نابودی رویای 500 میلیارد دلاری با پهپاد 15 هزار دلاری

پایگاه بصیرت / گروه بین الملل / مهدی نوری

روز شنبه 23 شهریور ماه حمله 10 پهپاد انصارالله به دو میدان نفتی در بقیق و خریص در شرق عربستان باعث شد تا صادرات نفت عربستان نصف شود. در این عملیات دو مجموعه نفتی بزرگ در مناطق «بقیق» و «خریص» هدف قرار داده شد. پالایشگاه آرامکوی عربستان که در منطقه بقیق قرار دارد، یک مجتمع فرآوری نفت است که  در۶۰ کیلومتری جنوب غربی ظهران واقع شده و بزرگترین پالایشگاه نفت خام دنیا محسوب می‌شود. در این پالایشگاه نفت خام ترش تبدیل به نفت خام شیرین می‌شود و پس از آن از طریق خلیج فارس و دریای سرخ صادر می‌شود. برآورد شده که ظرفیت پالایش نفت در این پالایشگاه ۷ میلیون بشکه در روز است. خریص هم در ۱۹۰ کیلومتری جنوب غرب ظهران است و دومین چاه نفتی بزرگ عربستان است. اما این حمله بزرگ انصارالله چه پیام هایی دارد؟
ابهام در عرضه سهام آرامکو
حمله انصارالله به قلب صنعت نفتی عربستان  علاوه بر اینکه قیمت نفت را افزایش خواهد داد رویای محمد بن سلمان را نیز با چالش های زیادی مواجه خواهد کرد. بزرگترین رویای بن سلمان اجرای سند چشم انداز 2030 است. فروش 5 درصد از سهام آرامکو در بازار بورس به ارزش بین 200 تا 500 میلیارد دلار رکن اساسی این سند است. با حمله انصارالله به بزرگترین پالایشگاه عربستان این رویای بن سلمان نیز به خطر افتاده است چرا که بسیار بعید است در درجه اول عرضه این سهام به دلیل نبود امنیت در عربستان با موفقیت انجام شود و در درجه دوم حتی اگر این اتفاق بیفتد ارزش این سهام بسیار کاهش خواهد یافت.  بلومبرگ تاکید کرد، بعد از این حمله تولید نفت در عربستان از میدان نفتی بقیق، 50 درصد کاهش یافته است. بلومبرگ این میدان نفتی در شرق عربستان را «قلب صنعت نفت» این کشور دانست که حالا دچار «سکته قلبی» شده است و حمله به بقیق، بازارهای نفت جهانی را تحت الشعاع خود قرار خواهد داد. بر اساس گزارش بلومبرگ، میدان نفتی بقیق علاوه بر تولید نفت بیش از هفت میلیون بشکه در روز، دارای پالایشگاهی است که دو سوم نفت تولید شده در عربستان را پالایش می‌کند.
خسارت های عربستان از حملات انصارالله
پس از حمله پهپادها به دو تاسیسات نفتی در قلب صنعت نفت عربستان در روز شنبه و نصف شدن تولید نفت خام این کشور، شاخص بورس عربستان 2.3 درصد با بازگشایی بازار در روز یکشنبه کاهش یافت. خبرگزاری سی. ان. بی. سی هم اعلام کرد، خسارت های شرکت آرامکو به ۳۱ میلیارد رسیده است. سایر بازارهای بورس خلیج فارس هم نسبت به این حملات عکس‌العمل منفی نشان دادند. پس از حمله پهپادی به آرامکو کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند قیمت نفت 5 تا 10 دلار افزایش می‌یابد و ارزش سهام این شرکت در بازارهای جهانی به شدت کاهش یافته و مهم‌تر از همه ضعف تجهیزات نظامی آمریکا مشخص شد. قیمت نفت به این دلیل افزایش خواهد یافت که وزیر انرژی سعودی با صدور بیانیه‌ای قطع تولید روزانه 5 میلیون و 700 هزار بشکه نفت(یعنی نیمی از میزان تولید نفت عربستان) در این کشور را تأیید کرده و گفته است در روزهای آتی برای جبران این کسری از ذخایر نفتی استفاده خواهد کرد.
روزنامه «نیویورک‌تایمز» هم در گزارشی با موضوع پاسخ پهپادی اخیر انصارالله و ارتش یمن به حملات عربستان ، نوشته است که توان پهپادی یمن، ریاض را مستأصل کرده است. این روزنامه با اشاره به عملیات پهپادی روز شنبه علیه تأسیسات نفتی عربستان در دو منطقه «بقیق» و «خریص»، نوشته است: «این حملات نه تنها آسیب‌پذیری عربستان در جنگ علیه حوثی‌ها را برملا کرد، بلکه نشان داد که انجام چنین حملات مهمی تا چه حد کم‌هزینه شده است.» «میم زویجننبرگ» پژوهشگر ارشد مسائل پهپادی در مؤسسه صلح هلندی «پکس» نیز می‌گوید برای ساخت پهپادهای مورد استفاده در این عملیات تنها ۱۵۰۰۰ دلار یا کمتر هزینه شده است. نیویورک‌تایمز نوشته است: «در حالی که حوثی‌ها از منابع مالی قابل توجهی برخوردار نیستند، پهپادها به آنها ابزاری بخشیده تا به عربستان آسیب بزنند، یعنی به کشوری که با هزینه ۶۷ میلیارد دلاری، در مقام سوم بیشترین هزینه نظامی در جهان قرار دارد.» «هلیما کرافت» تحلیلگر بانک سرمایه‌گذاری «آر.بی‌.سی» هم می‌گوید این تأسیسات نفت چندین میدان نفتی عربستان را پالایش می‌کند و همین امر حمله به این مجتمع را به عملیاتی خاص بدل کرده است. کرافت می‌گوید: «این نقطه کانونی برای حمله به زیرساخت‌های عربستان است. حمله به بقیق همیشه مایه نگرانی ما بوده است.»
