کاسپین قطب جدید تأمین کالاهای اساسی

ناظر گمرکات استان گیلان با اشاره به سفر اخیر دستیار پوتین به ایران گفت: گمرکات شمال کشور در حوزه تجارت خارجی در یک مجموعه تغییرات اساسی مرزهای تجاری خود را از سه مرز به هفت مرز افزایش داده است.

صادق برزگر با اشاره به اهمیت استراتژیک این مرزها که مسیرها و کریدورهای مهمی را شکل می‌دهند تأکید کرد: مجتمع بندری انزلی با قدمت زیاد 300ساله نقش بی‌بدیلی در تجارت شمال کشور دارد و کنار آن با تصویب منطقه آزاد انزلی جهش خوبی را در شمال کشور در خصوص آزادسازی اقتصادی با نگاه به دستیابی به بازارهای منطقه شاهد بودیم.

وی با بیان اینکه متولیان امر بندری شرایط مناسب تجاری را با فراهم کردن زیرساختهای لازم ایجاد کرده‌اند گفت: امسال یک میلیون و 353 هزار تن واردات، حدود یک میلیون و 55 هزار تن صادرات و یک میلیون و 100 هزار تن ترانزیت وارده و صادره از گمرکات گیلان انجام شده است که در مجموع رقم مبادلات به سه میلیون و 400 هزار تن می‌رسد.

ناظر گمرکات استان گیلان در ادامه تصریح کرد: امسال افزایشی حدود یک میلیون و 55 هزار تن کالا به‌ارزش 710 میلیون دلار از نظر وزنی یک درصد و به‌لحاظ ارزش 11 درصد داشته است. کالاهای صادراتی شامل محصولات نباتی، میوه‌ها (سیب، کیوی، پرتقال، خرما، کشمش، چای، سبزیجات و صیفی‌جات) محصولات معدنی و مصنوعات از جمله سنگ نمک، سنگ ساختمانی، سرامیک، شیشه و مفتول سیمی بود که به کشورهای روسیه، امارات، آذربایجان، گرجستان، قزاقستان، افغانستان، ازبکستان، ترکمنستان و بلاروس صادر شد.

وی با اشاره به تحریم کشور در صادرات محصولات فلزی گفت: در گذشته 6 میلیون تن آهن‌آلات از روسیه و قزاقستان وارد کشور می‌شد که با تغییر رویه به صادرات، توانستیم در قالب صادرکننده این محصولات ظاهر شویم و شرکتهای متعدد تولیدکننده میلگرد این محصولات را به کشورهای منطقه صادر کنند.

برزگر میزان واردات قطعی از گمرکات استان گیلان را یک میلیارد و 500 هزار تن اعلام کرد و افزود: ارزش این مقدار کالا یک میلیارد و 353 میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل به‌لحاظ ارزش دلاری 31 درصد افزایش داشته است. ترکیب کالایی واردات غلات، جو، ذرت دامی، گندم، کنجاله و گوشت و روغن را شامل می‌شود.

وی اضافه کرد: کالاهایی مانند محصولات شیمیایی، کاغذ و مقوا، خمیر چوب، ماشین‌آلات و قطعات آن نیز از کشورهای روسیه، چین، قزاقستان، آذربایجان، امارات، اوکراین، ترکیه و سایر کشورها از طریق گمرکات استان گیلان به کشور وارد و ترخیص شده‌اند که از نظر ارزش دلاری 31 درصد افزایش و از نظر وزنی پنج درصد کاهش داشته است.

ناظر گمرکات استان گیلان خاطرنشان کرد: در بخش ترانزیت خارجی از مبدأ نیز 672 هزار تن کالا از گمرکات استان گیلان حمل شده‌اند که به‌لحاظ وزنی نسبت به سال قبل 208 درصد افزایش داشته است، در ترانزیت خارجی مقصد گمرکات استان 451 هزار تن ترانزیت خارجی داشت که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی 62 درصد افزایش داشت.

