روندهای موجود در بازار سرمایه به درستی وضعیت این بازار را نشان می دهند. بررسی برخی روندها در حالی که بازار حال خوبی دارد، نشان از یک اینده پرنوسان دارند. برخی روندهای دیگر نیز عکس این مساله را نشان می دهند. اما در حالت کلی شاخص ها و روندهای موجود در هر بازار مالی می تواند مشخص کننده مسیر تغییرات در آن بازار باشند.
شاخص عددی است که برای سنجش عملکرد یک مجموعه از متغیرها مورد در یک بازه زمانی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاخص های متعددی برای سنجش وضعیت بورس وجود دارد. شاخص کل قیمت، شاخص هموزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر، شاخص ۳۰ شرکت برتر و شاخص بازده نقدی، همگی از مواردی است که هر روز در خصوص بازار سرمایه ایران محاسبه می شود.
به صورت کلی دو شاخص کل و هم وزن در بورس می تواند نشانگر بسیاری از موضوعات گذشته و آینده بازار سرمایه باشد. بیشتر سهامداران شاخص کل را به عنوان چراغ راه خود انتخاب میکنند. اما کارشناسان اقتصادی علاوه بر شاخص کل، شاخص کل هموزن را بررسی کرده و بر اساس این دو شاخص ارزیابی های خود را اعلام می کنند.
شاخص کل چگونه محاسبه می شود؟
شاخص کل تنها معیار سنجش وضعیت بورس نیست. این شاخص نشان‌دهنده تغییرات کل قیمت نمادها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می‌کند. وقتی گفته می شود شاخص کل رشد 3 درصدی داشته است، یعنی میانگین قیمت پایانی (نه قیمت آخرین معامله) با توجه به ارزش معاملات آنها 3 درصد افزایش داشته است.
در این حالت شرکت‌های بزرگ و به اصطلاح شاخص ساز، تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌های کوچکتر بر شاخص کل خواهند داشت و یک تغییر یک درصدی این شرکت‌ها شاید به اندازه مجموع تاثیر ۱۰-۲۰ شرکت دیگر باشد.
به همین دلیل بسیاری از کارشناسان شاخص کل را نشان دهنده درست وضعیت بازار نمی دانند. به اعتقاد این افراد می توان با استفاده از برخی نمادهای خاص، شاخص کل را زیاد و یا کم نشان داد.
برای حل این مساله که شاخص کل نشانگر خوبی برای نشان دادن وضعیت بورس نیست، کارشناسان شاخص کل هموزن را پیشنهاد می دهند.
شاخص هموزن؛ شاخصی برای همه نمادهای بورسی
به دلیل اینکه شاخص کل قابلیت تغییر غیر منطبق با روند واقعی بازار را دارد، پس شاخص خوبی برای بررسی وضعیت همه نمادهای بورسی نیست. شاخص هموزن با حل کردن این مساله توانایی تحلیل درست از وضعیت بازار را به کارشناسان و سهامداران می دهد. این شاخص به همه نمادهای بورسی، وزن یکسانی داده و براساس قیمت پایانی سهم ها شاخص کل هموزن محاسبه می شود.
در شاخص کل هموزن، کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس با وزنی برابر محاسبه می شوند. با این شاخص اثر معاملات کد به کد که جهت بالابردن شاخص کل انجام می شوند، از بین رفته و افزایش یا کاهش قیمت سهام در تمامی نمادها یکسان در نظر گرفته می شود.
حمایت های دولت از نمادهای شاخص ساز!
در دو ماه گذشته که بورس در وضعیت نا آرامی قرارداشت، برخی مواقع دولت و سازمان بورس به دنبال حمایت از بورس بودند. اما بعد از یک یا دو روز شرایط به حالت قبل باز می گشت. در این برهه کارشناسان اقتصادی معتقد بودند دولت در حال حمایت از سهام های دولتی و یا نمادهای شاخص ساز بوده است.
با نگاهی به روند شاخص کل و شاخص هموزن می توان این مساله را مشاهده کرد که هرگاه دولت به دنبال حمایت از نمادهای شاخص ساز بوده است، شاید شاخص کل سبز شده باشد؛ اما شاخص کل هموزن در این زمان منفی بوده است. یعنی شاخص کل در حال صعود و شاخص هموزن در حال سقوط.
اما در زمانی که همه نمادها و مخصوصا سهم های کوچک حمایت شدند و شاخص هموزن مثبت شد، بورس از وضعیت دو ماه کاهش شاخص خارج شد. در همین زمان، شاخص کل در برخی روزها برخلاف شاخص هموزن کاهش یافته بود.
به نظر می رسد، سهامداران باید به یک نکته مهم توجه داشته باشند که افزایش شاخص کل همواره به معنای سودآوری تمامی نمادهای بورسی نیست و کاهش آن هم نشان دهنده کاهش قیمت نمادهای بورسی نخواهد بود. در واقع سبد سهام ممکن است هیچ ارتباطی با شاخص کل نداشته باشد و حتی همواره برعکس شاخص سوددهی داشته باشد.
شاخص عددی است که برای سنجش عملکرد یک مجموعه از متغیرها مورد در یک بازه زمانی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. 
