نشریه اخبار و تحلیل‌ها شنبه 4 اسفند

پایگاه بصیرت

ارسال تهدید معتبر؟!
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز جمعه در چهاردهمین گزارش خود در زمینه راستی‌آزمایی اجرای برجام، پایبندی جمهوری اسلامی ایران به این توافق را تأیید کرد. در این گزارش تأکید شده است، ایران همچنان به محدودیت‌های کلیدی در فعالیت‌های هسته‌ای خود که در توافق سال 2015 با قدرت‌های اصلی جهان به آن متعهد شده، پایبند مانده است. آژانس اعلام کرده است، ایران هنوز سطح غنی‌سازی و میزان ذخایر اورانیوم غنی‌سازی شده خود را در سطح مورد توافق، نگه داشته است.
چهاردهمین تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای وین در حالی صورت گرفت که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به تازگی در گفت‌وگو با یک روزنامه سوئیسی در زمینه اینکه ایران با وجود اقدامات آمریکا تا چه زمانی در برجام خواهد ماند، گفته است: «این به خواست مردم بستگی دارد. اقلیت بسیار قدرتمندی در کشور ما مخالف برجام بودند؛ ولی اگر مردم بیشتر خشمگین شوند، این گروه ممکن است به زودی به اکثریت تبدیل شوند. یک نظرسنجی نشان می‌دهد، همچنان ۵۱ درصد مردم از باقی‌ماندن در برجام حمایت می‌کنند؛ اما ما نمی‌توانیم در جهت خلاف خواست مردم عمل کنیم.»
فراتر از این، مجوزهایی برای بازرسی از برخی دانشگاه‌ها داده شده که نمونه آن دانشگاه کاشان بوده است؛ تا جایی که پس از اذعان صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی به بازرسی از برخی دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه کاشان، با پیگیری‌های بعدی مشخص شد که این امر با مجوز رئیس دانشگاه انجام شده و با کمال تأسف با برخی محققان هسته‌ای دانشگاه کاشان گفت‌وگو شده است!
همه این همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران که حتی فراتر از برجام است، در حالی است که دولت آمریکا اردیبهشت ماه امسال با «فاجعه‌بار» خواندن این توافق، از آن خارج شد. با وجود خروج آمریکا از برجام، اجرای تعهدات ایران همچنان ادامه دارد و هر چند اتحادیه اروپا اعلام کرده است قصد دارد با تضمین منافع مالی ایران، برجام را حفظ کند؛ اما از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، اروپا اقدامی جدی برای اجرای تعهدات برجامی خود صورت نداده است. به نظر می‌رسد، زمان آن رسیده که دولت جمهوری اسلامی بیش از پیش بکوشد تا از مزایای همکاری با آژانس و اجرای تعهدات خود بهره‌برداری کند و طرف بدعهد غربی درک کند که ایران در هر شرایطی و برای همیشه نمی‌تواند در مسیر یکسویه‌ای به نام برجام حرکت کند.

