مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین و فعال تجاری در گفتوگو با پایگاه خبری تحلیلی بصیرت در این خصوص که چرا حاشیه سود تولید بخصوص در بنگاههای بزرگ در ایران کاهش یافته و یا براساس معادلهای جهانی، منطقی شده است گفت: در هیچ کجای جهان مانند ایران مسبوق به سابقه نیست که مثلا یک کارخانه فولاد در سال ۳۰ درصد سود داشته باشد. سودهای اینچنینی که در ایران عاید برخی بنگاهها میگردید ناشی از وجود درآمدهای نفتی بود، لذا اینک که حاشیه سود به ۱۰ درصد رسیده برخی نگران شدهاند.
وی در این باره افزود: سود بالایی که در دهههای قبل برای برخی بنگاهها رقم خورد را باید ناشی از سوبسیدهای فراوان دانست، زیرا انرژی با پایینترین نرخ حتی رایگان به آنها داده میشد، اما امروز صنایع مجبور به پرداخت هزینه واقعی انرژی مورد نیاز خود هستند.
حریری معتقد است: اینکه دولت دیگر سوبسید انرژی نمیدهد خوب است، زیرا موجب کاهش و حذف توزیع رانت میشود. متأسفانه با جرأت میتوان گفت بخش قابل توجهی از صنایع ما در گذشته به صورت رانتی کار میکردند. به یاد دارم حدود بیش از یک دهه گذشته اندیشمندی مقالهای منتشر کرد تحت این عنوان «ماله نفت» تعبیر درستی از واقعیات اقتصاد ایران.
کارشناس تجاری و اقتصادی تاکید کرد: آن زمان کسی این موضوع را چندان جدی نگرفت. ماله نفتی که دست دولت بود، توانست تمامی سوء مدیریتها، رفتارهای ضد برنامهریزی و مدیریت فاجعهبار را با پول نفت؛ ماله بکشد و مردم نیز متوجه سوءمدیریتها نمیشدند و نمیدیدند آن پشت چه خبر است، زیرا سوبسید به قدرت خود برقرار بود.
حریری بیان داشت: درآمدهای ناشی از صادرات نفت را به این صنعت و آن صنعت، کارخانه خودروسازی، پتروشیمی و فولاد دادند. وام ارزان به برخی دادند با همین ماله نفت. ماله نفت باعث شد عموم اشکالات مدیریتی در حوزههای اقتصادی سیاسی زیر پول نفت مخفی شود؛ اینک که درآمدهای نفتی کاهش یافته دیگر سیاست ماله نفت جواب نمیدهد، چون پول نفتی برای ماله کشیدن نداریم، در نتیجه تمام عیبهایمان بیرون زده و همگی قابل لمس شده است. در صورتی که این روند ادامه بیابد در آینده چالشهای سوء مدیریت اقتصاد ایران بیشتر لمس میشود.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: در آن زمان که خودروساز به واسطه سوبسیدها میتوانست حجم بیشتری خودرو تولید کند به دلیل عدم تزریق پول نفت مجبور به کاهش تولید و در نتیجه تعدیل نیرو میشود. در این میان، بحران بیکاری و چالشهای اجتماعی اوج میگیرد، زیرا اینها زنجیروار به هم مرتبط هستند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا اقتصاد ایران میتواند ققنوسوار بلند شود؟ گفت: براساس منابع و امکاناتی که در اختیار داریم و به شرط عبور از مدیران رانتی، بیشک این امکان وجود دارد، آن هم با تکیه بر امکانات و منابع اقتصادی خدادادی و نیروهای جوان، تحصیلکرده و خوشفکری که داریم. اگر همه ظرفیتها درست به کار گرفته شوند و نخبگان در حوزههای تصمیمگیری دخالت داده شوند. تجربه تاریخی بعد از هشت سال دفاع مقدس به ما ثابت کرده میتوانیم از بحرانها عبور کنیم.
وی در این باره توضیح بیشتری داد و گفت: در هشت سال دفاع مقدس به طور مستقیم بیش از هزار میلیارد دلار که اگر امروز رقم آن زمان را تبدیل کنیم رقم بسیار بزرگی حدود ۲۰ هزار میلیارد الان میشود کشور آسیب مالی دید. بعد از آتشبس در سال ۶۸ به فاصله ۸ سال و بعد از آن همه آمارها نشان میدهد که به حوزه بهبود وضعیت اقتصادی بازگشتیم.
حریری معتقد است: به عبارت دیگر در دهه ۸۰ اقتصاد ایران بهترین شرایط خود را در پنجاه سال اخیر تجربه کرد. آمارهای این دهه موید آن است نرخ سرمایهگذاری، تورم، بیکاری در شرایط مناسبی قرار گرفت، یعنی در یک دهه توانستیم عوارض جنگ هشت ساله و فقدان مالی چند ده هزار میلیارد دلاری را پشت سر بگذاریم.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: سابقه تاریخی گویای آن است اقتصاد ایران دوباره میتواند روی پای خود بایستد، منتهی باید همان تحولی که در پایان دادن به جنگ در منظر سیاسی داشتیم را پیاده کنیم و اجازه ندهیم مفتخوران سیاسی که سر سفره اقتصاد نشستند همچنان باقی بمانند.
وی در پایان گفتوگو خاطر نشان کرد: تقسیم پستهای سیاسی براساس روابط سیاسی باید تمام شود و طراحی مملکت براساس اولویتی که به آن معتقدیم و همیشه بر آن تاکید شده، بخصوص در شعارهای سال که باید بر مبنای توسعه تولید و اقتصاد باشد گذاشته شود. در صورتی که شعارهای تولید و توسعه جدی گرفته شود و معیشت مردم اولویت باشد در کمتر از یک دهه میتوانیم به وضعیتی بازگردیم که شاهد رضایت مردم از وضعیت اقتصادی و معیشتی باشیم.