فن بدل لوپن به مکرون/ چه اتفاقی در فرانسه افتاده است؟!

تصمیم امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، برای برگزاری دو مرحله انتخابات در روز‌های ۳۰ ژوئن و ۷ ژوئیه، از سوی رقبا و متحدان او به عنوان قماری بی‌پروا ارزیابی شده که می‌تواند قدرت سیاسی را به دست راست افراطی بسپارد. مکرون می‌خواهد قدرت خود را در صحنه سیاسی فرانسه احیا کند، اما نظرسنجی‌ها چیز دیگری می‌گویند. یک ساعت پس از آن که حزب راست افراطی «اجتماع ملی» به رهبری ژردن بردلا و مارین لوپن، ائتلاف «تجدید» امانوئل مکرون را در انتخابات پارلمان اروپا شکست داد، رئیس‌جمهور فرانسه جلو دوربین تلویزیون ظاهر شد و گفت نمی‌تواند طوری عمل کند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است.

محاسبه نادرست مکرون
پس از آن که اجتماع ملی ۳۱/۴ درصد آرا را در مقابل ۱۴/۶ درصد حزب مکرون به دست آورد، رئیس جمهوری فرانسه گفت زمان آن رسیده است که آن دسته از مردم و سیاستمداران فرانسه «که به تب افراطی‌گری مبتلا نشده‌اند» ائتلاف جدیدی بسازند. اما به نظر می‌رسد محاسبات و پیش فرض‌های ذهنی و محاسباتی رئیس جمهور فرانسه نادرست از آب در آمده است! نیازی به برگزاری انتخابات مجمع ملی نداشت، چون آخرین انتخابات آن در ماه ژوئن ۲۰۲۲ برگزار شده بود و انتخابات بعدی قرار بود سال ۲۰۲۷ برگزار شود. اما او از آن زمان شکست در انتخابات پارلمان اروپا تاکید کرده است که از نظر او برگزاری انتخابات زودهنگام، «مسئولانه‌ترین راه حل» بود. تصمیمی که حتی برخی از نزدیکان رئیس جمهور فرانسه را ناامید ساخته است.

مکرون چه فکری در سر داشت؟
ظاهرا مکرون از ماه‌ها قبل به فکر برگزاری انتخابات بوده، اما فرانسه در حال آماده شدن برای المپیک پاریس بود که از ۲۶ ژوئیه تا ۱۱ اوت برگزار می‌شود. بر اساس گزارش بی بی سی، پس از ناکامی در کسب اکثریت مطلق کرسی‌های مجلس ملی در انتخابات ۲۰۲۲، آقای مکرون به وضوح در پی آن بود که گره‌ای از کار خود باز کند. تصویب قوانین در مجلس تبدیل به دردسر واقعی شده بود. او مجبور شد اصلاحات بازنشستگی را بدون رأی‌گیری به اجرا بگذارد، و قوانین سخت‌گیرانه‌تر مهاجرت به حمایت حزب اجتماع ملی نیاز داشت. مکرون می‌گوید «فرانسه به اکثریت قاطعی نیاز دارد تا در آرامش و هماهنگی عمل کند». اما او سیاست فرانسه را در وضعیتی آشفته قرار داده است.
ائتلاف میانه‌رو او شامل احزاب رنسانس، افق‌ها و جنبش دموکرات، در جایگاه سوم قرار دارد و امید‌های او برای جذب چپ میانه شکست خورده است. سوسیالیست‌ها با همراهی احزاب سبز، کمونیست و «فرانسه تسلیم‌ناپذیر»، ائتلاف «جبهه مردمی جدید» را تشکیل داده‌اند. برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، گفته است: «این تصمیم در همه جای کشور با نگرانی، عدم درک و حتی خشم مردم فرانسه روبرو شده است.»