وی با اعلام اینکه روزانه 180 کامیون از گمرک آستارا کالاهای صادراتی را به‌مقصد کشورهای همسایه حمل می‌کنند گفت: روزانه 900 کامیون در محوطه گمرکی حضور دارند که این تعداد محمل خروج می‌خواهد و مرز آذربایجان باید اجازه خروج این تعداد را صادر کند درحالی که روزانه اجازه خروج 250 کامیون صادر می‌شود، که برای افزایش این امر به دیپلماسی خارجی قوی نیاز داریم.

برزگر تصریح کرد: در صورت میانجیگری و متقاعد ساختن کشور آذربایجان توسط روسیه که توافقنامه سه‌جانبه‌ای با ایران و آذربایجان به امضا رسانده است، گمرکات گیلان آمادگی دارد تشریفات روزانه حداقل 500 کامیون را از این مسیر انجام دهد. ورود در عرصه تجارت خارجی و تسلط بر بازار در شرایط رقابتی نیازمند راهکار مناسب است که درصورت عدم ارائه راه‌حل مناسب ضرر و زیان بسیاری برای یک کشور و نقاط تجاری می‌شود.

وی گفت: در گمرک آستارا حدود 731 هزار تن صادرات از مرز زمینی صورت گرفت که بر اشتیاق تجار ایرانی در استفاده از مرز زمینی تأکید دارد، با توجه به تغییر رویکرد دنیا در استفاده از اقتصاد دریامحور به قزاقستان، آستاراخان آذربایجان و ترکمنستان می‌توانیم متصل شویم.

وی در ادامه منطقه آزاد انزلی را در حوزه صادرات مجدد و تجارت خارجی پیشانی تولید و اقتصاد کشور اعلام کرد و یادآور شد: امسال 47 هزار و 527 تن صادرات از بندر کاسپین انجام شد که نسبت به سال گذشته پنج درصد رشد داشت.

کاسپین قطب جدید تأمین کالاهای اساسی کشور

ناظر گمرکات استان گیلان با اشاره به ظرفیتهای بندر کاسپین گفت: این بندر در تأمین کالاهای اساسی کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است که از جمله آن می‌توان به تأمین بالغ بر یک میلیون تن روغن کشور اشاره کرد.

وی به ایجاد زیرساختهای بندری مانند احداث سیلوی غلات و صدور مجوز 23 انبار اختصاصی در حوزه تجارت داخلی استان گیلان گفت: امسال مجوز انبار بالغ بر 60 هزار تن غلات در انبارهای بخش خصوصی صادر شد که اقدام مهمی در کاهش هزینه‌های تولید محسوب می‌شود.

برزگر یکی از چالش‌های پیشِ‌روی ایران در پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حوزه صادرات را تحریم‌های ظالمانه ایران عنوان و تصریح کرد: کاهش این چالش‌ها نیازمند تلاش مضاعف از سوی همه سازمان‌ها است. بخش خصوصی علی‌رغم گله‌مندی در این خصوص سال گذشته بالغ بر 100 میلیارد دلار صادرات و واردات داشت.

این مقام گمرکی، توجه به این امر را جهاد در حوزه تجارت خارجی اعلام کرد و افزود: در این راستا گمرک با اعمال مقررات می‌تواند سازوکار تسهیل‌گری داشته باشد.

وی با توجه به پتانسیل‌های منطقه آزاد انزلی به‌لحاظ برخورداری از مرزهای دریایی، ریلی و زمینی گفت: این منطقه پشتیبان‌کننده مهمی به‌شمار می‌رود که اتاق فکر، اتاق اقتصادی و اتاق عملیاتی واحد با اختیار دیپلماسی با سرمایه‌گذار خارجی دارد که موقعیتی استثنائی در تنظیم توافق‌نامه تجاری ذیل اسناد بالادستی با طرف خارجی دارد.

