«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟» اصول و راهبردهای اساسی حاکم بر جهاد تبیین در فضای مجازی

«پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ جهاد تبیین را می توان از مهمترین مطالبات رهبر معظم انقلاب از آحاد امت به خصوص جوانان دانست؛ در این باره رهبر انقلاب اسلامی در پایان مراسم عزاداری اربعین حسینی درباره اهمیت مسئله «تبیین» و وظیفه دانشجویان در این زمینه فرمودند: «شما جوانان عزیز و دانشجویان عزیز که به معنای واقعی کلمه میوه‌ی دل ملّت و امید آینده‌ی این کشورید، به مسئله‌ی «تبیین» اهمّیّت بدهید. خیلی از حقایق هست که باید تبیین بشود. در قبال این حرکت گمراه‌کننده‌ای که از صد طرف به سمت ملّت ایران سرازیر است و تأثیرگذاری بر افکار عمومی که یکی از هدفهای بزرگ دشمنان ایران و اسلام و انقلاب اسلامی است و دچار ابهام نگه داشتنِ افکار و رها کردن اذهان مردم و بخصوص جوانها، «حرکت تبیین» خنثی‌کننده‌ی این توطئه‌ی دشمن و این حرکت دشمن است. هر کدام از شما به عنوان یک وظیفه، مثل یک چراغی، مثل یک نوری پیرامون خودتان را روشن کنید.» 1400/07/05
مسلما یکی از عرصه های مهم جهاد تبیین، جهاد تبیین در فضای مجازی است که این مساله از آنجا حائز اهمیت است که بخاطر ول بودن فضای مجازی، بستری مناسب برای تحت تاثیرقرار دادن افکار عمومی و گمراهی مردم توسط دشمن خارجی و داخلی با انتشار اخبار دروغ، شایعات و لجن پراکنی علیه انقلاب و ارزش های انقلاب شده است. لذا در موقعیت کنونی، جهاد تبیین در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... در فضای مجازی با رعایت اصول و راهبردها، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در اینجا به تبیین این اصول و راهبردها از منظر آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه کشور و عضو مجلس خبرگان رهبری می پردازیم. اصول و راهبردها از منظر ایشان عبارت است از:
اصل اول: تبیین باید منطقی و حکیمانه باشد (ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه) تبیین مبتنی بر عقل، منطق، برهان، استدلال و آمارهای درست. و باید از مغالطه، اغراق و هر چیز غیرواقع اجتناب شود؛ زیرا که ما آنقدر حقایق داریم که هرگز نیاز نداریم حتی به شکل مبالغه آمیز بیان غیرحقی را در ترویج و تبیین خود راه بدهیم.
اصل دوم: اصل بعدی جذابیت و بهره گیری از قالب های هنری گوناگون برای نفوذ روشنگری در دل و جان افراد است. علاوه بر حکمت و برهان باید روشنگری حوزویان و گروه های مختلف تبلیغی و جهادی جذابیت های هنری لازم در این مسیر را باید به طور جدی در دستور کار قرار داد.
اصل سوم: تبیین (در فضای مجازی) باید همه جانبه باشد به این معنا که هم در سطح بالا حقایق اسلام، انقلاب و حوزه مدنظر باشد و هم ساحت های گوناگونی که مورد حمله و شبهه قرار می گیرد دفاع و روشنگری لازم انجام گیرد و در این زمینه این طور نباشد که در بخش های زیادی کار انجام بگیرد و بخش های دیگر مغفول بماند.
اصل چهارم: در جهاد تبیین حتی در جایی که نیاز به دفاع است باید با یک روحیه فعال و تهاجمی نه منفعلانه و نه در حد رفع تکلیف وارد میدان شد.
اصل پنجم: رعایت اولویت ها و رعایت اهم و مهم در امر تبیین (در فضای مجازی) بسیار مهم است. برخی مسائل پایه تر و ریشه ای تر هستند وقت و انرژی بیشتری را می طلبد و مسائل هم گاهی منطقه ای گاهی ملی و گاهی فراملی است و باید به وزن مسائل توجه کرد و مسائل را اصلی و فرعی کرد.
گاهی در یک مقطعی یک بخشی از ساحت های اسلام و انقلاب و حوزه علمیه مورد سوال یا تهاجم است باید در یک اولویت بخشی این بخش را بیشتر مورد رسیدگی قرار داد. حوزه های علمیه از قدیم الایام فعالانه در عرصه توسعه علوم اسلامی وارد شده و انجام وظیفه کرده اما بسیاری از درخشش ها و تولیدات شاخص زمانی اتفاق افتاد که شیعه از طرف مخالفین مورد هجمه قرار می گرفت برای نمونه الذریعه، اعیان الشیعه، الغدیر حتی به نحوی المیزان شریف و اصول فلسفه و روش رئالیسم نهایه الحکمه بسیار از کتب شهید مطهری و شهید صدر بسیاری از این موسوعه های بزرگ و توسعه های در مرز دانش ناظر به یک پرسش و شبهات کلیدی و تکانه های بود که از طرف مهاجمان مطرح می شد.
اصل ششم: تبیین و روشنگری در عرصه های مختلف جغرافیایی مدنظر باشد؛ ما باید هم جهان را و هم امت اسلام را و هم ملت و کشور را و هم منطقه کوچک که در آن قرار داریم مورد توجه و برنامه ریزی قرار دهیم. سوالات و حجاب های که بر حقایق می افتد در این چهار سطح جغرافیایی است و باید همه این لایه ها را رسیدگی کنیم. انقلاب اسلامی در مسیر نورانی خود هم پرسش ها، هم شبهات، هم رقابت ها و هم دشمنی های زیادی را برانگیخته است ما باید به همه این سطوح بپردازیم.
اصل هفتم: تبیین و روشنگری باید مردم پایه و مردم بنیان باشد. ما بر پایه رویش و انگیزه های مردم و مشارکت جدی آنها توانستیم انقلاب را رقم بزنیم و جهش های بزرگ را تجربه کنیم بدون حضور فعالانه مردم این حرکت به جایی نمی رسد.
اصل هشتم: جوان گرایی در حرکت تبیین و مشارکت بخشی به نقش جوان به ویژه جوانان دانش آموز، دانشجو، فعالانه فرهنگی، هنری و اجتماعی است. این افراد نخبگان موثر در جامعه هستند و باید در ارتباط دائم با آنها این حرکت را شبکه ای و مستمر جلو برد.
اصل نهم: اصل دیگر حفظ و تقویت روحیه و نشاط جهادی و انقلابی است با حفظ اصول سابق. همچنین باید رعایت حکمت و عقلانیت هم شود. در این حرکت حکیمانه بدون این روحیه کار جلو نمی رود. نباید صبر کرد که دیگران کاری کنند باید همه به اندازه خود با روحیه جهادی و البته با هم افزایی و هماهنگی های هر چه بیشر وارد میدان شد.
اصل دهم: اصل آخر داشتن استراتژی و برنامه و سامانه منظم و منسجم در مراکز فرماندهی و متناسب با جامعه هدف در هر بخشی است. اقدامات اساتید و محققین مبلغین و منبری ها همه ممکن است به ظاهر پراکنده و فردی انجام می گیرد اما باید لااقل به شکل نرم و ارتکازی مبتنی بر یک راهبرد کلان، منسجم و منظومه وار باشد که این هم وظیفه مراکز فرماندهی عرصه جهاد تبیین است که این راهبردها و سامانه ها را به بدنه القاء و مددرسانی کنند.

تسنیم