در حالی که حداقل هنوز نزدیک به سه سال تا حضور بایدن و دموکراتها در راس معادلات اجرایی واشنگتن زمان باقی است، ولیعهد سعودیها پاسلهای مثبتی را به ترامپ و جمهوریخواهان در خصوص حمایت از آنها ارسال کرده و همین مسئله، می تواند منجر به بروز تنشهای تازه ای میان آمریکا و سعودیها شود.
ماجرا از افشاگری روزنامه گاردین آغاز شده است. این روزنامه در گزارشی به موضوع روابط عربستان سعودی و ایالات متحده پرداخته و میگوید محمد بن سلمان از بازگشت دونالد ترامپ به قدرت حمایت میکند و روی این مسئله سرمایهگذاری اقتصادی نیز کرده است.این روزنامه در این گزارش که به قلم جولین برگر، دبیر بخش جهان این نشریه است مینویسد: «همزمان با امتناع عربستان سعودی برای کمک به آمریکا در مجازات روسیه در پی حمله به اوکراین، محمد بن سلمان، ولیعهد ماجراجوی این کشور ۲ میلیارد دلار در صندوق سرمایهگذاری جدید و آزمون پسندادهای که توسط جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ اداره میشود قرار داده است. اقداماتی که نشان میدهد ولیعهد سعودی روی بازگشت ترامپ به قدرت سرمایهگذاری میکند.»
کاخ سفید و معمای ریاض
از زمان سرکار آمدن دموکراتها درکاخ سفید، میان نهادهای امنیتی و سیاسی آمریکا بحثهایی در خصوص مواجهه با بن سلمان وحتی حذف وی از معادلات قدرت ( به دنبال کودتا ) هستند. در جریان رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری سال 2020، ولیعهد سعودیها از اصلی ترین حامیان ترامپ و جمهوریخواهان محسوب می شد.
بی دلیل نبود که بایدن پس از سرکارآمدن درکاخ سفید، دستور افشای اسناد محرمانه مربوط به دست داشتن بن سلمان در قتل جمال خاشقجی را صادر کرد. اکنون بن سلمان با چراغ سبزی که به رئیس جمهور سابق آمریکا وجمهوریخواهان نشان داده است، خود را بیش از هر زمان دیگری درمعرض آسیب قرار داده است.
از سوی دیگر، بر اساس گزارش یورونیوز، دولت بایدن در تلاش برای متقاعد کردن ریاض برای افزایش تولید نفت بهمنظور کاهش قیمتها تا ۳۰ درصد و در نتیجه محدود کردن درآمد دولت روسیه، به دنبال راههایی است تا به دولت عربستان اطمینان دهد که به امنیت این کشور متعهد است.
رسانههای آمریکایی گزارش دادهاند که پنتاگون در حال کار بر روی پیشنویس بیانیه جدیدی است که به ترتیبات امنیتی عربستان و آمریکا میپردازند. با این حال ناظران میگویند این بیانیه احتمالا ضمانتهای مد نظر سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس را تامین نمیکند. محمد بن سلمان، ماه گذشته از پاسخ دادن به تماس جو بایدن خودداری کرد تا نارضایتی خود را از محدودیتهای واشنگتن برای فروش تسلیحات به سعودی نشان دهد. همچنین ناگفته پیداست که رویکرد دولت جدید آمریکا نسبت به بنسلمان و دولت سعودی به هیچ وجه همچون دوران ترامپ دوستانه نبوده است. بایدن همچنین از ملاقات و گفتگوی حضوری با پسر پادشاه عربستان خودداری کرده است.
شراکت اقتصادی بن سلمان با کوشنر و ترامپ
ماجرا به این نقطه ختم نمی شود! بن سلمان نشانههایی را از قمار او برای بازگشت ترامپ به قدرت در سال ۲۰۲۴ بروز میدهد. درخواستهایی برای انجام تحقیقات درباره سرمایهگذاری هنگفت عربستان سعودی در یک شرکت سهام خصوصی متعلق به جرد کوشنر داماد دونالد ترامپ مطرح شده است. «صندوق سرمایهگذاری عمومی سعودی» که تحت کنترل ولیعهد عربستان قرار دارد، در شرکت "افینیتی پارتنرز" سرمایهگذاری ۲ میلیارد دلاری کرده است.
