صدور حکم دادگاه ایالتی کلرادو، نگرانیهای مضاعفی را در میان جمهوریخواهان، خصوصاً طرفداران ترامپ به وجود آورده که تعمیم این حکم به دیگر ایالات و فراتر از آن، تایید آن توسط دیوان عالی آمریکا میتواند بحران غیر قابل حلی را در انتخابات ریاست جمهوری آتی (به ضرر جمهوریخواهان) رقم بزند. دادگاهی حکم داده است که دونالد ترامپ نمیتواند در انتخابات ریاستجمهوری به دلیل اقداماتش پیش از شورش ۶ ژانویه ۲۰۲۱، در کلرادو نامزد شود.
بدترین سناریو هنوز رقم نخورده است
بله. این حکم تنها در کلرادو نافذ است در نتیجه ترامپ همچنان میتواند در رقابتهای انتخاباتی حزب در سایر ایالتها شرکت کند. کلرادو، ایالتی است که آبی (دموکرات) محسوب میشود. یعنی رای الکترال این ایالت به طور طبیعی به دموکراتها تعلق میگوید یعنی حتی حذف کامل ترامپ از رایگیری سال ۲۰۲۴ در کلرادو، تاثیری در نتیجه این ایالت نخواهد داشت. اما اگر این حکم از سوی دادگاه میشیگان، پنسیلوانیا، ویسکانسین، جورجیا و آریزونا یا فراتر از آنها، فلوریدا (با ۲۹ رای الکترال) و اوهایو صادر شود، ترامپ امکان حضور در رقابت انتخابات ریاست جمهوری در این ایالات خاکستری و تعیینکننده را از دست خواهد داد. در این صورت، بدترین سناریوی ممکن برای رئیسجمهور سابق آمریکا و جمهوریخواهان رقم خواهد خورد.
نکته دیگر اینکه فعلا این حکم ناظر بر رقابتهای درون حزبی جمهوریخواهان است. او بسیار جلوتر از رقبای جمهوریخواه خود است، بنابراین همچنان میتواند نامزدی حزب خود را بدون رقابت در کلرادو به دست آورد. جو بایدن در کلرادو در برابر دونالد ترامپ در سال ۲۰۲۰ با اختلاف زیادی پیروز شد و بعید است که ترامپ برای پیروزی در انتخابات نیاز به پیروزی در این ایالت داشته باشد. اما این حکم میتواند پیامدهای گستردهتری برای انتخابات سراسری داشته باشد.
آیا حکم دادگاه کلرادو تعمیم مییابد؟
دهها ایالت دیگرِ ایالات متحده با شکایتهای مشابهی تلاش میکنند تا مانع نامزدی ترامپ شوند و این تصمیم میتواند احتمال موفقیت برخی از آنها را بیشتر کند. اگر از نامزدی او در ایالاتی که او و آقای بایدن در آن رقابت نزدیکی دارند منع شود، این میتواند در انتخاباتی که انتظار میرود بسیار نزدیک و تنگاتنگ باشد، حیاتی و تعیینکننده باشد. تیم کارزار انتخاباتی ترامپ قبلاً گفته است که به دیوان عالی ایالات متحده، عالیترین دادگاه ایالات متحده، شکایت خواهد کرد.
آنها تصمیم خواهند گرفت که آیا در سال جدید به این پرونده بپردازند یا نه، اما زمان آن مشخص نیست. اگر تیم او تا ۴ ژانویه درخواست تجدید نظر کرده باشد، نام ترامپ تا زمانی که دیوان عالی رأی خود را صادر کند، روی برگه رأی در کلرادو باقی خواهد ماند. قضات باید استدلالهای قانونی را بررسی کنند که زمانبر است، اما آنها برای تصمیمگیری قبل از انتخابات مقدماتی در ۵ مارس تحت فشار خواهند بود.