▼ گزارش روز

بزنگاه تصمیم‌ بزرگ!
«فشار حداکثری و بی‌سابقه به اقتصاد ایران تا این کشور ناچار شود تصمیماتی دشوار اتخاذ کند.» این جمله خلاصه یادداشتی است که «ویکتوریا کوتس» معاون دستیار رئیس‌جمهور آمریکا و مدیر ارشد امور غرب آسیا در شورای امنیت ملی این کشور در پایگاه اطلاع‌رسانی کاخ سفید در تشریح راهبرد دولت آمریکا در قبال ایران نوشته است! یادداشتی که در آن عنوان می‌شود دونالد ترامپ برای تحقق این ایده خود به مثلث دولت‌های عربی منطقه، رژیم صهیونیستی و دولت خود امید فراوانی بسته است! نه تنها این یادداشت خانم «ویکتوریا کوتس»، بلکه نشانه‌های روشن این روزهای فضای جامعه بین‌الملل و آنچه در منطقه و جهان در حال رخ دادن است، به وضوح نشان می‌دهد موضوع اقتصاد در رأس مسائل دشمن قرار دارد و با وجود آنچه در کلمات زیبا از سوی اروپایی‌ها و برخی کشورهای دیگر به کار برده می‌شود، اما آنها نیز در عمل در کنار آمریکا با این فشارها همراه هستند. تصویری که به سادگی نشان می‌دهد، هر گونه امید به خارج از مرزها واهی است و می‌تواند پیامدها و اثرات برنامه آمریکا علیه ملت ایران را تشدید کند! در حقیقت اکنون ما به یک بزنگاه رسیده‌ایم، لحظه حیاتی و طلایی تصمیم‌گیریی میان امید به نیروهایی فراتر از مرزهای ایران اسلامی برای سامان دادن به اقتصاد یا بازگشت به درون و توجه به استعدادهای داخلی و قدرت ملی ایران، تصمیم و انتخابی که می‌تواند بی‌مبالغه سرنوشت ایران اسلامی را رقم بزند! اگر مسئولان نگاه به درون را انتخاب کنند، اگر به جوانان میدان داده شود! اگر تلاش‌هایی برای پیش بردن کشور و برای حل مشکلات چندین برابر شود و صاحب‌منصبان برای حل مسائل کشور و تحقق مطالبات مردم شب از روز نشناسند! اگر مردم به اصلاح الگوهای مصرف خود همت بگمارند و بهره‌وری و تلاش در بدنه اجرایی کشور و بازار و صنعت افزایش یابد و...، بی‌تردید آینده روشن است؛ اما اگر راه دیگری برگزیده شد و همچنان به اینستکس و پالرمو و تغییر در کاخ سفید چشم دوخته شد، سرنوشت چیز دیگر خواهد شد.

سفر به پاکستان برای مهار ایران!
شبکه «المیادین» نوشت: «سفر بن‌سلمان به پاکستان در سایه عقب‌نشینی آمریکا از افغانستان، شاخص مهمی است که نشان‌دهنده تمایل عربستان برای پر کردن خلأ استراتژیکی است که آمریکایی‌ها در منطقه ایجاد کرده‌اند. عربستان به خوبی می‌داند که نظارت قطر بر مذاکره ایالات‌متحده با طالبان، وجود فضای طبیعی برای ایران و ترکیه در آسیای میانه، امکان حفظ جایگاه برای عربستان را در منطقه دشوارتر از قبل می‌کند؛ از این رو، سعودی‌ها به سرعت به سمت پاکستان رفته‌اند. با وجود برچسب اقتصادی سفر بن‌سلمان به پاکستان باید گفت، اهداف بسیار فراتر از سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی است و در آن ایران یک بعد حیاتی دارد. محمدبن‌سلمان برای مهار ایران به پاکستان رفت؛ از جنبه امنیتی، شاهزاده سعودی پیش از این تهدید کرده بود جنگ را به داخل ایران می‌کشاند؛ از این رو به مناطقی نیاز دارد که از استقرار امنیتی زیادی برخوردار نباشد، تا بتواند آن را به محیط مناسبی برای حضور گروه‌هایی تبدیل کند که قصد دارد آنها را به داخل ایران بکشاند و به نظر می‌رسد مناطق مرزی بین پاکستان و ایران برای این مسئله مناسب باشد؛ اما از بعد اقتصادی، مشارکت عربستان در ساخت پالایشگاه نفتی در بندر گوادر پاکستان، با هدف قطع راه امکان صادرات نفت ایران به پاکستان، هند و چین صورت گرفته است.