کوشنر داماد و مشاور ویژه ترامپ در زمان ریاست جمهوری او، بعد از خروج از کاخ سفید، این شرکت را تاسیس کرده است.محمد بن سلمان همچنین هشدارهای مشاوران صندوق سرمایهگذاری عمومی سعودی درباره «بی تجربگی» شرکت «افینیتی پارتنرز» و کوشنر در امور مربوط به سهام را نادیده گرفت و این سرمایه گذاری را انجام داد. به ویژه که کوشنر پیش از حضور در کاخ سفید در زمینه املاک و مستغلات فعالیت داشته و سابقه سرمایهگذاری او چندان موفقیت آمیز تلقی نمیشود.
مواجهه دموکراتها با بن سلمان چه خواهد بود؟
اکنون بر بایدن و همراهانش مسجل شده است که امکان معامله با ولیعهد سعودیها به دلیل همپوشانی منافع شخصی و سیاسی وی و ترامپ وجود نخواهد داشت! در چنین شرایطی امکان دارد دموکراتها رو به روشهای دیگری بیاورند که فرجام آن حذف فیزیکی یا سیاسی بن سلمان از دربار سعودی ها و معادلات قدرت در ریاض باشد.
بوریس ریدل مقام ارشد پیشین سیا و مدیر پروژه اطلاعاتی اندیشکده بروکینگز در این خصوص به گاردین گفته است :
«موضوع بسیار ساده است. سعودیها که البته منظور محمد بن سلمان است، ترامپ را به جای بایدن انتخاب کردهاند بر سر این قمار خود هم ایستادهاند. این اصلا عجیب و غیرمنطقی نیست. ترامپ به آنها هرچه را که میخواستند، داد؛ حمایت کامل در یمن، حمایت از قتل جمال خاشقجی و هرآنچه که از نظر دسترسی در ایالات متحده به آن نیاز داشتند.»
سعودیها و انتخابات میاندوره ای آمریکا
نخستین هدفگذاری بن سلمان در این مسیر، پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندوره ای کنگره است. در این صورت، قطعا چشم انداز مسیر تعاملی ترامپ- بن سلمان از امسال تا سال 2024 مشخص تر شده و مراودات پنهانی این دو از فاز نهان وارد فاز آشکار می شود. در همین زمینه جان جنگینز، سفیر پیشین انگلیس در عربستان سعودی هم میگوید: «من گمان میکنم که بنسلمان روی پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای و پس گرفتن مجدد ریاست جمهوری از سوی این حزب (چه با ترامپ و چه بدون او) شرط بندی کرده است.ولیعهد سعودی احتمالا فکر میکندکه بایدن از نظر سیاسی ضعیف است و بنابراین میتواند از پس او برآید. این در واقع یک سیگنال نه تنها به دموکراتها که حتی به جمهوریخواهان نیز محسوب میشود.»
دموکراتهای ارشد به افشای سرمایهگذاری عربستان سعودی در صندوق کوشنر با خشم واکنش نشان دادند. سناتور الیزابت وارن از وزارت دادگستری خواست تا «بسیار دقیق» غیرقانونی بودن این ترتیبات را بررسی کند. سناتور کریس مورفی هم در توییتی نوشت: «فقط به این دلیل که فساد نفس گیر در انظار عمومی رخ می دهد باعث نمی شود نفس گیر نباشد.»
در ماههای اول دولت ترامپ، کوشنر در تغییر حمایت از ولیعهد سابق، محمد بن نایف، به محمد بن سلمان، نقش بسیار مهمی داشت. این دو از طریق سرویس پیامرسان واتس اپ دائما با یکدیگر در ارتباط بودند و کوشنر یکی سرسختترین حامیان ولیعهد بعد از ماجرای قتل جمال خاشقجی به شمار میرود.به این ترتیب به نظر میرسد که محمد بن سلمان از بازگشت ترامپ به قدرت و پایان کار دولت دموکرات در آمریکا حمایت میکند. ولیعهد سعودی امیدوار است تا با کنار رفتن دموکراتها او بار دیگر بتواند برنامههای بلندپروازانه خود را در منطقه بدون مخالفتهای دموکراتهای آمریکا پیش ببرد.