تصمیم دیوان عالی آمریکا
با افزایش حساسیتها روی تصمیم دیوان عالی، رأی آنها میتواند در سطح ملی نافذ باشد و بر پروندههای قضایی در جاهای دیگر هم اثر بگذارد. توازن دیوان عالی در سالهای اخیر به سمت و سوی محافظهکارانهتری تغییر کرده است که این تغییر تا حدی به لطف سه قاضی منصوب شده توسط رئیسجمهور ترامپ است. اما در جریان رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ میلادی، شاهد بودیم که ترکیب محافظهکارانه دادگاه عالی آمریکا نتوانست منتج به ابطال انتخابات و اثبات پیروزی ادعایی ترامپ بر بایدن شود. از این رو نمیتوان صرفا به دلیل ترکیب محافظهکارانه (جمهوریخواهانه) قضات دادگاه عالی آمریکا انتظار داشت که حکم نهایی آن به سود ترامپ انشاء و اجرایی شود.
در اینجا لازم است ابعاد حقوقی ماجرا نیز مورد بررسی قرار گیرد تا نسبت به اصل پرونده، آگاهی بیشتری پیدا کنیم. نظر کارشناسان حقوقی در این مورد، معطوف به بررسی دو مولفه اساسی و تعیینکننده است. یکی این است که آیا اقدامات ترامپ در پیش از تهاجم به ساختمان کنگره آمریکا برابر با شورش است یا نه. مورد دیگر این است که آیا ریاستجمهوری هم از مناصبی است که دارندگان آنها مشمول ممنوعیت حضور در انتخابات هستند یا نه. دادگاه بدوی در کلرادو قبلاً حکم داده بود که ترامپ دست به شورش زده است، اما این قانون برای منصب ریاستجمهوری اعمال نمیشود. این حکم اخیر (حکم تجدید نظر دادگاه کلرادو) با حکم قبلی مخالفت دارد و متخصصان ارشد حقوقی در مورد اینکه آیا این قانون باید در مورد ترامپ اعمال شود یا نه اختلاف نظر دارند. در هر حال، تفسیر نهایی این ماجرا توسط دیوان عالی آمریکا صورت میگیرد.
نگرانی جمهوریخواهان از آثار سیاسی حکم دادگاه
اما فارغ از حواشی حقوقی این پرونده و مواردی که معطوف به قانون اساسی آمریکا مطرح میشود، نمیتوان از تاثیر سیاسی این رای غافل شد. این تاثیر سیاسی، خود را نه در میان جمهوریخواهان، بلکه در میان رایدهندگان مستقل نشان خواهد داد. در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ میلادی و در رقابت با هیلاری کلینتون، ترامپ توانست با استناد به حمایت رایدهندگان مستقل بر رقیب دموکرات سرسخت خود پیروز شود. اما در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰، رویگردانی رایدهندگان مستقل از ترامپ باعث شد تا آرای آنها به سبد رای بایدن و دموکراتها واریز شود. اگرچه نظرسنجیهای عمومی و ایالتی نشان دهنده مخالفت کلی رایدهندگان مستقل با سیاستها و اقدامات جوبایدن میباشد، اما این به معنای گردش صد درصدی آرای آنها به سبد رای ترامپ و جمهوریخواهان نخواهد بود. از این رو بیشتر نگرانی تیم انتخاباتی ترامپ، مربوط به تاثیر سیاسی این رای بر انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ میباشد. این نگرانی بیدلیل نیست! تیم کارزار انتخاباتی رئیسجمهور سابق آمریکا میگوید که این حکم نمونه دیگری از استفاده از سیستم قضایی برای آزار نامزد آنهاست. استیون چونگ سخنگوی کمپین انتخاباتی ترامپ گفت که رأیدهندگان در کلرادو از حق انتخاب نامزدی که میخواهند نماینده آنها باشند محروم هستند.
ترامپ از زمان ترک قدرت در سال ۲۰۲۱ با چالشهای حقوقی متعددی از جمله چندین کیفرخواست مجرمانه روبرو بوده است. با این حال مهمترین پروندهای که میتواند منتج به محرومیت رئیسجمهور سابق آمریکا از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ شود، همان شورش ششم ژانویه ۲۰۲۱ است. اکنون چالش اساسی میان حقوقدانان و سیاستمداران آمریکایی بر سر همین پرونده است. اثر حداقلی صدور حکم دادگاه کلرادو، جدیتر شدن مناقشات بر سر این پرونده پرماجراست. ترامپ معتقد است اگر از حصار حقوقی این پرونده خارج شود، قادر به کنترل عواقب سیاسی آن نیز خواهد بود.