بازی آمریکا با دلار گران/ دولت آمریکا چطور به دنیا تورم صادر می‌کند؟

مجله آمریکایی فورچون نوشت: اقدام دولت آمریکا در افزایش نرخ بهره باعث افزایش قیمت دلار در بازار جهانی شده است و بالا رفتن ارزش دلار تقریباً خرید هر چیزی را برای مردم سایر کشورها سخت کرده است.

سقوط ارزش روپیه هزینه تأمین مواد اولیه و خدمات حمل‌ونقل را در هند افزایش داده است. در مصر هزینه‌های زندگی چنان بالا رفته است که فردی مثل مصطفی جمال، مأمور امنیتی این کشور مجبور شده است زن و دختر یک‌ساله‌اش را برای زندگی با والدینش به روستایی در 70مایلی قاهره بفرستد. جمال تنها در قاهره مانده است و آپارتمانی مجردی را با چند جوان دیگر اجاره کرده است. او دوشغله شده و با وجود این، گوشت را از رژیم غذایی خود حذف کرده است. وی گفت: قیمت هر چیزی دو برابر شده است، هیچ راه چاره دیگری باقی نمانده است.

بر اساس این گزارش در سرتاسر جهان افراد زیادی هستند که درد و رنج جمال را تجربه می‌کنند. یک فروشنده قطعات خودرو در نایروبی، یک فروشنده لباس بچه در استانبول و یک واردکننده در منچستر انگلیس شکایت مشابهی را دارند، آن‌ها می‌گویند افزایش قیمت دلار پول ملی‌شان را ضعیف کرده و باعث جهش قیمت هر چیزی در کشورشان شده است، این در حالی است که خانواده‌ها از ماه‌ها قبل نیز بر اثر حمله روسیه به اوکراین با کمبود مواد غذایی و سوخت روبه‌رو شده‌اند.

اسوار پراساد، پروفسور سیاست تجاری در دانشگاه کورنل آمریکا گفت: افزایش ارزش دلار آمریکا اوضاع اقتصادی در سایر کشورها را بدتر کرده است. اقتصاددان‌های بسیاری ابراز نگرانی می‌کنند جهش ارزش دلار احتمال بازگشت رکود به اقتصاد جهان در سال آینده را افزایش داده است.

قیمت دلار در سال جاری میلادی 18 درصد افزایش یافته و در ماه میلادی گذشته به بالاترین رقم در 20 سال گذشته رسید، این رشد قیمت دلایل عجیب و غریبی ندارد. فدرال رزرو آمریکا برای مقابله با تورم در این کشور طی سال جاری پنج بار نرخ بهره کوتاه‌مدت خود را افزایش داده و از احتمال افزایش‌های بیشتر خبر داده است، این کار باعث افزایش بیشتر نرخ طیف گسترده‌ای از اوراق دولتی و شرکتی در آمریکا شده است. سرمایه‌گذاران جذب این اوراق شده‌اند و در نتیجه ارزش دلار بالا رفته است.

به‌خلاف دلار، سایر ارزها عمدتاً با کاهش ارزش خود مواجه شده‌اند، به‌ویژه پول‌های ملی کشورهای فقیر ضربه زیادی از گرانی دلار متحمل شده‌اند، روپیه هند 10 درصد ارزش خود در برابر دلار را طی امسال از دست داده است. پوند مصر 20 درصد و لیر ترکیه نیز 28 درصد در برابر دلار ارزان‌تر شده‌اند.

یک فروشنده لباس بچه در استانبول می‌گوید برای واردات محصولات جدید از خارج مجبور است پول بیشتری بپردازد و مجبور است قیمت کالاهای خود را برای مشتریان ترکیه‌ای بالاتر ببرد. وی افزود: ما منتظر سال جدید هستیم، به جیب خود نگاه می‌کنیم و خریدهای خود را کاهش می‌دهیم، هیچ کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم.

