میلاد رسول مهربانی حضرت ختمی مرتبت محمدمصطفی (ص) نوید دنیایی در مسیر عدالت و انسانیت بوده و هست. در طول تاریخ بشریت، همیشه امید به رهایی و ظهور منجی و قائم به حق، یکی از مهم‌ترین محور‌های اعتقادی و اجتماعی بوده است که رسول خدا (ص) امیدبخش این اتفاق بزرگ بودند. در میان امت اسلامی باور به وجود منجی و انتظار فرج ایشان، جایگاه ویژه‌ای دارد. این باور نه فقط یک امید آسمانی، بلکه تکلیفی است که هر مؤمن باید آن را درک کرده و در مسیر آن حرکت کند. قرآن کریم از امام و حجت خداوند بر خلق یاد کرده و می‌فرماید: «وَ مَن یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلَائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالاً بَعِیدًا» (بقره/۱۷۶)؛ بنابراین ایمان به خدا و رسولانش و همچنین به حجت‌های الهی، شرط هدایت و رستگاری است. امام زمان (عج) به‌عنوان آخرین حجت الهی، نقشی ویژه دارد که قرآن صراحتاً به آن اشاره نمی‌کند، ولی روایات اهل بیت (ع) به تفصیل از ایشان یاد کرده‌اند و جایگاه‌شان را توضیح داده‌اند. روایت معروف از پیامبر اکرم (ص) می‌گوید: «و لم یبقَ منَ الدُّنیا إلَّا یومٌ لطوَّلَ اللَّهُ ذلِکَ الیومَ حتَّى یَبعثَ فیهِ رجلًا منِّی- أو من أَهْلِ بیتی- یواطئُ اسمُهُ اسمی، واسمُ أبیهِ اسمُ أبی یملأُ الأرضَ قِسطًا وعدلًا، کما ملئت ظُلمًا وجَورًا»؛ یعنی اگر قرار باشد تنها یک روز باقی بماند، خداوند آن روز را طولانی می‌کند تا مردی از اهل بیت (ع) من برانگیخته شود و زمین را از عدالت پر کند، همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده بود. این بشارت روشنی است به ظهور حجت‌بن الحسن (عج) که زمین را از ظلم و فساد پاک می‌کند؛ اما این انتظار صرفاً یک انتظار منفعلانه نیست؛ بلکه همراه با تکلیف است. امامان معصوم (ع) به ما آموخته‌اند که انتظار حقیقی، با عمل و تلاش برای اصلاح نفس، جامعه و زمینه‌سازی برای ظهور همراه است. امام صادق (ع) فرموده‌اند: «اگر می‌خواهید ظهور را ببینید، پس خود را آماده کنید.» یعنی ظهور امام زمان (عج) به فراهم شدن شرایطی بستگی دارد که انسان‌ها و جامعه آن را ایجاد کنند. زمان‌شناسی شیعیان، یعنی فهم دقیق از شرایط زمانی و علایم ظهور، نقش مهمی در این زمینه دارد. اهل بیت (ع) در روایات متعدد به علایمی اشاره کرده‌اند؛ اما نکته مهم این است که فهم این علایم نباید ما را به ترس و اضطراب بیندازد، بلکه باید ما را به تکاپو برای اصلاح و انتظار فعال سوق دهد. تکالیف ما در برابر امام زمان (عج) بسیار گسترده است. نخستین وظیفه، باور و شناخت درست امام زمان (ع) است؛ باور به وجود او به منزله حجت خدا در زمین و شناخت صفات و مأموریت‌های حضرت. دومین وظیفه، حفظ و تقویت ایمان و عمل به دستورات دینی است؛ زیرا زمینه‌سازی برای ظهور، بدون اصلاح فردی و اجتماعی ممکن نیست. سومین وظیفه، تبلیغ و ترویج فرهنگ انتظار و امید است تا دیگران نیز از این نعمت بزرگ بهره‌مند شوند و زمینه‌های ظهور فراهم شود. از منظر قرآن، همواره خداوند بندگانش را به صبر و استقامت دعوت کرده و فرموده است: «صبر و پایداری در مسیر دین و عدالت، کلید پیروزی و فرج است.» (آل‌عمران/۲۰۰) در کنار آن، قرآن وعده داده است که هر ظلم و ستمی سرانجام به دست عدالت خواهد افتاد: «إِنَّ اللَّهَ لَا یُخْلِفُ الْمِیعَادَ»؛ یعنی خداوند هیچ‌گاه وعده‌های خود را نقض نمی‌کند. (آل‌عمران/۹) امام زمان (عج) به‌عنوان منجی، همان کسی است که با ظهورش عدالت را در سراسر جهان برقرار و ظلم را نابود می‌کند؛ اما نکته‌ای که نباید فراموش شود، این است که ظهور امام زمان (عج) به خودی خود اتفاق نمی‌افتد، بلکه زمینه‌هایش باید فراهم شود. این زمینه‌سازی به‌معنای اصلاح فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است. هر یک از ما به‌عنوان یک مسلمان شیعه، مسئولیم که در این مسیر تلاش کنیم. از اصلاح رفتار‌های شخصی، مانند صداقت، تواضع، احسان به دیگران و دوری از گناه، تا تلاش برای برقراری عدالت در جامعه، دفاع از حقوق مظلومان و مبارزه با فساد. برخی افراد یا گروه‌ها فکر می‌کنند زمین باید پر از ظلم و جور و فساد شود تا امام زمان (ع) تشریف بیاورند. پس نباید ما در مسیر فاسد شدن دنیا دخالت کنیم. این فهم غلط به عدم فهم مقام و منزلت امام معصوم و ضرورت حضور ایشان برمی‌گردد. ما فکر می‌کنیم زندگی‌مان خوب است و همه چیز سر جای خود قرار دارد و در این بین فساد‌هایی رخ می‌دهد که لازم است امام زمان (عج) تشریف بیاروند و آن را اصلاح فرمایند. در حالی‌که فقدان امام معصوم خودش بزرگ‌ترین گرفتاری و بدبختی بشر است که ظلم خودمان به خودمان است. ما اول به خودمان ظلم می‌کنیم که نمی‌دانیم امام معصوم کیست و حضورش چه اثری در زندگی ما دارد؟ همین که دست ما به امام (ع) نمی‌رسد، بزرگ‌ترین و فراگیرترین ظلم و فساد است. زندگی بشر بدون امام و راهنمای حقیقی غوطه‌ور در فساد است؛ چون زندگی‌اش ظاهرا انسانی است، اما در باطن در مسیر دیگری قرار دارد؛ بنابراین برای ظهور و حضور امام معصوم و دیدن و چشیدن زندگی حقیقی که زندگی الهی است، باید تلاش کنیم. ما از خودمان به خداوند شکایت می‌بریم که نمی‌دانیم و نمی‌فهمیم. «اَللّهُمَّ اِنّا نَشْکوُ اِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنا وَغَیْبَهَ وَلِیِّنا وَکَثْرَهَ عَدُوِّنا وَقِلَّهَ عَدَدِنا وَشِدّهَ الْفِتَنِ بِنا وَتَظاهُرَ الزَّمانِ عَلَیْنا».