تحریم؛ ابزار «کُند» آمریکا و اروپا برای آشوب‌سازی در ایران

 تحریم، یکی از ابزارهای مهم همراهی آمریکا و شرکای غربی این کشور با اغتشاشات ایران در سه ماه گذشته است؛ به‌طوری‌که در طول این مدت، بارها شاهد ارائه و تصویب بسته‌های متنوع تحریمی از سوی آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی به بهانه‌های گوناگون علیه جمهوری اسلامی ایران بوده‌ایم.

 به عنوان مثال، «جیمز کلورلی» وزیر خارجه انگلیس روز جمعه 25 آذر در توئیتی نوشت: «از زمان مرگ مهسا امینی، ما بیش از 49 مقام ایرانی را تحریم کرده‌ایم و در مجموع بیش از 300 فرد و نهاد از جمله سپاه پاسداران تحت تحریم ما قرار گرفته‌اند.» ضمن اینکه، اتحادیه اروپا نیز در این مدت، دو دور تحریم علیه ایران تصویب کرده است.

 تحریم‌های ضدایرانی اخیر، بیشتر در سه محور اقتصادی، سیاسی و حقوق بشری قابل دسته‌بندی است. بعضاً تکراری و شامل افراد و نهادهایی است که پیش از این در لیست‌های متنوع تحریمی قرار داشتند که در زیر به آنها اشاره می‌شود:

1ـ تحریم‌های اتحادیه اروپا مورخ 21 آذر: تحریم ۲۰ فرد و یک نهاد ایرانی به بهانه نقض حقوق بشر. پیمان جبلی، علی رضوانی، آمنه‌سادات ذبیح‌پور، سیداحمد خاتمی، سیدمجید میراحمدی، سیدعبدالرحیم موسوی، محسن برمهانی، مرتضی جوکار، مجید سوری، محسن کریمی، علیرضا حیدرنیا، امان‌الله گرشاسبی، بهمن ریحانی، حبیب شهسواری، محمد عبدالله‌پور، سیاوش مسلمی، احمد ذوالقدر، مرتضی کشکولی، عیسی بیات، محمدتقی آصانلو و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران جزء این افراد هستند. در بخش دیگری از تحریم‌های اتحادیه اروپا، بر اساس ادعای مشارکت ایران در جنگ اوکراین نیز چهار شخصیت و چهار نهاد ایرانی مورد تحریم بروکسل قرار دارند.

2ـ تحریم‌های کانادا مورخ 18 آذر: تحریم ۲۲ مقام در ایران، ازجمله مقامات ارشد قوه قضائیه، سازمان زندان‌ها، مسئولانی از نیروی انتظامی و بیت رهبری، برخی مقامات و چهره‌ها در رسانه‌های دولتی در پی اجرای حکم اعدام محسن شکاری، یکی از اغتشاش‌گران در جریان آشوب‌های اخیر.

3ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 17 آذر: تحریم پنج شخصیت و 26 نهاد ایرانی به بهانه «تسهیل فروش نفت برای تولید میلیون‌ها دلار برای نیروی قدس سپاه پاسداران.»

4ـ تحریم‌های کانادا مورخ 12 آذر: تحریم چهار شخصیت و پنج نهاد ایرانی با ادعای «نقض فاحش و سیستمیک حقوق بشر در ایران». سردار طلایی فرمانده اسبق ناجا، سردار کرمی فرمانده یگان‌ویژه و افرادی از قوه قضائیه، همچنین خدمات فرودگاه سفیران و شرکت بهارستان کیش زیرمجموعه بنیاد تعاون سپاه که پیش از این از سوی آمریکا تحریم شده است، به بهانه فروش پهپاد به روسیه در این لیست تحریمی قرار دارند.

5ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 2 آذر: تحریم سه تن از مسئولان کردستان (فرماندار سنندج، فرمانده نیروی‌انتظامی سنندج و فرمانده حوزه غرب سپاه) به‌ بهانه نقض حقوق بشر.

6ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 26 آبان: تحریم 13 شرکت به بهانه فروش محصولات تولیدی از صنایع پتروشیمی و نفت جمهوری اسلامی و انتقال پهپاد به روسیه. آمریکا شش فعال رسانه‌ای یعنی محسن برمهانی، پیمان جبلی، احمد نوروزی، یوسف پورانواری، آمنه‌سادات ذبیح‌پور و علی رضوانی هم در فهرست تحریم‌ها قرار داده است. شرکت تحقیقات صنایع هوایی شاهد، شرکت‌های اماراتی «ساکسس ایویشن» و «آی‌جت گلوبال» با ادعای تولید و تسهیل انتقال پهپادهای ایران در این لیست قرار دارند. شرکت روسیه‌ای «واگنر»، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و صنایع هوایی قدس نیز طبق فرمان اجرایی شماره ۱۴۰۲۴ به فهرست تحریم‌ها افزوده شدند.

7ـ تحریم‌های اتحادیه اروپا مورخ 23 آبان: تحریم ۲۹ شخصیت و سه نهاد ایرانی به بهانه نقض حقوق بشر. امیرسرتیپ «کیومرث حیدری» فرمانده نیروی زمینی ارتش، سردار وحید مجید رئیس‌پلیس فتا فراجا، احمد وحیدی وزیر کشور و همچنین شبکه پرس‌تی‌وی در این لیست قرار دارند.

