«رحمان سعادت» عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان در گفتوگو با «بصیرت» در خصوص راهکارهای کاهش و هدفمند کردن مصرف سوخت به ویژه بنزین به دلیل ارزانی سوخت در ایران به چند نکته مهم در اینباره اشاره کرد و گفت: در خصوص موضوع افزایش سوخت که مقام معظم رهبری نیز به تازگی در جمع مسئولان بدین موضوع اشاره داشتند باید ناظر بر دو موضوع به این مساله پرداخت، زیرا یکی از دلایل افزایش مصرف سوخت در ایران پایین بودن نرخ سوخت است.
وی در این باره خاطر نشان کرد و گفت: واقعیت قضیه این است که همه میدانند سوختی مثل بنزین ارزانترین کالایی است که در کشور وجود دارد. پایین بودن نرخ سوخت از جمله بنزین یا گازوئیل موجب افزایش انگیزه مصرف میشود، زیرا نرخها مثل کشورهای منطقه و کشورهای فرامنطقهای بالا نیست که امکان مصرف بیرویه و غیر واقعی را از رانندگان بگیرد.
رحمان سعادت در ادامه بحث تصریح نمود: تا زمانی که قیمت بنزین پایین باشد به تبع این وضعیت انگیزه کاهش مصرف در جامعه ایجاد نمیشود. اما آنچه این موضوع را به تاخیر انداخته فضای تورمی اقتصاد ایران و بالا نبودن قدرت خرید مردم است. در صورتی که قدرت خرید و توان مالی مردم افزایش بیابد اعتراض نسبت به افزایش روند نرخ بنزین در کشور کمتر ایجاد میشود.
وی در ادامه بحث به موضوع عدم توسعهیافتگی سیستم حمل و نقل عمومی کشور اشاره کرد و گفت: یکی از موضوعاتی که مانع واقعیسازی نرخ بنزین و به تبع آن مصرف درست بنزین شده است عدم به روز شدن سیستم حمل و نقل عمومی کشور متناسب با نیاز مردم است. در صورتی که سیستمهای حمل و نقل عمومی افزایش بیابد طبیعتا مصرفکننده سوخت یعنی مسافر و راننده نیز خواهان استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی است تا اینکه از خودروی شخصی خود با نرخهای بالای استهلاک قطعات استفاده کند.
رحمان سعادت عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان یادآور شد: متاسفانه این دلایل باعث شده نسبت به جمعیت کشور، الگوی مصرف بالایی داشته باشیم در حالی که در دنیای مدرن اکثر رفت و آمدهای درون شهری و حتی برون شهری به وسیله استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی صورت میگیرد.
وی در این باره بیان داشت: گسترش تاکسیهای اینترنتی در دنیای امروز گواه این ادعاست. مترو و سیستم اتوبوسرانی به روز با توجه به نیاز جامعه منجر به کاهش استفاده از خودروی شخصی و کاهش مصرف بنزین شده است. دولت برای رفع ناترازی بنزین باید نگاه ویژه و جامعی در نوسازی سیستم و ناوگان حمل و نقل عمومی و برون شهری کشور داشته باشد تا از این رهگذر شاهد کاهش مصرف سوخت در سراسر کشور باشیم.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی معتقد است: تا زمانی که این رویه تغییر نکند نمیتوانیم منتظر نتایج خاصی در حوزه کاهش مصرف سوخت از جمله بنزین در کشور باشیم. با توجه به اینکه در حال حاضر به دلیل وجود تورم در کشور دولت نمیتواند بهای تمام شده بنزین را افزایش دهد انتظار میرود رویکرد عدالت اقتصادی از افرادی که خودروی بیشتری دارند را در پیش بگیرد، زیرا آنها از یارانه بیشتری استفاده میکنند که قابل قبول جامعه نیست.
وی در این باره خاطر نشان کرد: در صورتی که مکانیزمی طراحی شود که عدالت توزیعی در دستور کار قرار بگیرد بیتردید در حوزه مصرف بنزین و رضایت آحاد مختلف جامعه بخصوص خانوارهایی کم درآمدی که خودرو ندارند شاهد تغییرات جامعهپسندی خواهیم بود. متاسفانه در حال حاضر در حوزه بنزین عدالت توزیعی وجود ندارد، با اینکه این موضوع پیشتر مطرح شده، اما همچنان دارندگان خودروهای بیشتر از یارانه بنزین بیشتری استفاده میکنند در حالی که اگر عدالت توزیعی در دستور کار قرار بگیرد خانوارهایی که خودرو ندارند میتوانند سهم بنزینی خود را به فروش برسانند و مابه ازای ریالی کسب شده را با فروش بنزین به متقاضیان به زخمهای زندگی خود بزنند.
وی در پایان گفتوگو خاطر نشان کرد: در صورتی که رویکرد عدالت توزیعی در نیمه دوم سال جاری در دستور کار قرار داده شود حتی به صورت پایلوت در برخی شهرستانها اجرا شود این رویه قطعاً باعث خوشحالی و خوشنودی بسیاری از خانوادههای متوسط به پایین جامعه خواهد شد، زیرا میتواند به اقتصاد خانوار کمک کند ضمن اینکه منجر به مصرف بهینه بنزین شود.