در میان گمانه‌زنی‌ها برای اینکه آرامکو چه زمانی دوباره تولید خود را ادامه خواهد داد و کاهش این میزان تولید چگونه تامین خواهد شد،‌ رویترز گزارش داد که بازگشت آرامکو به خط تولید در طی یکی دو هفته آینده امکان پذیر نیست و هفته‌ها طول خواهد کشید. کارشناسان پیش بینی کردند تامین 5 میلیون بشکه در روز به راحتی امکان پذیر نیست و میزان ذخایری که کشورها دارند کافی نخواهد بود حتی اگر آمریکا بخواهد با افزایش تولید و صادرات نفت بیشتری به بازار تزریق کند ماه‌ها طول خواهد کشید بازار واکنش مثبتی داشته باشد. در حالی که سخنگوهای وزارت انرژی آمریکا و کاخ سفید در بیانیه‌هایی جداگانه از آمادگی این کشور برای جبران کسری تولید نفت عربستان در پی عملیات پهپادی علیه پالایشگاه‌های آرامکو خبر داده‌اند تحلیل‌گران و تجار معتقدند که آمریکا تنها معادل 52 روز تولید این کشور ذخایر دارد و حتی با افزایش تولید وصادرات  ماه‌ها زمان خواهد برد تا بتواند سیگنال برای قیمت بازار داشته باشد.
پیامدهای حمله به قلب صنعت نفتی عربستان
حمله های پهپادی انصارالله به تاسیسات نفتی آرامکو پیامدهای کوتاه مدت و بلندمدتی دارد. یکی از پیامدهای کوتاه مدت این حمله ها، توقف 50 درصد از تولید نفتی عربستان بود. عبدالعزیز بن سلمان که در همین ماه جاری وزیر انرژی عربستان و جانشین خالد الفالح شده است، اذعان کرده که حمله های پهپادی سبب توقف تولید بیش از 5 میلیون بشکه از نفت عربستان شد. این نخستین بار بود که مقامات سعودی به عملیات دقیق نیروی هوایی یمن در عمق خاک عربستان اعتراف می کردند.  یکی دیگر از پیامدهای کوتاه مدت حمله ها به تاسیسات نفتی آرامکو، ضرر هنگفت اقتصادی این شرکت بود. شبکه آمریکایی «سی ان بی سی» در گزارشی اعلام کرد خسارت های شرکت آرامکو به 31 میلیارد دلار رسید. سومین پیامد کوتاه مدت این حمله، تاثیرگذاری بر بورس عربستان بود. بورس عربستان فوراً به حمله های به آرامکو واکنش نشان داد و شاهد سقوط 2 درصدی ارزش خود بود. بدون شک، تاثیرات درازمدت این حمله ها اهمیت بیشتری دارد. «بقیق» به قول عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان، قلب صنایع نفتی این کشور است و در واقع انصارالله و ارتش یمن قلب صنایع نفتی عربستان را هدف حمله های خود قرار دادند. بلومبرگ در تحلیل این حمله و با توجه به جایگاه پالایشگاه های «بقیق» نوشت که این حمله ها، عربستان را دچار سکته قلبی کرده است.
نتیجه
حمله موفق انصارالله یمن به تاسیاست نفتی عربستان را می توان بزرگترین ضربه به عربستان در 53 ماه گذشته دانست. کارشناسان امور نفت و انرژی معتقدند که حمله اخیر انصارالله یمن به غول نفتی آرامکو عربستان که ستون فقرات اقتصاد و محور چشم‌انداز توسعه ولیعهد این کشور به شمار می‌رود، در بلندمدت با تأثیر بر عرضه پنج درصد از سهام آرامکو در بازارهای جهانی و قیمت آن و همچنین کاهش جذابیت سهام این شرکت برای سرمایه‌گذاران، آینده نفتی عربستان را تحت الشعاع قرار می‌دهد. حملات انصارالله به تاسیسات مهم نفتی شرکت آرامکوی عربستان در دو شهر بقیق و خریص در شرق این کشور، بزرگتر از آن بود که سعودی‌ها بتوانند آن را تکذیب یا پنهان کنند. همانگونه که عبدالباری عطوان کارشناس ارشد جهان عرب گفته، انصارالله یمن با حمله گسترده به میادین نفتی بقیق و خریص در عمق عربستان قواعد درگیری جدیدی را رقم زده و این پیام را رساند که این جنبش قادر است هرگونه اهدافی را در عمق عربستان مورد حمله قرار دهد. محمد البخیتی، یکی از اعضای دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن نیز با اشاره به این حمله تهدید کرد اگر عربستان به تجاوز و حملاتش به یمن پایان ندهد رزمندگان یمنی، ریاض پایتخت عربستان را به تصرف خود در خواهند آورد. اوضاع روز به روز برای آل سعود سخت تر و وخیم تر می شود.