خارج از گود مادران ورزشکار

 یکی از دستاوردهای نوزدهمین دوره مسابقات آسیایی هانگژو برای ورزش ایران، درخشش بانوان ورزشکار بوده است؛ درخششی کم‌سابقه که با عباراتی مانند «کسب یک‌سوم مدال‌های ایران از بازی‌های هانگژو توسط بانوان»، «بار مدال‌آوری ورزش کشور در مسابقات هانگژو بر دوش بانوان ورزشکار»

«مدال‌های ورزشی زنان نقطه آغاز پایان حضور تیم‌های ورزشی ایرانی در مسابقات هانگژو»، پربازدید شد؛ شیرزنان ورزشکاری که در سایه حمایت‌های دولت، با غیرت و تلاش جانانه در عرصه‌های بین‌المللی افتخارآفرینی کردند.

بر کسی پوشیده نیست که افتخارآفرینی و مدال‌آوری آنان با توجه به رسالت و نقش‌آفرینی‌ کلیدی‌شان در حوزه خانواده به‌عنوان همسر و مادر، از اهمیتی دوچندان برخوردار است؛ بانوان ورزشکاری که گاه بر سر دوراهی زندگی مشترک، مادرانه‌ها و ورزش حرفه‌ای‌شان دچار سختی انتخاب و یا چالش‌های مضاعفی نسبت به آقایان ورزشکار می‌شوند.

موضوع حمایت از افراد جامعه که در این گزارش به‌طور ویژه بانوان و مادران ورزشکار حرفه‌ای مدنظر هستند، در راستای ترویج ازدواج و فرزندآوری به تفصیل در مواد ۳۱، ۳۷ و ۳۹ قانون جوانی جمعیت خطاب به وزارتخانه‌ها ازجمله وزارت ورزش و جوانان آمده و صراحتاً به اجرای طرح‌ها و سیاست‌های واسطه‌گری، پشتیبانی و تسهیلگری در همین ارتباط تأکید شده است.

روزنامه همشهری با این مقدمه و به بهانه حضور مؤثر بانوان ورزشکار در مسابقات آسیایی هانگژو به بررسی ضرورت حمایت ویژه از مادران ورزشکار پرداخته‌ است که در ادامه می خوانید.

به بهانه شگفتی‌سازی مادران ورزشکار

نوزدهمین دوره از بازی‌های آسیایی امسال در هانگژو چین برگزار شد. در این دوره از مسابقات آسیایی، کاروان ورزشی ایران با همراهی ۲۸۹ ورزشکار در ۳۴ رشته ورزشی و با نام شهید حججی حضور داشت.

بنا به دلایل موجهی می‌توان بانوان ورزشکار در این کاروان را شگفتی‌ساز دانست؛ دلیل نخست اینکه یک‌سوم از جمعیت کاروان اعزامی کشور را بانوان ورزشکاری که بیش از ۴۰ درصد آنها مادر بوده‌اند، تشکیل می‌داد.

دلیل دوم نیز کسب مدال‌های رنگارنگ برای نخستین‌بار در ۲ رشته ورزشی اسکیت و دوچرخه‌سواری از سوی بانوان بوده است. با اتکا به این دلایل شگفتی‌ساز و همچنین ضرورتی که مواد مشخصی از قانون جوانی جمعیت پیش رویمان می‌گذارد، نیاز است شرایط برای حضور پررنگ‌تر و افتخارآفرینی‌های بیشتر ویژه مادران ورزشکار که همسرداری و فرزندآوری جزو نخستین اولویت‌های انسانی‌شان است، مهیا و مساعد باشد.

فقدان حمایت؛ آسیب به کودک و کاهش کارایی ورزشی

«مهسا جاور»، قهرمان رشته قایقرانی در مسابقات آسیایی هانگژو همراه با هم‌گروهی خود، مدال نقره کسب کرده است.

او مادر کودکی ۴ ساله است که از دشواری‌های مادران ورزشکار برایمان می‌گوید: «اهمیت سال‌های نخست تولد کودکان با حضور مداوم و آغوش گرم مادران معنا خواهد داشت. این سال‌های مهم و کلیدی برای فرزندانی که مادران‌شان مانند من نقش‌های اجتماعی خاصی را دنبال می‌کنند، ممکن است از معنا خالی باشد؛ چراکه به‌واسطه ایفای آن نقش‌های اجتماعی خاص، از کمیت و کیفیت زمان‌هایی که باید با آنها سپری کنیم، کاسته می‌شود؛ اتفاقی که هم به فرزندان آسیب وارد می‌کند و هم با ایجاد نگرانی و اضطراب، کارایی و عملکرد ما را به حداقل می‌رساند. مگر آنکه حمایت‌های مادی و معنوی صورت پذیرد.»

مهسا جاور

دسته‌بندی نیازهای مادران ورزشکار

جاور بیش از ۱۲ سال سابقه قایقرانی دارد و پیش از آن نیز سال‌های بسیاری را به ورزش‌های پایه پرداخته است. او با اشاره به اردوهای برون‌مرزی و مسابقات بین‌المللی، می‌گوید: «دوری از دختر خردسالم در مدت زمان اردوهای برون‌مرزی و مسابقات بین‌المللی که گاهی بیش از چندماه به طول می‌انجامند، بسیار دشوار است.

با این حال، هرگز بابت اینکه چرا با وجود فعالیت‌های حرفه‌ای ورزش اقدام به فرزندآوری کرده‌ام، پشیمان نیستم. اما چه خوب می‌شد که سازمان‌های متولی و مرتبط با ورزش، ضمن نیازسنجی و دسته‌بندی انواع نیازهای مادران ورزشکار، از آنها حمایت‌های تخصصی به عمل می‌آوردند.