▼ اخبار
1ـ ترامپ غافلگیری را دوست دارد و ما غافلگیرش خواهیم کرد!
وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با روزنامه سوئیسی «بازلرتسایتونگ» در پاسخ به این پرسش که صادرات نفت ایران از 2/5 میلیون بشکه در روز به یک میلیون کاهش یافته و آیا این در درازمدت کافی است، گفت: خیر، این کافی نیست و کمتر از میزانی است که ما در دوران تحریم‌های سازمان ملل متحد و قبل از توافق اتمی می‌فروختیم؛ اما حالا ایالات متحده با همه قدرت فشار ایجاد می‌کند و همه در برابر این فشارها سر خم می‌کنند. همچنین شرکت‌های اروپایی ایران را ترک می‌کنند. در حال حاضر همه تجارت‌های نفتی ما خارج از اروپا انجام می‌شود. اروپا در حال حاضر هیچ نفتی از ما نمی‌خرد و تحریم‌ها را با احتیاط اجرا می‌کند. «محمدجواد ظریف» همچنین درباره شرایط آینده گفت: همچنان صادرات نفت ما وجود دارد و اگر زمانی همه مشتریان ما تصمیم بگیرند در برابر فشارهای آمریکا سر خم کنند، ما از ابزار دیگری استفاده می‌کنیم. ترامپ از غافلگیری خوشش می‌آید و به همین دلیل ما با او این‌گونه رفتار می‌کنیم.

2ـ تصمیم‌گیر درجه یک دولت کیست؟
روزنامه «هفت صبح» از رسانه‌های نزدیک به اصلاحات نوشت: اگر مخرج مشترک رفتن ژنرال‌های دولت در دولت اول روحانی، مخالفت اصولگرایان با آنها (فرجی‌دانا و جنتی) بود، در دولت دوم روحانی مخالفت یک عضو کابینه، یعنی محمدباقر نوبخت، وجه مشترک رفتن ژنرال‌هایی مانند آخوندی و قاضی‌زاده هاشمی است. روحیه محافظه‌کاری نوبخت در یک کلام سبب شده است او نه جرئت طرح بزرگی مثل تحول سلامت را داشته باشد و نه آن‌طور که عباس آخوندی می‌گوید، جسارت از بین بردن طرح‌هایی مانند واریز یارانه یا مسکن مهر. عملاً نوبخت به سیاستگذار درجه یک کشور تبدیل شده است. با این حال سؤال اینجاست که آیا این سیاست‌های نوبخت و این تغییر مهره‌های او در نهایت به نفع دولت روحانی بوده است؟ فعلاً که نشانه‌ها مثبت نیستند و نگاهی به گذشته و عبرت گرفتن از حذف مهره ارزشمندی مانند طیب‌نیا که نوبخت در آن مؤثر بود، تردیدهای جدی در موفقیت این پروژه ایجاد کرده است.

3ـ افق ما شکست قدرت‌های بزرگ است
جانشین فرمانده کل سپاه رفتار عربستان و امارات را دشمنانه توصیف کرد و گفت: ما نمی‌خواهیم رژیم‌های حاکم بر کشور‌های اسلامی را دشمن تلقی کنیم. سردار حسین سلامی، با اشاره به حادثه تروریستی جاده خاش، درباره واکنش عملیاتی به حادثه تروریستی اخیر گفت: نوع و شکل پاسخ به تروریست‌ها را نمی‌توانیم عنوان کنیم؛ اما هیچ عملی بدون پاسخ نخواهد ماند. وی با بیان اینکه پاسخ‌های ما محکم است و آن‌هایی که این پاسخ‌ها را دریافت می‌کنند، با قدرت آن آشنا می‌شوند، ادامه داد: این حوادث تروریستی بسیار کوچک‌تر از آن است که روی قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران تأثیرگذار باشد؛ افق نگاه ما شکست قدرت‌های بزرگ است و این حوادث برای ما کوچک به شمار می‌رود.

