مکانیسم شرق

به فاصله‌ی دو روز پس از نامه سه کشور اروپایی به شورای امنیت با هدف فعال‌سازی اسنپ‌بک یا همان مکانیسم ماشه؛ مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان در سفری ۴ روزه عازم چین شد تا با شرکت در بیست و پنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای و اجلاس شانگهای پلاس از یکی از گزینه‌های جمهوری اسلامی برای مقابله با شاخ و شانه کشیدن‌های غیرقانونی و ناموجه غرب و آمریکا رونمایی کند.

اهمیت سفر پزشکیان به چین صرفاً منحصر به حضور وی در اجلاس شانگهای و تقویت جایگاه ایران در این سازمان نبود، بلکه میزبان این اجلاس هم به خودی خود برای جمهوری اسلامی موضوعیت داشت؛ این امر را می‌شد از توییتی که صفحه رسمی رهبر معظم انقلاب به زبان چینی در شبکه ایکس منتشر کرد به روشنی فهمید؛ «ایران و چین با سابقه کهن تمدنی در دو سوی آسیا، قدرت تحول‌آفرینی در صحنه منطقه‌ای و جهانی را دارند، عملیاتی‌کردن تمامی ابعاد توافق راهبردی، این راه را هموار می‌کند.»

سازمان همکاری شانگهای متشکل از ایران، چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، هند، پاکستان، بلاروس و ازبکستان که از آن به عنوان ناتوی شرقی یاد می‌شود، از جمله سازمان‌های بین‌المللی قدرتمندی است که در کنار سایر ائتلاف‌هایی نظیر «بریکس»، نظم تک قطبی و یکجانبه‌گرایی آمریکا را به چالش کشیده و بازتعریف نظم بین‌الملل با محوریت قطب‌ها و قدرت‌های نوظهور را دنبال می‌کند، این سازمان با حضور چین و هند بیش از ۴۰ درصد از جمعیت دنیا را دارا بوده و در حال حاضر بیش از ۲۰ تریلیون دلار از حجم اقتصاد دنیا را به خود اختصاص داده و نزدیک به ۳۰ درصد از تولید ناخالص جهان را نیز در اختیار دارد.

از همین‌رو، شرکت مسعود پزشکیان در کسوت رئیس جمهوری اسلامی ایران در اجلاس این سازمان به عنوان یکی از اعضای اصلی، به ویژه در این مقطع که آمریکا و متحدان اروپایی‌اش پس از ناکامی از حصول اهداف در جنگ ۱۲ روزه، عزم کرده‌اند با عملیاتی کردن مکانیسم ماشه آخرین برگ از توطئه‌های خویش علیه ایران عزیز را رو کنند از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار بود. به تعبیر ساده می‌توان گفت نمایش قدرت اخیر ایران، چین و روسیه که در موضوع برجام به صراحت با فعال شدن مکانسم ماشه مخالفند، رونمایی از مکانیسم شرق برای بی‌اثر کردن این ابزار غرب علیه ایران و تجارت جهانی است؛ چنانکه نامه مشترک وزرای خارجه ایران، روسیه و چین مبنی بر اینکه تلاش کشور‌های اروپایی برای فعال‌سازی سازوکار اسنپ بک فاقد هرگونه مبنای حقوقی است نیز خطاب به دبیرکل سازمان ملل، نوشته و ارسال شد.

محکومیت قاطع حمله رژیم صهیونیست و آمریکا به ایران است که سران شانگهای که در قطعنامه پایانی اجلاس به صراحت بر آن تأکید کردند دستاورد حقوقی دیگری برای جمهوری اسلامی ایران بود.

علاوه بر اجلاس شانگهای، حضور رئیس‌جمهور در مراسم رژه تاریخی نیرو‌های نظامی چین در جشن هشتادمین سال پایان جنگ جهانی دوم، نشست با جمعی از نخبگان ایرانی مقیم چین، گفت‌و‌گو با شبکه تلویزیونی مرکزی چین CCTV و نیز دیدار‌های دوجانبه با برخی رهبران سیاسی حاضر در اجلاس از شی جین‌پینگ میزبان گرفته تا ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و نخست وزیر پاکستان، رؤسای جمهور ترکیه و تاجیکستان، اهمیت سفر را دو چندان کرد.

رئیس‌جمهور همچنین در دیداری که در حاشیه این اجلاس با دبیرکل سازمان ملل متحد داشت در موضعی مقتدرانه از «گوترش» خواست که مواضع صریح‌تری در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان و دیگر کشور‌های منطقه داشته باشد و تأکید کرد: «انتظار داریم سازمان‌های بین‌المللی و در رأس آنها سازمان ملل متحد اقدامات عملی و جدی‌تری در قبال جنایات و آتش‌افروزی‌های رژیم صهیونیستی در منطقه داشته باشند»

پزشکیان در بازگشت به تهران با اشاره به دیدار و گفت‌و‌گو‌های خود با رؤسای جمهور روسیه، تاجیکستان، ترکیه و نخست وزیر پاکستان، به اهمیت دیدار به پوتین اشاره کرد و اظهار داشت: «گفت‌و‌گو با رئیس جمهور روسیه نزدیک به چهار ساعت به طول انجامید و در آن به مسائل متعددی از جمله اقتصادی، علمی، منطقه‌ای، هسته‌ای و موضوعات مربوط به اسنپ‌بک پرداخته شد، مواردی که نقش‌آفرینی مثبت روسیه در آنها قطعاً نتایج مطلوب و راهگشایی نیز برای ما در پی خواهد داشت.»

سفر رئیس‌جمهور به چین و شرکت در اجلاس شانگهای و دیدار‌های دوجانبه‌ای که با رهبران جمعی از قدرتمندترین کشور‌های جهان داشت، دستاورد‌های قابل ملاحظه‌ای هم در روابط دو جانبه و هم در راستای مقابله با کارشکنی‌های قدرت‌های غربی در منازعات بین‌المللی برای کشور به همراه داشت و چشم‌انداز روشنی را پیش روی ایران قرار می‌دهد.