روایتی تازه از سفر دستیار پوتین به بنادر شمالی ایران

برزگر با اشاره به نظر دستیار پوتین در سفر به گیلان راجع به ظرفیت 30 و 60 میلیون تنی ترانزیت کالای روسی از مسیر گیلان گفت: آمار 11ماهه ترانزیت، صادرات و واردات گیلان در مجموع سه میلیون تن بود، برای استفاده از ظرفیتی که روسیه در اختیار ایران قرار داده است باید سال آینده این رقم را به 9 میلیون تن افزایش دهیم.

در ابتدای شروع فعالیت بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی مخالفت‌های بسیاری با این بندر صورت می‌گرفت با این توجیه که ظرفیت 17 اسکله خالی بندر انزلی و بنادر امیرآباد و آستارا وجود دارد درحالی که برای تحقق ترانزیت 60 میلیون تن کالا از مسیر کریدور شمال ـ جنوب که مدنظر روسهاست، زیرساختها باید چند برابر افزایش یابد.

این مقام مسئول اضافه کرد: ایران می‌تواند از ظرفیت کشورهایی مانند تاتارستان که مقام دوم را در تولید ناخالص روسیه با چهار میلیون جمعیت 18 میلیون دلار صادرات به 100 کشور دنیا دارد بهره گیرد. منطقه آزاد انزلی با فعالیت 200 شرکت تولیدی می‌تواند محلی امن برای پردازش مجدد کالای وارداتی از روسیه و سایر کشورهای منطقه آسیای میانه و ارسال به بازار هدف باشد و در مسیر دستیابی به این مهم اصحاب رسانه می‌توانند راهگشا باشند.

وی میزان واردات از مجتمع بندری انزلی را 884 هزار تن، در بندر آستارا 129 هزار تن، در منطقه آزاد کاسپین 402 هزار تن اعلام کرد و افزود: بندر نوپای کاسپین با 2 اسکله بخش خصوصی می‌تواند جهش روبه‌جلویی در دستیابی به هدف ترانزیت 30 میلیون تن کالای روسی باشد.

تأمین غلات ایران از روسیه و قزاقستان تضمین شد

ناظر گمرکات استان گیلان اضافه کرد: کشورهای دنیا در سالهای آتی برای تهیه غلات با مشکل مواجه خواهند بود درحالی که ما کالاهای اساسی خود را طبق پروتکل‌هایی از روسیه و قزاقستان تأمین می‌کنیم. باتوجه به این مهم در صورت ایجاد زیرساختهای لازم در گیلان و راه‌اندازی کریدورهای شمال ـ جنوب ایران در تأمین کالاهای اساسی که قوت اصلی مردم دنیاست تصمیم‌گیر خواهد بود.

مدیرکل گمرک بندرانزلی یادآوری کرد: گیلان با ایجاد زیرساختهای لازم در سه بندر مهم و استراتژیک خود (17 پست اسکله در مجتمع بندری انزلی، 4 پست اسکله بندر کاسپین و بندر آستارا) باید توازن را در تأمین تجهیزات به‌میزان اسکله‌ها ایجاد نماید، درحالی که در دریای خزر در حوزه آب با چالش کاهش تراز آب مواجه‌ایم. نکته دوم حائز اهمیت ایجاد عمق لازم در بنادر شمالی ایران در گیلان است که لایروبی خوبی انجام داده‌اند اما کشور روسیه نتوانسته است به عمق لازم برای تردد کشتی‌ها دست یابد و این عمق در بندر آستاراخان ایجاد نشده است و در نتیجه تجار به‌دلیل عمق کم آن بندر باید بار کمتری منتقل کنند که این امر افزایش هزینه حمل بار را در پی خواهد  داشت که رفع این چالش دیپلماسی مناسبی نیاز دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: گمرک آنچه به‌عنوان عوارض در مناطق آزاد دریافت می‌کند در مبادی ورودی کالاست که بر صادرات هم تعلق می‌گیرد به‌طور مثال برای صدور مرکبات که از آب استفاده می‌شود متولی اخذ عوارض آب از صادرکننده هستیم تا از آب کشور حمایت کنیم.

