این هفت پدیده به این شرح است:
1. وفاق و اخلاقمداری علیرغم رویکردهای متفاوت
برای اولین بار بعد از دورههای متمادی انتخابات، با وجود تفاوت جدی در دیدگاهها و برنامهها، و تیزی بحثهای طلبگی بین نامزدها، ادبیات حاکم بر این مناظره عموماً و در بسیاری از موارد همدلی و حتی تأیید رقیب در بسیاری از موارد، و مهمتر از آن پرهیز جدی از تخریب رقیب بود. این سطح از سلامت ادبیات، از سال 1376 تاکنون _ لااقل تا اینجای مناظرات _ کمنظیر بوده است.
2. توجه ویژه به ادبیات انقلاب اسلامی
وفاق بین نامزدهای ریاست جمهوری، در استفاده از ادبیات واژگانی و مفهومی انقلاب اسلامی، مانند توجه به ادبیات قرآنی و دینی، مواجهۀ تمدنی با استکبار جهانی، عدالتطلبی، خانواده، محرومیتزدایی، فسادستیزی، عقلانیت، کارآمدی، نگاه به داخل، بهرهوری و رشد و غیره، طی ادوار، کمنظیر یا بینظیر بوده است.
3. تأکید بر برنامهمحوری و حرمتگذاشتن به قانون
لزوم پایبندی به قانون هفتم توسعه و سایر قوانین بالادستی، با وجود تمامی اشکالات این قوانین، و اعتراضات جدی و متعدد نامزدها نسبت به یکدیگر برای خردهگرفتنهای گاهبهگاه به این قوانین، و تذکر پیاپی برای پایبندی به این قوانین از نقاط قوت این مناظرات بود.
4. اولویت بهکارگیری ظرفیتهای داخلی
حتی آقایان پزشکیان و پورمحمدی هم که به اتکاء بدنۀ کارشناسی پشتیبانشان بر تعامل و استفاده از ظرفیتهای دنیا تأکید دارند، مکرراً تأکید کردند که پیش از توجه به دنیا ظرفیتهای داخلی باید تقویت شود. این اجماع بر لزوم «ساخت درونی قدرت» هم طی ادوار گوناگون ریاست جمهوری کمنظیر یا بینظیر بوده است.
5. سنگینی سایۀ اقدامات شهید آیتالله رئیسی
علیرغم برخی انتقادات و مخالفتها ذکر نام نیک و ارج نهادن حتی مخالفان به تلاشها و اقدامات خالصانه و مجاهدانه شهید رئیسی از نقاط عطف، و محورهای مورد وفاق نامزدها بود.
6. راههای رفته
خوشبختانه اولین بار است که ادبیات فربه و عمیقی از سوی تمامی کاندیداها، در ذکر تجربیات و مسیرهای موفقیتآمیزشان در نهادهای گوناگون ارائه شد؛ که بسیار مغتنم و قابل توجه بود.
7. جدی شدن ادبیات حکمرانی ریال و زدودن دلار
برای اولین بار در ادوار گوناگون ریاست جمهوری، آگاهی نسبت به جایگاه ویژۀ نرخ برابری ارز بهعنوان لنگر اقتصاد کشور و همچنین حکمرانی ریال و نیز اهمیت دلارزدایی از اقتصاد ملی ــ هرسه بهعنوان پیشرانهای مشکلات اقتصادی ــ مورد توجه قرار گرفت که در نوع خود بسیار قابل توجه است.
این هفت مورد خاص، اتفاقاتی بینظیر یا کمنظیر است که طی مناظرۀ دوشنبهشب بروز یافت. در مناظرات سایر کشورهای دنیا ــ حتی بخصوص در کشورهای مدعی توسعهیافتگی و پیشرفت ــ چنین سطحی از اخلاقمداری و فرّهی ابداً دیده نمیشود. امید که این رویۀ مبارک، که مایۀ مباهات و افتخار است، تا انتهای روند انتخابات ادامه یابد.