خواهران و برادران دینی در یک جبهه

یکی از احکام ضروری اسلام رسیدگی به حال «خویشاوندان» است؛ یعنی آنان ‌که نسبتی مادی یا معنوی با یکدیگر دارند. معمولاً هنگامی که از خویشاوندان صحبت می‌شود، ذهن ما به ‌سمت خانواده و اقوام نزدیک‌مان می‌رود؛ در حالی‌ که وقتی نگاه دینی و جهانی داشته باشیم با هر کسی که از نظر اخلاقی و معرفتی و دینی با ما قرابت و نزدیکی دارد، خویشاوند هستیم. یکی از جمله‌های معروف در این زمینه «برادران و خواهران دینی» است. هنگامی که امام حسن عسکری(ع) می‌خواهند به چگونگی رفتار شیعیان و محبان‌شان با برادران دینی در دیگر مذاهب سفارشاتی داشته باشند، همان توصیه‌هایی را دارند که درباره خانواده، اقوام و دوستان خود باید انجام ‌دهیم. یعنی امام(ع) بنا دارد همان روابط خویشاوندی را توسعه دهد و ما را از دایره بسته ذهنی‌مان نسبت به یکدیگر رها کند. ایشان می‌فرمایند در خوشی و ناخوشی کنار برادران و خواهران دینی خود باشید. با توجه به امر امام عسکری(ع)، کسانی‌ را که از نظر فکری به یکدیگر نزدیک هستند و خود را در برابر دشمن خداوند در یک جبهه می‌بینند هم باید جزء خویشان و نزدیکان خود بدانیم و آدابی را نسبت به آنان رعایت کنیم. مطمئناً در احکام شرعی این قرابت به خانواده و اقوام درجه یک و دو محدود می‌شود؛ اما از نظر اخلاقی بسیار گسترده‌تر است. در قرآن آمده است: «خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان می‌دهد و از فحشا و منکر و ستم، نهی می‌کند... .»(نحل/90) به عکس آنچه خداوند و اهل‌ بیت(ع) به ما دستور داده‌اند، ما خود را محصور در کسانی کردیم که مقابل چشمان‌مان هستند. در حالی ‌که گاهی برادر ما دورترین فرد به ماست، از نظر ایمانی و فردی در دورترین نقطه، از نظر ایمانی نزدیک‌ترین فرد به ما باشد. مانند کسانی‌که عهد خدا را می‌شکنند و در مقابل دستورات خداوند می‌ایستند. شاخصه این افراد در قرآن این‌طور آمده است: «فاسقان کسانی هستند که پیمان خدا را، پس از محکم ساختن آن، می‌شکنند و پیوندهایی را که خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده و در روی زمین فساد می‌کنند اینها زیان‌کارانند.»(بقره/27) درباره این افراد دستور جدایی و دوری و قطع ارتباط آمده است، هرچند آنان از نظر فیزیکی و مادی به ما نزدیک باشند. خداوند در قرآن می‌فرماید: «هیچ قومی را که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند نمی‌یابی که با دشمنان خدا و رسولش دوستی کنند، هر چند پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشاوندان‌شان باشند آنان کسانی هستند که خدا ایمان را بر صفحه دل‌های‌شان نوشته و با روحی از ناحیه خودش آنها را تقویت فرموده و آنها را در باغ‌هایی از بهشت وارد می‌کند که نهرها از زیر (درختانش) جاری است، جاودانه در آن می‌مانند خدا از آنها خشنود است و آنان نیز از خدا خشنودند آنها (حزب‌الله)‌اند بدانید (حزب‌الله) پیروزان و رستگارانند.»(مجادله/22) مطمئناً مردمی که در نقطه‌ای دور از هم زندگی می‌کنند؛ ولی در راه خدا با یکدیگر متحد هستند و عهدی نانوشته میان خود دارند، ارحام یکدیگر هستند و باید با تمام توان از یکدیگر حمایت کنند و نسبت به یکدیگر دغدغه داشته باشند. هنگامی‌که خویشاوندی خود با برادران‌مان در حزب خداوند برای‌مان ثابت شد، آنگاه خود را در مقابله با دشمنی خدا و دین خدا متحد می‌بینیم. دشمنانی که حق برادران‌ را پایمال می‌کنند و بر هیچ عهدی استوار نمی‌مانند. درباره این دشمن در قرآن آمده است: «چگونه پيمانى باشد كه اگر بر شما پيروز شوند به هيچ عهد و سوگند و خويشاوندى وفا نكنند؟ به زبان خشنودتان مى‌سازند و در دل سر مى‌پيچند و بيشترين عصيان‌گرانند؛ آيات خدا را به بهاى اندك فروختند و مردم را از راه خدا باز داشتند و بد كارى كردند؛ عهد و سوگند و خويشاوندى هيچ مؤمنى را رعايت نمى‌كنند و مردمى تجاوزكارند.»(توبه/8تا10) اینکه فکر کنیم تجاوزکار دشمنان خدا به برادران دینی‌مان که دور از ما زندگی می‌کنند، مشکل خودشان است و خودشان باید آن را حل کنند و ما هیچ نقشی در دور کردن دشمنی با آنان نداریم، خیانت به قرآن و معارف الهی است. چه بسیار متدینانی که به وعده دشمن اعتماد کردند و او را با اعتمادشان به ظلم و حق‌کشی به برادران و خویشاندان دینی‌اش یاری کردند و چه بسیار سفارشاتی که در قرآن و روایات اهل ‌بیت(ع) نسبت به رعایت حق برادران و خواهران دینی آمده و ما را به یاری مستضعفان و مظلومان امر کرده است. «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید! شما نسبت به آنان اظهار محبت می‌کنید، در حالی‌که آنها به آنچه از حق برای شما آمده کافر شده‌اند و رسول الله(ص) و شما را به‌خاطر ایمان به خداوندی که پروردگار همه شماست از شهر و دیارتان بیرون می‌رانند. اگر شما برای جهاد در راه من و جلب خشنودیم هجرت کرده‌اید(پیوند دوستی با آنان برقرار نسازید!) شما مخفیانه با آنها رابطه دوستی برقرار می‌کنید در حالی‌که من به آنچه پنهان یا آشکار می‌سازید از همه داناترم! و هر کس از شما چنین کاری کند، از راه راست گمراه شده است!»(ممتحنه/1) با کمی دقت در آیات روشن‌گرانه قرآن درمی‌یابیم که کافران هیچ سود و هیچ صداقتی ندارند و نباید به آنان اعتماد کرد و فرصت دشمنی کردن‌شان را مهیا کرد.