4ـ استقبال بانک مرکزی از تصمیم گروه ویژه اقدام مالی
بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌ای، ضمن تقدیر از نهاد‌های تصمیم‌گیر کشورمان که با تصویب دو لایحه اصلاح قوانین مربوط به مبارزه با پولشویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم، زمینه تمدید مجدد تعلیق اقدام تقابلی علیه ایران را موجب شدند، از تصمیم گروه ویژه اقدام مالی (FATF) استقبال کرد. بانک مرکزی ابراز امیدواری کرد دو لایحه باقی مانده نیز هرچه زودتر تعیین تکلیف شوند. با اینکه ابزار اعلام شده از جانب سه کشور اروپایی برای تجارت و کانال مالی با ایران بسیار کمتر از تعهد اروپایی‌ها برای جلوگیری از شکست برجام است؛ ولی برای نشان دادن تعامل، به زودی شرکت متناظر با آن را که در جریان تأسیس است،‌ به منظور شروع همکاری با اروپا معرفی می‌کند.

▼ اخبار کوتاه
◄ روابط عمومی وزارت اطلاعات اعلام کرد: 13 نفر از اعضای وابسته به گروهک داعش که در قالب دو تیم تروریستی قصد کشتار مردم و ترور برخی روحانیون اهل سنت کشور را داشتند، به دست سربازان گمنام امام زمان(عج) در استان کردستان شناسایی و دستگیر شدند. برخی از این افراد در خارج از کشور آموزش نظامی دیده و با هدایت یکی از سرکردگان عملیات نظامی گروهک داعش به دنبال اقدام تروریستی بودند. گفتنی است، از این افراد بمب‌های کنترل از راه دور، اسلحه و مهمات کشف شد.
◄ رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره نوسانات اخیر بازار خودرو گفت: تلاطم بازار خودرو ارتباطی با خودروسازان ندارد و بیشتر مرتبط با اموری است که خارج از حیطه کنترل خودروسازان است. وی تصریح کرد: با همت قطعه‌سازان و خودروسازان بیش از ۸۰ درصد قطعات خودرو بومی‌سازی شده و از همه کسانی که می‌توانند در داخلی‌سازی قطعات همکاری کنند، دعوت می‌شود. رحمانی افزود: در آینده‌ای نه‌چندان دور قادر خواهیم بود همه قسمت‌های خودرو را بومی‌سازی کنیم.
◄ وزارت توسعه اقتصادی روسیه اعلام کرد: این کشور در سال ۲۰۱۸ به دلیل اعمال تحریم‌ها از سوی برخی کشور‌های جهان متحمل ضرر 3/6 میلیارد دلاری شده است. بیشترین زیان روسیه از محل تحریم‌های کشور‌های عضو اتحادیه اروپا بوده است؛ به گونه‌ای که این تحریم‌ها 2/42 میلیارد دلار در سال گذشته به اقتصاد روسیه خسارت ‌زده است. گفتنی است، تحریم‌های آمریکا 1/17 میلیارد دلار و اوکراین ۷۷۵ میلیون دلار به اقتصاد روسیه آسیب‌ زده است.
◄ دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به نقل از دبیر این شورا خبر ساختگی و دروغین مبنی بر انتقاد از گرفتن حقوق 20 میلیون تومانی اعضای شورای عالی و  تعدیل 30 درصدی کارمندان دبیرخانه به دلیل کارآیی نداشتن را تکذیب کرد. دبیر شورای‌عالی عالی انقلاب فرهنگی گفته است: «اعضای محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی اساساً حقوقی به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی دریافت نمی‌کنند.»
◄ «اردشیر زاهدی» وزیر امور خارجه دوره پهلوی دوم و داماد شاه مخلوع در گفت‌وگو با نشریه «امریکن هرالد تریبیون» با خوش‌خیال خواندن رضا پهلوی و اپوزیسیون‌های خارج‌نشین، گفت: کسی که از خارجی‌ها علیه مردم خود پول می‌گیرد، خائن است.
◄ بانک «جی پی مورگان» اعلام کرد بر اساس آخرین اطلاعات ثبت سفارش کالا‌های بادوام، تولید ناخالص داخلی آمریکا احتمالاً در سه ماه نخست سال ۲۰۱۹ میلادی به 1/5 درصد کاهش پیدا می‌کند که پیش از این رقم 1/75 درصد برآورد شده بود.