صبح صادق >>  دین >> یادداشت
تاریخ انتشار : ۲۹ ارديبهشت ۱۴۰۴ - ۲۲:۴۴  ، 
شناسه خبر : ۳۷۶۳۵۴
پایگاه بصیرت / سیدحسین خاتمی خوانساری

هر انسانی در طول زندگی خود با عبارت «امداد غیبی» برخواهد خورد و شاید مشمول کمک‌های غیبی خداوند هم بشود. در مورد این عبارت توضیحاتی آورده‌اند که برخی از آنها را می‌آوریم. امداد‌های غیبی خداوند یکی از جلوه‌های خاص ربوبیت الهی است که در بزنگاه‌های سخت و در لحظات بحرانی به یاری بندگان خاص او می‌آید؛ این امداد‌ها فراتر از محاسبات مادی و علل و اسباب معمول دنیوی هستند و با قدرت و اراده مستقیم الهی صورت می‌گیرند. در بسیاری از آیات قرآن و روایات اهل بیت (ع) به این حقیقت مهم اشاره شده است که مؤمنان نباید تنها به ابزار ظاهری و محاسبات عقل محدود خود تکیه کنند، بلکه باید با توکل و اعتماد به خداوند، چشم‌انتظار یاری‌هایی باشند که از خزائن نامرئی الهی می‌رسند. امداد غیبی، یعنی یاری خداوند متعال از طریقی که در محاسبات عادی و اسباب طبیعی انسان قابل پیش‌بینی نیست. یعنی دخالت مستقیم یا غیرمستقیم الهی از عالم غیب برای نجات، پیروزی، حفظ یا تقویت روحی و مادی بندگان خاص خود در لحظاتی که به‌ظاهر اسباب عادی یاری به‌طور کامل از کار افتاده‌اند. این یاری می‌تواند به شکل‌های گوناگون باشد؛ فرستادن فرشتگان، الهام به دل مؤمن، ترس انداختن در دل دشمن، نزول سکینه و آرامش، یا حتی گشودن در‌هایی از پیروزی که هیچ چشم امیدی به آنها نبوده است. در قرآن کریم نمونه‌های متعددی از امداد‌های غیبی آمده است. یکی از برجسته‌ترین آنها، ماجرای «جنگ بدر» است. در این نبرد که در آغازین سال‌های شکل‌گیری حکومت اسلامی رخ داد، مسلمانان از نظر تعداد، تجهیزات، تجربه و آمادگی نظامی بسیار کمتر از مشرکان قریش بودند. اما وعده الهی بر یاری بندگان صالح خود محقق شد. خداوند در «سوره آل‌عمران آیه ۱۲۳» در مورد کمک هزاران فرشته به مسلمانان در جنگ می‌فرماید. یعنی در موقعیتی که اسباب ظاهری یاری به هیچ‌وجه فراهم نبوده است، تنها با صبر، تقوا، اعتماد به وعده خدا، فرشتگان به یاری مؤمنان فرود آمده‌اند و این همان حقیقت امداد غیبی است. نمونه‌ای دیگر از امداد غیبی، در ماجرای حضرت موسی (ع) و بنی‌اسرائیل هنگام فرار از فرعونیان است. خداوند در «سوره شعراء آیه ۶۱» از کمک به حضرت موسی (ع) و بنی‌اسرائیل می‌گوید. وقتی که همگی دیدند راه بسته است، گفتند ما گرفتار فرعونیان می‌شویم. اما حضرت موسی (ع) فرمود: «خداوند با ماست و ما را نجات می‌دهد.» این معجزه، جلوه‌ای روشن از امداد غیبی خداوند بود که به نصرت بندگان مؤمن خویش شتافت. نمونه دیگر در «سوره بقره آیه ۲۴۹» که به ماجرای طالوت و جالوت اشاره دارد. خداوند در آنجا می‌فرماید: «.. کَم مِّن فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِینَ»؛ پس شرط تحقق امداد غیبی، صبر و توکل و اعتماد به خداست، نه زیادت جمعیت یا امکانات. امداد غیبی همیشه به پیروزی و موفقیت‌های ظاهری دنیایی نیست. چه آنکه امام حسین (ع) در روز عاشورا با آنکه با تعداد اندکی از یاران وفادار خود در برابر لشکری عظیم ایستاد، اما امداد‌های غیبی خداوند در قالب تقویت روحی یاران و حفظ عظمت و حقیقت اسلام متجلی شد. یعنی آن ایستادگی و شهادت، با وجود ظاهر شکست، در حقیقت پیروزی بزرگی بود که از ناحیه خداوند حاصل شد و اثر آن تا ابد باقی ماند. همچنین در دعای معروف جوشن کبیر، خدا را با صفاتی، چون «یا ناصر من لا ناصر له»، «یا مغیث من لا مغیث له»، «یا سند من لا سند له» می‌خوانیم، که همگی ناظر بر امداد غیبی خداوند است. گاه در تنهایی مطلق و انقطاع از اسباب دنیوی، انسان در‌می‌یابد که تنها خداست که می‌تواند یار و پشتیبان حقیقی باشد. امداد غیبی همچنین در قالب الهامات قلبی، گشایش‌های فکری، آرامش روحی در بحران‌ها، یا حتی ایجاد ترس در دل دشمنان نمود پیدا می‌کند. خداوند در «سوره انفال آیه ۱۲» می‌فرماید: «سَأُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ؛ مؤمنان را ثابت‌قدم دارید، به‌زودی در دل کافران ترس می‌اندازم.» آنچه که باید دقت کنیم این است که امداد غیبی تنها یک اتفاق خاص و عجیب نیست. تمام زندگی ما با کمک‌های خداوند در حال سپری است و نمی‌توانیم بگوییم خداوند فقط در مواقعی خاص به بندگان خود کمک می‌کند. گاه در میدان ایمان، در هنگام تصمیم‌گیری‌های دشوار، در تحمل فشار‌های روانی و اجتماعی، در صیانت از دین و در سستی‌های زمان فتنه رخ می‌دهد. مؤمنانی که در چنین زمان‌هایی به خدا پناه می‌برند، یاری‌هایی را تجربه می‌کنند که عقل عادی از درک آن عاجز است. انقلاب اسلامی نمونه بارزی است برای امداد‌های غیبی خداوند که هر لحظه وجود داشته و دارد. منتهی امداد غیبی مانند شن‌های طبس به چشم دیده شد و بقیه مخفی از انظار است یا به چشم دل باید آن را دید. با نگاهی به تاریخ معاصر نیز، مؤمنان متعهد و مبارزانی که در راه حق ایستاده‌اند، بار‌ها امداد‌های غیبی را تجربه کرده‌اند. در دفاع مقدس ملت ایران، در مقاومت مردم فلسطین و لبنان و در بسیاری از عرصه‌های مبارزه با ظلم، بار‌ها گزارش‌هایی شنیده شده است از رخداد‌هایی که تنها با تحلیل مادی قابل تبیین نیست. گاه خمپاره‌ای عمل نمی‌کند، گاه دشمن از ترس پا به فرار می‌گذارد، گاه مجاهدی با آرامش عجیبی از میان باران گلوله‌ها عبور می‌کند و... در کل زندگی مؤمنان و معتقدان مملو از امداد‌های غیبی خداوند است که باید قدردان آن باشند.