برزگر اضافه کرد: در رابطه با ارزش افزوده هم تا زمانی که کالا داخل منطقه آزاد است بر آن تعلق نمی‌گیرد. گمرک تابع مقررات ابلاغی دولت جمهوری اسلامی است اما منطقه آزاد در بطن خود معافیت‌های بسیاری دارد.

وی تصریح کرد: وظیفه گمرک نظارت اجرایی بر مناطق آزاد است و تنها متولی اخذ عوارض نیست بلکه متولی 18 کنوانسیون بین‌المللی و نماینده 38 سازمان و وزارت‌خانه است. اگر این سازمانها بتوانند به زبان مشترک برسند جهش لازم رخ می‌دهد و در مرزها هم برای رفع موانع و مشکلات موجود گمرکات طرفین باید در تعامل با یکدیگر مسائل و مشکلات حوزه تجارت خارجی را مرتفع کنند.

ایجاد کریدور سبز گمرکی ایران و کشور روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

ناظر گمرکات گیلان در ادامه به ایجاد کریدور سبز گمرکی ایران و کشور روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد و افزود: ایران و روسیه با معرفی فعالان اقتصادی خوشنام به یکدیگر در عرض 6 ماه توانستند از طریق طرح جدید کریدور گمرکی 81 هزار تن کالای ایرانی را مبادله کنند.

وی کریدورها را شریانهای اقتصادی کشور عنوان کرد و ادامه داد: کشورهای هندوستان و چین را نباید با نگاه 10 سال پیش سنجید آنها جهش روبه‌بالایی طی این سالها داشته‌اند اما چالش‌های بزرگ زیرساختی نیز دارند که ما باید از این فرصت استثنایی به‌نفع خود بهره گیریم به همین منظور تبادل الکترونیک در همکاری با گمرک روسیه راه‌اندازی شد.

برزگر با تأکید بر ایجاد بازار مالی و بانکی در منطقه آزاد انزلی گفت: روسیه به‌دنبال آن است که شبکه مالی و بانکی خود را از آنجا عبور دهد این به‌معنای ایجاد زیرساخت و شبکه بانکی برای تبادل بانکی است تا توریست‌های بیشتری را در منطقه پذیرا باشیم و تبادلات ارزی و بانکی بین کشورها با سهولت بیشتری انجام شود.

وی مرزهای سرزمینی و محدوده منطقه آزاد را درهم‌تنیده اعلام کرد و گفت: این مرزها چندان شناسایی نشده‌اند و منطقه آزاد ایستگاه تجارت است که تجار همدیگر را پیدا و تعامل ایجاد کنند و تبادل اقتصادی با کشورهای منطقه داشته باشند.

وی تصریح کرد: از حیث اجرا منطقه آزاد مقررات خود را دارد و به‌طور مثال واردات پوشاک که در داخل کشور ممنوع است در منطقه آزاد این گونه نیست و امسال منطقه آزاد انزلی 18 میلیون دلار واردات پوشاک برای غرفه در نظر گرفته است، این امر موجب شده است 20 شرکت تولیدی پوشاک در منطقه آزاد انزلی تأسیس شود تا تولید ارزان‌تری در داخل منطقه نسبت به سایر نقاط کشور داشته باشد.

نقش پیمان شانگهای در توسعه شرکای تجاری ایران

ناظر گمرکات گیلان  پیوستن ایران به معاهده شانگهای را در دور زدن تحریم‌ها و توسعه شرکای تجاری کشورمان بسیار حائز اهمیت دانست و ابراز کرد: اگردر اوج تحریم توانستیم 90 میلیارد دلار تراز بازرگانی داشته باشیم نشان می‌دهد توانسته‌ایم ورود خوبی در این اتحادیه‌ها داشته باشیم و از تنگناها عبور کنیم.