چرا این انتخابات مهم است؟
حزب اجتماع ملی ممکن است برای اولین بار در فرانسه به قدرت برسد. رهبری این حزب بر عهده ژردن بردلا ۲۸ ساله است و مارین لوپن که تاکنون سه بار برای ریاست‌جمهوری تلاش کرده و هر بار شکست خورده، رهبری نمایندگان این حزب در پارلمان را در دست دارد. اما او در هر انتخابات، رای بیشتری از قبلی به دست آورده است. اکنون نظرسنجی‌ها می‌گویند حزب او می‌تواند به بزرگترین حزب پارلمان فرانسه تبدیل شود، هر چند که با اکثریت مطلق فاصله دارد. در نظرسنجی‌ها ائتلاف گسترده چپ‌ها، با فاصله‌ای نه چندان زیاد بعد از حزب اجتماع ملی قرار دارد. مجمع ملی فرانسه ۵۷۷ کرسی دارد که شامل ۱۳ قلمرو خارجی و همین طور ۱۱ حوزه انتخابیه است که فرانسویان مقیم خارج از کشور را نمایندگی می‌کند. هر یک از احزاب برای کسب اکثریت مطلق نیاز به بردن ۲۸۹ کرسی دارند. ائتلاف مکرون در مجلسی که منحل شد، تنها ۲۵۰ کرسی داشت و برای تصویب هر قانونی نیازمند حمایت احزاب دیگر بود. در مرحله اول انتخابات پیش رو، نامزد‌هایی که کمتر از ۱۲/۵ درصد آرا را به دست بیاورند حذف می‌شوند. هر نامزدی که ۵۰ درصد آرا را با حداقل مشارکت ۲۵ درصد از رای‌دهندگان محلی به دست آورد، به صورت خودکار پیروز می‌شود. این اتفاق در تعداد کمی از حوزه‌های انتخابیه رخ می‌دهد. دور دوم مجموعه‌ای از رقابت‌ها است که بین دو، سه یا گاهی چهار نامزد در هر حوزه برگزار می‌شود. برخی نامزد‌ها ممکن است پیش از دور دوم (۷ ژوئیه) انصراف دهند تا به متحدان خود شانس بیشتری برای جلوگیری از پیروزی رقیب -مثلا نامزد راست افراطی- بدهند.

هیچ چیز قطعیت ندارد!
سیستم دو مرحله‌ای به این معناست که هیچ چیز به صورت قطعی مشخص نیست. حتی اگر حزب اجتماع ملی در تعداد زیادی از حوزه‌های انتخابیه به دور دوم راه پیدا کند، رأی‌دهندگان می‌توانند برای دور نگه داشتن این حزب از قدرت «رای مصلحتی» یا تاکتیکی بدهند. اجتماع ملی، ۸۸ کرسی در پارلمان منحل شده دارد، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که در انتخابات پیش رو می‌تواند بیش از ۲۰۰ کرسی به دست آورد. به جز نظرسنجی‌ها، تنها چیزی که در دست داریم نتیجه انتخابات اروپایی است که اجتماع ملی بیش از ۳۱ درصد آرا را در آن کسب کرد و حزب راست افراطی دیگری به نام رکونکت (فتح مجدد) توانست نزدیک به پنج و نیم درصد آرا را به دست بیاورد. بعضی از حامیان حزب راست میانه جمهوری‌خواهان فرانسه هم ممکن است از اجتماع ملی حمایت کنند، اما به همان اندازه ممکن است به جنبش بپیوندند که برای جلوگیری از به قدرت رسیدن آن‌ها تلاش می‌کند. مجموع آرای احزاب چپ‌گرا نیز بالای ۳۰ درصد بود. اما همه رأی‌دهندگان چپ از جبهه جدید حمایت نمی‌کنند، چون این ائتلاف شامل حزب «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» ژان لوک ملانشون هم می‌شود. عامل دیگر، میزان مشارکت در انتخابات است که احتمالا بسیار بالاتر از مشارکت ۵۱ درصدی در انتخابات اخیر پارلمان اروپا خواهد بود.

مکرون گفته است فارغ از این که چه حزبی در انتخابات مجمع ملی برنده شود، او از مقام ریاست جمهوری استعفا نخواهد کرد.
اگر حزب او ببازد و اجتماع ملی یا جبهه مردمی جدید پیروز شوند، شاهد حدود سه سال «هم‌زیستی» یا تقسیم قدرت سیاسی در فرانسه خواهیم بود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که رئیس‌جمهور، که رهبری کشور را بر عهده دارد، از یک حزب باشد، و حزب دیگری کابینه و نخست وزیری یا در واقع اداره دولت را در اختیار داشته باشد. این اتفاق قبلا هم افتاده است، به این صورت که سیاست داخلی در دست نخست‌وزیر و کابینه بوده است و سیاست خارجی و دفاعی در دست رئیس‌جمهور. این به معنای حاکمیت آنارشیسم مطلق در کاخ الیزه و فرانسه خواهد بود.