رهبر تجارت آزاد!

ترامپ دیدار خود با «شی جین‌پینگ» را «۱۲ از ۱۰» ارزیابی کرد. این دیدار در حاشیه سفر آسیایی رئیس جمهور آمریکا و در آستانه نشست دو روزه سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا‌ـ پاسیفیک (APEC) برگزار شد و حاشیه‌های بسیاری به همراه داشت؛ از حضور نیافتن ترامپ در نشست اصلی گرفته تا حضور فعال و قدرتمند شی جین‌پینگ به منزله چهره محوری این رویدادها.
هدف اصلی دیدار دو رهبر، همان‌گونه که اعلام شد، کاهش تنش در جنگ تجاری فزاینده میان واشنگتن و پکن بود. ترامپ دیدار خود با جین‌پینگ را «موفقیتی خیره‌کننده» توصیف کرد و گفت پکن موافقت کرده است صادرات عناصر نادر را از سر گیرد و در ازای کاهش تعرفه‌ها، خرید دانه سویا از آمریکا را آغاز کند.
جین‌پینگ با اعلام اینکه تحت هدایت مشترک دو کشور، روابط چین و ایالات متحده باثبات مانده است، گفت: «چین و آمریکا باید شریک و دوست باشند؛ این آموزه تاریخ و نیاز واقعیت امروز است. با توجه به تفاوت شرایط ملی، طبیعی است که همیشه دیدگاه‌های مشابهی نداشته باشیم و بروز اصطکاک میان دو اقتصاد برتر جهان امری عادی است. شما و من در رأس روابط چین و آمریکا قرار داریم. در مواجهه با بادها، امواج و چالش‌ها، باید مسیر درست را حفظ کنیم و از تداوم مسیر آرام و پایدار کشتی عظیم روابط چین و آمریکا اطمینان حاصل نماییم.»
در حالی که هر دو طرف مدعی بودند مذاکرات به‌خوبی پیش رفته است، ترامپ تصمیم گرفت در نشست اصلی APEC حضور پیدا نکند. تصمیم او برای حضور نیافتن در مجمعی که حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان و بیش از نیمی از تجارت جهانی را نمایندگی می‌کند، با رویکرد شناخته‌شده‌اش در بی‌اعتمادی به نشست‌های چندجانبه هماهنگ بود؛ نشست‌هایی که معمولاً برای حل چالش‌های جهانی طراحی شده‌اند، در حالی که ترامپ ترجیح می‌دهد در دیدار‌های دوجانبه و نمایشی شرکت کند که پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای دارند. رسانه‌های راست‌گرای آمریکا نیز این غیبت را نشانه «پیروزی کامل» ترامپ در مذاکرات با رهبر چین دانستند و معتقد بودند دیگر نیازی به حضور بیشتر او وجود ندارد.
در غیاب ترامپ، این شی جین‌پینگ بود که خود را رهبر و مدافع اصلی تجارت آزاد معرفی کرد. در شرایطی که ایالات متحده با اعمال تعرفه‌های بالا موجب بی‌نظمی در تجارت بین‌المللی شده است، شی خواستار حفظ ثبات زنجیره‌های تأمین شد و در برابر تلاش‌های آمریکا برای جداسازی زنجیره‌های خود از چین، بر ضرورت همکاری با دیگر کشور‌ها در حوزه صنایع سبز و انرژی پاک تأکید کرد. 
دیدار ترامپ و شی جین‌پینگ، هرچند از نظر ظاهری موفقیت‌آمیز جلوه کرد، اما در واقع نشان‌دهنده تداوم شکاف عمیق میان دو قدرت اقتصادی بزرگ جهان بود. در حالی که پکن تلاش دارد نقش خود را به منزله حامی تجارت آزاد و همکاری چندجانبه تثبیت کند، واشنگتن با رویکردی فردمحور و مبتنی بر منافع کوتاه‌مدت، همچنان از سازوکار‌های جمعی فاصله می‌گیرد. غیبت ترامپ در نشست APEC به‌نوعی خلأ رهبری ایالات متحده در نظم اقتصادی جهانی را آشکار کرد و در مقابل، فرصتی فراهم آورد تا چین جایگاه خود را به‌عنوان نیرویی باثبات و پیشرو در عرصه تجارت جهانی تقویت کند.