برزگر با یادآوری اینکه اتحادیه اقتصادی اوراسیا با ادغام اتحادیه امور گمرکی منطقه اوراسیا و نیز جامعه اقتصادی اوراسیا ایجاد شد، گفت: این اتحادیه که به‌منظور مدرن‌سازی همه‌جانبه همکاری و بهبود رقابت‌پذیری اقتصادی ملی و ایجاد شرایط توسعه پایدار برای بهبود شرایط زندگی جمعیت کشورهای عضو تشکیل شد فعالیت رسمی خود را از ژانویه سال 2015 با کشورهای عضو (روسیه، بلاروس، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان ـ و کشور مولداوی از 14 آوریل 2017 به‌عنوان ناظر اتحادیه پذیرفته شد) آغاز کرد و هم‌اکنون کشورهای تاجیکستان، مولداوی، ازبکستان، مغولستان، ترکمنستان، ایران، ترکیه، هند، چین و تونس نامزد عضویت در این اتحادیه هستند.

وی تصریح کرد: این اتحادیه اقتصادی با 183.6 میلیون نفر جمعیت، GDP(PPP) 5 تریلیون دلار، نرخ بیکاری 5.4، PPP)) درآمد سرانه 27 هزار دلار و 20 میلیون کیلومترمربع مساحت با هدف ایجاد فضای واحد اقتصادی و توسعه بازارهای مشترک و دستیابی به حرکت آزاد کالا، ترویج رقابت سالم در بازار مشترک، سیاست‌های مشترک در کشاورزی، انرژی، فناوری و حمل‌ونقل ایجاد شد.

برزگر برخی تسهیلات در نظر گرفته‌شده برای فعالان اقتصادی در حوزه اوراسیا را اختصاص مسیر سبز برای اظهارنامه‌های مورد مبادله در موافقتنامه، موافقت با حمل یک‌سره کالاها در رویه واردات و صادرات، هماهنگی جهت نمونه‌برداری از کالاهای مشمول مصوبه‌های قانونی به‌روی وسیله حمل یا بعد از تخلیه، اتخاذ تمهیدات لازم در راستای پیش‌اظهاری اقلام مورد مبادله در گمرک، هماهنگی جهت ارائه مجوزهای ترخیص قانونی از طریق یک مرجع واحد، پذیرش حداقل اسناد و مدارک مورد نیاز در راستای ترخیص کالا و موافقت با ترخیص نسیه و ترخیص با ضمانت‌نامه بانکی اعلام کرد.

وی ادامه داد: ترخیص درصدی اقلام مورد مبادله اظهارشده در گمرکات در صورت نیاز، پذیرش گواهی مبدأ فی‌مابین کشورها، برخی اقلام مشمول تعرفه صفر برای صادرات به اوراسیا را میگو، پنیر، پیاز، گل کلم، کاهو، سبزیجات سالاد، کرفس، پسته، خرما، پرتقال، لیمو، مویز، کشمش، انگور خشک‌کرده، کیوی، آدامس، شکلات تافی، کارامل، بیسکویت، ویفر، آب‌پرتقال، آب‌انگور، اکسید آلومینیوم، برخی رنگ‌ها و ورنی‌ها، صابون، فرآورده‌های شست‌وشو و تمیزکننده، برخی رزین‌ها، حلال‌ها و رقیق‌کننده‌ها، مواد پلاستیکی از پروپیلن، لوله و شیلنگ از پلیمر پروپیلن، صفحات و ورق‌های پلاستیکی مخازن گاز طبیعی و سایر مصنوعات شامل کاشی، سرامیک، انواع فرش، گلیم و کفپوش از مواد نسجی، لوازم و ظروف شیشه‌ای، شیرآلات، برخی اجزاء و قطعات وسایل نقلیه موتوری، دیگ‌های بخار و برخی ماشین‌آلات کشاورزی اعلام کرد.