به‌عنوان مثال، یک مادر ورزشکار به حمایت مادی (از تامین کمک‌هزینه تمرین و حضور در مسابقات تا استخدام و درآمدزایی) و مادر ورزشکار دیگری هم هست به حمایت معنوی (از خدمات روانشناسی تا مددکاری ورزشی) احتیاج دارد.»

دوپینگ مادرانه

«الهام فرهمند» نیز هم مادر است و هم فوتبالیست حرفه‌ای. دختر خردسالی دارد که تصاویر همراهی‌اش در حاشیه برخی مسابقات ملی و بین‌المللی در فضای مجازی بسیار دیده شده است.

این مادر فوتبالیست می‌گوید: «بهترین اتفاق زندگی من، تولد دخترم بوده که خدا را شکر تاکنون با کمترین چالش در مواجهه با ورزش حرفه‌ای‌ام همراه بوده است. اگر نبود حمایت‌های فدراسیون و وزارتخانه و البته همسرم به‌طور حتم مادربودنم در تضاد با ورزش مورد علاقه‌ام قرار می‌گرفت. به‌عنوان مثال، زمانی که برای شرکت در مسابقات جام ملت‌های‌فوتبال زنان آسیا راهی هند شدم، توانستم با انجام اقدامات اداری لازم دخترم را نیز همراه خود ببرم که این اتفاق برای من مادر مثل دوپینگ بود!»

«گزینه بهتر» به حمایت نیاز دارد

«اسماعیل شفاعتی»، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت عرصه‌گشایی اجتماعی ویژه بانوان جامعه می‌گوید: «ورزش به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های پدیده‌های اجتماعی، نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت جسمانی و روانی جامعه ایفا می‌کند.

حال اگر زمینه برای حضور مؤثر بانوان در آن فراهم شود، اثربخشی مثبت آن، دوچندان خواهد شد؛ چراکه بانوان به‌عنوان یکی از ارکان مهم نهاد خانواده و جامعه، مدل و الگوی فراگیرتری در اشاعه و ترویج فرهنگ و خرده‌فرهنگ‌ها ازجمله همین ورزش هستند.

از سویی باید توجه داشت که حمایت از این قشر مؤثر و کارساز، باید با کمیت و کیفیت کافی همراه باشد.» شفاعتی می‌افزاید: «اهمیت حمایت‌های همه‌جانبه از مادران ورزشکار زمانی نمود می‌یابد که سایر نقش‌های آنها مانند همسر و مادربودن‌شان زیر ذره‌بین رود.

حتما یک مادر ورزشکار بهتر از یک مادر معمولی است، اما برای دستیابی به این گزینه بهتر باید حمایت‌های فراخانوادگی (دولتی و خصوصی) اتفاق بیفتد. در این ارتباط قانون جوانی جمعیت به‌خوبی توانسته حق مطلب حمایت از مادران ورزشکار را ادا کند.

برای کامل‌شدن این حق مطلب به هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی هم نیاز است.»

شهربانو منصوریان

از خدمات پرستار کودک تا اعتبار مالی

«لیلا زکی‌زاده»، مدیرکل دفتر سیاستگذاری و توسعه ورزش بانوان در وزارت ورزش و جوانان در ارتباط با حمایت‌های ویژه از مادران ورزشکار می‌گوید: «قرار بود به‌منظور آسودگی خاطر مادران ورزشکار، پرستار کودک همراه کاروان بانوان ورزشکار به مسابقات پاراهانگژو اعزام شود که این اتفاق صورت نپذیرفت و برای جبران آن، همسر یکی از مادران ورزشکار را که فرزند نوزاد داشت، همراهش اعزام کردیم تا مادرانه‌های آن ورزشکار به چالش کشیده نشود.»

«پروین کرملو»، مدیرکل دفتر هماهنگی و نظارت ورزش بانوان وزارت‌ورزش و جوانان نیز می‌گوید: «طبق آیین‌نامه تجلیل از قهرمانان، حمایت‌های مادی در راستای تامین بخشی از هزینه‌های ورزشی بانوان نام‌آور انجام می‌شود تا ضمن حفظ جایگاه خانواده، بانوان ورزشکار بتوانند در کنار فعالیت‌های حرفه‌ای ورزش به سایر نقش‌های خانوادگی خود بپردازند.

۹۲۳ هزار ورزشکار زن

آمارهای وزارت ورزش و جوانان در سال۱۴۰۰ (به نقل از سالنامه آماری مرکز آمار ایران) نشان می‌دهد که حدود ۲‌میلیون ‌و۵۶۰هزار ورزشکار کشور تحت پوشش ۵۱فدراسیون‌ ورزشی قرار دارند که از این میان یک‌ میلیون ‌و۵۹۲ هزار ورزشکار مرد و ۹۲۳هزار نفر ورزشکار زن هستند.

الهام فرهمند

زنان فوتبالیست

نسبت جمعیت زنان فوتبالیست به کل جمعیت فوتبالیست‌ها کمتر از ۴‌درصد و نسبت جمعیت کشتی‌گیران زن به کل جمعیت کشتی‌گیران ۶ درصد است.

۳۷درصد سهم زنان

زنان در سال‌های گذشته موفق شده‌اند در برخی رشته‌های ورزشی پرطرفدار سهمی بیشتر از مردان به‌دست آورند.

تا جایی که حدود ۷۳ درصد از موفقیت ورزشی، توسط زنان رقم خورده است.

ورزشکاران زن بیش از مردان

تعداد ورزشکاران زن در ۱۳رشته ورزشی ازجمله والیبال، هندبال، سوارکاری، شنا، تکواندو و دوومیدانی بیش از مردان است.