سیاست عاقلانه ایران در افغانستان

سیاست ایران در قبال تحولات کنونی افغانستان، موردانتقاد برخی چهره‌ها، ازجمله جریان اصلاح‌طلب قرار گرفته است؛ جریانی که تا دیروز سردار شهید حاج قاسم سلیمانی را به علت مبارزه با داعش در کشورهای سوریه و عراق زیر سؤال می‌بردند، امروزه خواهان حضور ایران در افغانستان شده‌اند.

گزاره‌های خبری: 1- علی‌اکبر جوانفکر، مشاور مطبوعاتی و رسانه‌ای محمود احمدی‌نژاد در کانال تلگرامی خود در واکنش به ادعای سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در خصوص مذاکره با تمامی طرف‌ها در افغانستان نوشت: «می‌شود بفرماييد جز با طالبان كه سرگرم تجاوز و جنايت عليه مردم افغانستان است، چه طرف ديگري وجود دارد كه با او در تماس هستيد؟! شما با اين رفتار و مواضعتان، مردم حق‌طلب و عدالت‌خواه ايران را در پيشگاه خداوند و نزد برادران افغانستاني و همسايه خود، شرمنده كرديد!». 2- مسیح مهاجرانی، مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی نیز در همین زمینه معتقد است: «طالبان از اعتقادت خود کوتاه نخواهند آمد، زیرا اسلام و شریعت ازنظر این گروه متحجر دقیقاً همان است که در آغاز پیدایششان عملاً نشان دادند. به همین دلیل بهتراست کسانی که در ایران به جذب این گروه امید بسته‌اند، در تحلیل خود تجدیدنظر کنند و مطمئن باشند اگر به راهی که در پیش گرفته‌اند ادامه دهند، بعدازآنکه پرده‌ها کنار بروند و توطئه مشترک آمریکا و طالبان علیه ملت افغانستان و علیه جمهوری اسلامی ایران برملا شود، پشیمان خواهند شد».

گزاره‌های تحلیلی: در خصوص قدرت‌گیری مجدد طالبان، برخی از منتقدان به‌درستی خطرات ظهور آن‌ها را گوشزد می‌کنند. احتمال تکرار ظهور ایدئولوژی‌های افراطی، نفوذ وهابیت و داعش در افغانستان، ظلم به شیعیان هزاره، به خطر افتادن منافع اقتصادی و فرهنگی کشورمان در این سرزمین، مداخله و ایجاد ناامنی در مرزهای ایران، بخشی از این خطرات است؛ اما منتقدین، این موضوع که طالبان در سال‌های گذشته هم‌زمان با آمریکا، داعش و دولت دست‌نشانده آمریکا در افغانستان جنگیده است و همچنین وجود طالبان به‌عنوان بخشی از واقعیت موجود افغانستان، با عقبه مردمی قابل‌توجه را مورد بی‌توجهی قرار می‌دهند. معادل‌سازی طالبان با داعش خطای راهبردی این جریانات سیاسی است. 2- استراتژی امروز جمهوری اسلامی در برابر وقایع افغانستان را باید از منظر واقع‌گرایانه تحلیل کرد؛ جمهوری اسلامی مذاکراتی با طالبان داشته و دارد و شدیداً مخالف ورود مستقیم یا غیرمستقیم به یک جنگ بی‌حاصل مذهبی با همسایه شرقی خود است. جمهوری اسلامی می‌بایست به واقعیت امروز طالبان توجه کند و با رویکرد و سیاست درست، منافع و امنیت ملی کشور را تأمین کند. سیاست ایران در افغانستان تمرکز بر ایجاد ثبات از طریق مذاکرات بین‌الافغانی و تشکیل یک دولت فراگیر است که از یک‌سو می‌تواند ثبات‌بخش و تأمین‌کننده منافع ملت افغانستان و کشورهای همسایه آن باشد و از سوی دیگر نگرانی‌های به‌حق از افراطی‌گری و گسترش ناامنی در خاک افغانستان و همسایگان آن را مرتفع سازد.