حتی کشورهای ثروتمند نیز از موج گرانی دلار در امان نمانده‌اند. در اروپا که با افزایش قیمت حامل‌های انرژی به‌سمت رکود اقتصادی پیش می‌رود برای نخستین بار طی 20 سال گذشته ارزش یک یورو به کمتر از یک دلار رسیده است، ارزش پوند انگلیس نیز 18 درصد طی امسال کاهش یافته است.

در حالت طبیعی، کاهش ارزش پول ملی هر کشور تا حدودی به‌نفع اقتصاد آن کشور است؛ زیرا این مسئله قیمت کالاهای داخلی را کاهش می‌دهد و قدرت رقابت آن کالاها در بازار جهانی را افزایش می‌دهد، اما در شرایط حاضر که وضعیت اقتصادی مردم در کشورهای مختلف خوب نیست کاهش ارزش پول ملی نمی‌تواند در بالا بردن صادرات تأثیر مهمی داشته باشد.

افزایش ارزش دلار از چند جهت به مردم کشورهای دیگر فشار وارد آورده است؛ اول این که با گرانی دلار آمریکا، کشورهای دیگر مجبورند واردات کالاهای مورد نیاز خود را گران‌تر بخرند و این مسئله فشارهای تورمی در کشورها را بیش از پیش افزایش می‌دهد. دوم این که با گرانی دلار، شرکت‌ها، دولت‌ها و مردمی که به‌دلار وام گرفته‌اند باید پول بیشتری بازپرداخت کنند، چرا که اینها باید برای تسویه بدهی دلاری خود پول ملی بیشتری را مصرف کنند. گرانی دلار از یک جهت دیگر هم به مردم کشورهای دیگر فشار می‌آورد، بانک‌های مرکزی در واکنش به گرانی دلار آمریکا و برای حفظ ارزش پول ملی خود و جلوگیری از خروج سرمایه از مرزها، مجبور می‌شوند نرخ بهره را افزایش دهند، اما این کار، رشد اقتصادی را ضعیف می‌کند و بیکاری را بالا می‌برد.

آریانه کورتیز، اقتصاددان آمریکایی در این باره گفت: «بالا رفتن ارزش دلار خبر بدی برای اقتصاد جهانی است، این دلیلی است که بگوییم اقتصاد جهان در سال آینده وارد رکود خواهد شد».

در محله‌ای در نایروبی که مرکز فروش خودرو و قطعات خودرو است، کسب‌وکارها راکد شده‌اند و مشتریان ناراضی. با کاهش 6درصدی ارزش شیلینگ کنیا هزینه واردات سوخت و قطعات خودرو چنان افزایش یافته است که برخی مردم خودروهای شخصی خود را کنار گذاشته‌اند و با وسایل نقلیه عمومی مسافرت می‌کنند. میشل کاچی مدیر خرید قطعات خودرو در این کشور می‌گوید: اوضاع خیلی بدتر شده است، مشتریان بسیار شکایت می‌کنند.

به هر ترتیب افزایش ارزش دلار در سال 2022 برای مردم جهان بسیار دردآور بوده است، این افزایش باعث تشدید فشارهای تورمی در اقتصاد جهان شده است. در مانیل فیلیپین، ریموند مونوگ که راننده اتوبوس است از تورم شکایت می‌کند. او می‌گوید مجبور است برای تأمین هزینه‌های زندگی خود ساعات بیشتری کار کند، وی افزود: من برای تأمین هزینه‌های فزاینده زندگی چه‌کاری می‌توانم انجام دهم؟ اگر قبلاً پنج بار در روز مسافر می‌زدم امروزه مجبورم شش بار در روز مسافر جابه‌جا کنم.

در دهلی‌نو پایتخت هند، راویندرا مهتا سال‌ها واردکننده بادام و پسته از آمریکا بوده است، اما سقوط ارزش روپیه قیمت خشکبار برای مصرف‌کنندگان هندی را به‌شدت افزایش داده و از مصرف آن‌ها کاسته است. هند در ماه اوت فقط 400 کانتینر بادام از آمریکا وارد کرد، این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل یک‌سوم شده است. هند در اوت سال قبل 1250 کانتینر بادام از آمریکا وارد کرده بود.