت فنی بالا و هزینه پایین

برای ساخت این ماهواره از تجهیزات و نیروهای متخصص داخلی استفاده شده و از نظر مشخصات فنی با ماهواره های پیشین کاملا متفاوت است. هزینه ساخت ماهواره در مقایسه با مدل‌های مشابه خارجی بسیار کمتر بوده زیرا عمده نیروی انسانی توسط دانشجویان دانشگاه امیرکبیر تأمین شده است. هزینه‌های پرداختی به دانشجویان طبق برنامه ریزی بوده و باعث کاهش بسیاری از هزینه‌ها شد. همچنین بیش از ۸۰ درصد تجهیزات به کار رفته ماهواره در داخل کشور طراحی و ساخته شده است. حتی در این ماهواره بسیاری از بردهای الکترونی، آنتن‌ها و درایورهای (driver) ماهواره توسط دانشجویان در داخل ساخته شده است.

ب- تربیت نیروی متخصص

یکی از دستاوردهای مهم ساخت پیام آن است که در این پروژه تربیت نیرو نیز انجام شده است. این ماهواره با مشارکت چهار دانشکده مهندسی هوافضا، برق کامپیوتر و مکانیک و ۱۶ نفر از اساتید این دانشکده‌ها ساخته شده و علاوه بر آن بخش عمده فعالیت بر عهده دانشجویان ارشد و دکتری بوده است. به دلیل فراغت از تحصیل برخی دانشجویان در طول مدت ساخت ماهواره، در مجموع ۱۱۰ نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری در بازه زمانی متفاوت در این پروژه همکاری داشتند. با سازمان فضایی توافق شده زمانی که ماهواره در مدار خود قرار گرفت، نیروی انسانی با تجربه تربیت شده در پروژه‌های سازمان یا پژوهشگاه فضایی سایر نهادها مشغول به کار شوند از این رو یکی از مهمترین دستاوردهای ماهواره پیام امیرکبیر تعداد افراد متخصصی است که در این پروژه تربیت شده‌اند.

نگاهی به تاریخچه فناوری فضایی بومی

با نگاهی به دو دهه اخیر و تقویم افتخار آفرین صنعت ماهواره ای کشور، سیر تحول فناوری فضایی بیش از پیش نمایان می شود:

از سال 75 ساخت ماهواره در ایران آغاز شد، ابتدا مدل آزمایشگاهی ماهواره مصباح و بعد طراحی و ساخت مدل فضایی این ماهواره بدست محققان کشور طراحی و ساخته می شود، در همان سال ها ساخت ماهواره هواشناسی سینای (1) شکل گرفت و در بهمن سال 87 شمارش معکوس برای رفتن ماهواره امید به فضا آغاز می شود و در همین سال ایران، کاوشگر 3 را به فضا پرتاب می کند. این امر آمادگی ایران برای ارسال موجود زنده به فضا را رقم می زند و یکسال بعد ماهواره های ملی طلوع، مصباح 2 و نوید علوم و صنعت رونمایی می شوند.

خرداد 90 ایران موفق می شود با پرتاب موفق ماهواه رصد، گام دیگری برای تسخیر فضا بردارد و در بهمن 90 سومین ماهواره ایرانی با عنوان "نوید"، نویدهای تازه ای را برای پیشرفت ها در این زمینه به ارمغان می آورد.

با ورود ایران به باشگاه سازندگان موتور ماهواره بر همچنین ارسال موجود زنده به فضا، محققان ایرانی باردیگر در بهمن 91 قدرت فضایی خود را به رخ رقیبان جهانی می کشند و موجب حیرت جهانیان می شوند و تقریبا یکسال بعد از طریق کاوشگر پیشگام، دومین موجود زنده را نیز با نام "فرگام" به فضا می فرستد.

در طول این سال‌ها دستاوردهای فضایی دیگری هم از جمله رونمایی از نخستین مرکز فضایی ایران، طراحی و ساخت ماهواره برهای سیمرغ و امید و پرتاب کاوشگر به فضا و پرتاب ماهواره های رصد و امید و فجر، برگ های زرینی را در این زمینه در تقویم فضایی کشور به ثبت می رسد. در 14 بهمن سال 1394 هم از ماهواره سنجشی دوستی رونمایی شد و آزمایشگاه سنجش از دور سازمان فضایی ایران و مرکز تجمیع و تست ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران آغاز بکار کرد. متاسفانه طی چند سال اخیر این روند موفق به دلایلی دچار توقفی کوتاه مدت شد که با به نظر می رسد با پرتاب سه ماهواره جدید به فضا، بار دیگر پیشرفت های فضایی ایران شتاب بگیرد.

چرا آمریکا عصبانی است؟

واکنش های عصبی غرب، بخصوص آمریکا به دستاوردهای فضایی ایران کاملاً قابل درک است. برای آمریکایی ها حصول ایران به این پیشرفتها علی رغم چهار دهه تحریم و تهدید و فشار، سخت و سنگین است چرا که حاوی این پیام مهم و راهبردی است که می توان هم استقلال سیاسی داشت و به آمریکا وابسته نبود و از آن نترسید و هم پیشرفت کرد. آنچه امروزه هژمونی آمریکا را بشدت تضعیف کرده است، انتشار جهانی همین پیام راهبردی است. می توان مانند ایران کشوری مستقل بود و وارد باشگاه فضایی و هسته ای شد.

آمریکا در اظهارات خود مدعی است ایران در پوشش فعالیت فضایی در حال پیشبرد برنامه موشکی خود است و ادامه این روند امنیت اروپا و آمریکا را تهدید می کند. آنان با این بهانه گیری ها و جوسازی ها در واقع همان راهی را می روند که در موضوع هسته ای رفتند. ایران وارد کلوپ هسته ای جهان شده بود و باید از این کلوپ کوچک و راهبردی بیرون رانده می شد. پس متوسل به دروغ پردازی و ایران هراسی شده و ادعا کردند این فناوری برای ساخت سلاح اتمی است و باید تعطیل شود! بررسی مواضع و برنامه های دشمن در این زمینه حاکی است، روش و تاکتیک آنها کاملاً یکسان است. برخی از آنها عبارتند از جوسازی و ایران هراسی، ایجاد دوگانه های دروغین (مثل هسته ای-معیشت)، القای صرف هزینه های سنگین در برابر فایده اندک و بالاخره القای ناتوانی در رسیدن به اهداف.

پرتاب موفقیت آمیز سه ماهواره جدید در آینده نزدیک و مقارن با ایام 40 سالگی انقلاب اسلامی، پیامی روشن برای دوستان و دشمنان خواهد داشت. دوستان را نسبت به آینده روشن مقاومت امیدوار می سازد و دشمنان را بیش از پیش عصبانی و سرخورده خواهد کرد.