ناظر گمرکات استان گیلان نقاط قوت اتحادیه اقتصادی اوراسیا را جمعیت فعال اقتصادی در منطقه این اتحادیه را حدود 94.3 میلیون نفر از کل جمعیت منطقه حدود 184 میلیون نفر اعلام کرد و افزود: تولید ناخالص داخلی این منطقه در مجموع یک‌هزار و 900 میلیارد دلار است که در استخراج نفت (14.5 درصد جهان) رتبه اول، در بخش تولید گاز (20.2 درصد جهان) رتبه دوم، در بخش تولید برق رتبه (4.9 درصد جهان) رتبه چهارم و در تولید آهن (4.7درصد جهان) رتبه چهارم و در تولید فولاد (5 درصد جهان) رتبه پنجم را دارد.

وی یکی از موانع و مشکلات اجرای موافقتنامه اوراسیا را در زمینه ارزش‌گذاری کالاهای صادراتی عنوان کرد و گفت: این مشکل صرفاً از سوی گمرک ایران می‌باشد چرا که اظهار کالای صادراتی توسط صادرکننده با قیمت کمتر و یا بیشتر تبعاتی را ایجاد می‌کند که دستگاه متولی می‌باید نسبت به حل این مشکل اقدام نماید، خوشبختانه گمرک ایران مطابق مصوبه سومین جلسه کارگروه ملی امور گمرکی این مشکل را برای صادرکنندگان به‌جهت اختلاف در ارزش کالای صادراتی حل‌وفصل کرده است، در مصوبه مذکور مقرر شد چنانچه صادرکنندگان نسبت به ارزش کالای صادراتی خود با اختلاف مواجه شدند از طریق اتاق بازرگانی کشورهای عضو و با هماهنگی معاونت بین‌الملل اتاق ایران مورد اختلاف در زمینه ارزش کالای صادراتی را جهت تعیین تکلیف به دفتر ارزش گمرک ایران ارسال کنند و دفتر مذکور در اسرع وقت مراتب را در کمیته ارزش‌گذاری کالاهای صادراتی طرح کند.

این مدیر گمرکی، موانع و مشکلات اجرای موافقتنامه اوراسیا در ایران را نیز مربوط به مبادلات پولی و بانکی (وجود محدودیت ارسال پول و بالا بردن هزینه واردات و صادرات و مشکلات ناشی از عدم پیوستن کشورمان به FATF) دانست و اظهار کرد: ضعف در وجود مدیریت شکلی و انسجام‌یافته در بازار هدف و مشخص نبودن سازمان متولی منشأ کالای صادراتی دیگر مشکلات ایران در روند اجرای این موافقت‌نامه‌ها هستند.

به‌گفته برزگر، عدم آشنایی تجار با امتیازات مصرّح در موافقت‌نامه و چگونگی استفاده از تخفیف‌های تعرفه‌ای، مشکلات ناشی از صدور متحدالشکل فرم‌های گواهی مبدأ CT3 توسط اتاق بازرگانی استان‌ها و عدم پذیرش این فرمان توسط گمرکات کشور عضو اتحادیه اوراسیا و متعاقب آن عدم اعمال تخفیفات تعرفه‌ای، عدم پذیرش کدهای تعرفه برای پذیرش کالای صادراتی ایران به‌مقصد برخی از کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، عدم قبول امضاء اعضای اتاق ایران ذیل فرم CT3 و تطویل روند اداری در برخی از گمرکات اجرایی کشورهای اوراسیا، کمبود زیرساخت پایانه‌های مرزی در زمینه جاده‌ای و ریلی که سبب ایجاد مشکل عدیده برای صادرکنندگان و واردکنندگان می‌شود، تعویض اسناد حمل کالای صادراتی بازرگانی ایرانی در برخی از مسیرهای ترانزیتی، عدم تناسب تجهیزات گمرکی برخی از گمرکات مرزی با توجه به ظرفیت آنها، فقدان برنامه‌ریزی دقیق و مناسب به‌منظور راه‌اندازی و توسعه خطوط دریایی و تأخیر در راه‌اندازی مسیر ریلی رشت به انزلی و رشت ـ آستارا دیگر موانع اجرای موافقت‌نامه اوراسیا محسوب می‌شوند.

منبع: تسنیم