8ـ تحریم‌های انگلیس مورخ 23 آبان: تحریم تعدادی از شخصیت‌ها به بهانه نقض حقوق بشر. احمد طاهری (فرمانده سابق نیروی انتظامی سیستان و بلوچستان)، محمود سعادتی (فرمانده سابق نیروی انتظامی زاهدان)، حسین معروفی (معاون هماهنگ‌کننده بسیج سپاه سیستان و بلوچستان)، احمد شفاهی (فرمانده سپاه سلمان سیستان و بلوچستان) و حسین مدرس‌خیابانی (استاندار سیستان و بلوچستان)، علی آزادی (فرمانده نیروی انتظامی کردستان)، علی‌رضا مرادی (فرمانده نیروی انتظامی سنندج)، علی سیدصفری (فرمانده نیروی انتظامی در سقز)، عباس عبدی (فرمانده انتظامی شهرستان دیواندره)، سرنگ حسین رجب‌پور (فرمانده سپاه بیجار)، مرتضی میرآقایی (فرمانده سپاه سنندج)، اسماعیل زارعی‌کوشا (استاندار کردستان)، سردار سیدصادق حسینی (فرمانده سپاه کردستان)، حسین رحیمی (رئیس‌ نیروی‌انتظامی تهران) و حسن حسن‌زاده (فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ)، ازجمله افرادی هستند که در فهرست تحریم‌های انگلیس قرار گرفته‌اند.

9ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 12 آبان: تحریم شش فرد، 17 نهاد و 11 نفتکش به بهانه قاچاق نفت ایران. ویکتور آرتموف، ادمان نفریه، روزبه زاهدی و محمد ال‌زین از جمله اشخاص ادعایی تحریم‌شده در ارتباط با حزب‌الله و نیروی قدس سپاه پاسداران هستند.

10ـ تحریم‌های سوئیس مورخ 11 آبان: تحریم شرکت صنایع هوایی شاهد، سرلشکر باقری، سردار قریشی و سردار آقاجانی به بهانه فروش پهپاد به روسیه.

11ـ تحریم‌های کانادا مورخ 9 آبان: تحریم چهار شخصیت و دو نهاد نیروی‌انتظامی و جامعه‌المصطفی به بهانه نقض حقوق بشر و فعالیت‌های به اصطلاح تروریستی. سردار حسین رحیمی و معاونان قضایی مازندران و خراسان‌شمالی در این لیست هستند.

12ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 6 آبان: تحریم بنیاد 15 خرداد به بهانه تعیین جایزه برای ترور سلمان رشدی.

13ـ تحریم‌های آلمان مورخ 5 آبان: تحریم تعدادی از مسئولان و دیپلمات‌های ایرانی به بهانه نقض حقوق بشر در ایران.

14ـ تحریم‌های کانادا مورخ 21 مهر: تحریم 17 شخصیت و سه نهاد ایرانی به بهانه نقض حقوق بشر. سعید مرتضوی دادستان دادگاه انقلاب، حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان، جواد ظریف وزیر خارجه سابق، پیمان جبلی رئیس سازمان صداوسیما و علی لاریجانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در این لیست هستند.

15ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 14 مهر: تحریم تعدادی از مقامات ایرانی به بهانه نقض حقوق بشر. «وحید مجید» رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات، «یدالله جوانی» معاون سیاسی سپاه پاسداران، «حسین نجات» جانشین فرمانده کل سپاه در قرارگاه ثارالله، «حسین رحیمی» رئیس پلیس تهران، «حسین ساجدی‌نیا» معاون عملیات نیروی‌انتظامی، «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات و فناوری و «احمد وحیدی» وزیر کشور جمهوری اسلامی در این لیست قرار دارند.

16ـ تحریم‌های آمریکا مورخ 31 شهریور: تحریم پلیس گشت ارشاد و هفت مقام ارشد نظامی به بهانه نقض حقوق بشر. وزیر اطلاعات، رئیس پلیس امنیت اخلاقی نیروی انتظامی، رئیس پلیس امنیت تهران، معاون عملیات بسیج، جانشین فرمانده نیروی انتظامی، فرمانده انتظامی چهارمحال‌وبختیاری و فرمانده نیروی زمینی ارتش در این لیست قرار دارند.

 در مجموع در مدت سه ماه، 16 دور تحریم ترکیبی و جدید علیه جمهوری اسلامی اعمال شده است که 12 بسته تحریمی به بهانه نقض حقوق بشر، هفت بسته تحریمی به بهانه فروش نفت، محصولات پتروشیمی، تجهیزات نظامی و... و همچنین سه بسته به بهانه اقدامات تروریستی اعمال شده‌اند. نکته قابل توجه اینکه بخش عمده‌ای از تحریم‌های اعمالی در سه ماه گذشته علیه افراد و نهادهای ایرانی، تکراری و پیش از این و از سال‌ها قبل اسامی آنها در لیست‌های گوناگون تحریمی قید شده است. اینکه نام یک نهاد یا فرد ایرانی بیش از 30 بار در لیست‌های متنوع تحریمی دیده می‌شود، دو پیام مهم دارد؛ اولاً، ابزار تحریم «کُند» شده است. ثانیاً، «اعتیاد» آمریکا و اروپا به تحریم، از کنترل خارج شده و برخلاف ادعای آمریکایی‌ها و کشورهای اروپایی، اقلام حقوق بشری، تجهیزات پزشکی، دارو و اقلامی از این دست هم در بر گرفته است.