یکی از موضوعات داغ و پرچالش درباره دفاع مقدس این است که برخی با طرح ادله و موضوعاتی ادعا میکنند که این امکان وجود داشت که از تجاوز رژیم بعث عراق به ایران جلوگیری کرد و مانع تحمیل جنگ بر ملت ایران شد. برای صحت سنجی این ادعاها با «دکتر عباس سلیمینمین» مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران، گفتگو داشتهایم.
آیا امکان داشت از حمله نظامی صدام به ایران جلوگیری کرد؟
تهاجم رژیم بعث عراق به ایران، یکی از قطعه های جورچین توطئه از بین بردن استقلال و تمامیت ارضی ایران بود. این هدف تنها به خوزستان و کردستان نیز محدود نمیشد و در مرزها و مناطق گوناگون ایران فتنهها و غائلههای متفاوتی شکل گرفت تا این هدف محقق شود؛ برای نمونه غائله کردستان را راه میاندازد؛ آن هم با این فتنهانگیزی که جمهوری اسلامی زیلوهای گندم کردستان را خالی میکند و به تهران میبرد و آغاز فتنه را در غرب کشور اعلام میکند. بنابر قراین قطعی میتوان گفت، حمله صدام به ایران، یک امر مسلم بود. اینگونه نبود که با رفع سوءتفاهم یا مذاکره میتوانستیم آتش جنگ را خاموش کنیم. چنانکه اسناد لانه جاسوسی و همچنین اعتراف «امیرنظام» در دادگاه نشان میدهد این یک سناریو قطعی از سوی دشمنان ایران بوده است. براساس همان اسناد «ابراهیم یزدی» کاردار آمریکا را به کمکرسانی به اشرار و تجزیهطلبان متهم میکند؛ شاید برخیها گمان کنند که ابراهیم یزدی با این اعتراف میخواهد بگوید که ما در «نهضت آزادی» به فکر تمامیت ارضی ایران و استقلال آن بودهایم! اما حقیقت این است که نزاع وزیر خارجه و معاون نخستوزیر در دولت موقت و کاردار آمریکایی به بیرون درز پیدا نمیکند و علنی نمیشود تا چنین هدفی را محقق کند، فقط در جلسه خصوصی مواضع آمریکایی و صهیونیستی را زیر سؤال میبرد و به آنها میگوید شما به دنبال تجزیه ایران هستید. توجه داشته باشید که این گفته های یزدی برای زمانی است که دولت موقت برپاست. شما میدانید که دولت موقت قبل از تسخیر لانه جاسوسی استعفا را داده بودند؛ بنابراین میتوان گفت تسخیر لانه جاسوسی ارتباطی با جنگ نداشته است؟
خط تجزیهطلبی ارتباطی با تسخیر لانه جاسوسی ندارد. قراین بسیار دیگری نیز وجود دارد که نشان میدهد حمله صدام به خاک ایران مربوط به تسخیر لانه جاسوسی نبوده است؛ صدام از ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ تحرکات و تجاوزات خود را علیه ایران آغاز میکند؛ پرواز هواپیماهای جنگنده بر سر خاک ایران و بمباران روستاها و شهدای این حملات نشان میداد صدام قصد حمله به خاک ایران را دارد. صدام از همان فردای پیروزی انقلاب وضعیت نظامی ایران را رصد میکند تا ببیند قدرت نظامی و شرایط اجتماعی ایران به چه صورت است؛ آیا ایران میتواند در مقابل حملات جدی رژیم بعث مقاومت کند یا خیر.
این حملات به نوعی محک زدن ایران بود. متأسفانه، دولت موقت هم به دلیل سهلانگاری و پاسخ ندادن به تحرکات و تجاوزات رژیم بعث راه را برای آغاز جنگ باز کرد. در فصل هفتم کتاب «چالشهای تاریخی» به صورت کامل به این موضوع پرداختهام، اگر افراد میخواهند درباره این بحث آگاهی جامعتری داشته باشند، توصیه میکنم این کتاب را بخوانند.