قدرت‌نمایی شیعه

در منظومه اسلام ناب، «قدرت‌نمایی» نه مفهومی صرفاً نظامی یا نمایشی بلکه راهبردی الهی برای اقامه حق، حفاظت از دین، و دفاع از مظلومان است. قرآن کریم مؤمنان را به تجهی‍ز قوا و آمادگی برای ترساندن دشمنان دعوت می‌کند: «وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللّهِ وَعَدُوَّکُم...» (انفال/۶۰) این دستور الهی، ریشه‌ای عمیق در سیره پیامبران و درخشش‌هایی در تاریخ اسلام دارد که نشان می‌دهد قدرتمندی و حتی قدرت‌نمایی، نه تنها نشانه ضعف نیست، بلکه از ایمان سرچشمه می‌گیرد و امری لازم برای دور کردن دشمنان به حساب می‌آید. قدرت‌نمایی انبیاء، گاه در قالب معجزه، گاه در ایستادگی شجاعانه در برابر طواغیت و گاه در حرکات نمادین جلوه‌گر می‌شد. حضرت موسی (ع) با عصایی که به اذن خدا اژد‌ها شد، قدرت‌نمایی نکرد تا دل‌ها را برباید، بلکه تا طاغوت زمانه‌اش را به زانو درآورد. «فَأَلقَى عَصاهُ فَإِذا هِیَ ثُعبانٌ مُبینٌ» (شعراء/۳۲) این نمایش قدرت نه برای فریب خلق، بلکه برای شکستن هیبت فرعون و پرهیز از جنگ مستقیم بود؛ چراکه قدرت‌نمایی به‌موقع، گاه جنگ را بی‌نیاز می‌سازد. در جریان تبلیغی حضرت ابراهیم (ع)، قدرت‌نمایی به شکل شکستن بت‌ها رخ داد. حرکتی نمادین، اما قاطعانه در برابر قدرت پوشالی نمرود و آیین شرک. ابراهیم جوان، تنها و بدون سپاه، بت‌ها را درهم شکست و تبر را بر دوش بت بزرگ انداخت. این اقدام نه خشونت‌طلبانه، بلکه پیامی روشن برای اقامه توحید بود. قرآن می‌فرماید: «فَراغَ عَلَیهِم ضَربًا بِالیَمین» (صافات/۹۳) او به آنها ضربتی وارد کرد، ضربتی معرفتی، کوبنده به بت‌ها و هدایت‌گر برای بت‌پرستان؛ در سیره رسول خدا (ص) نمونه کامل و متعادل قدرت‌نمایی در اسلام است. از ابتدای بعثت، پیامبر با آنکه در اقلیت بود، لحظه‌ای در اظهار دین و ایستادگی عقب ننشست. «فَاصْدَعْ بِمَا تُؤْمَرُ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِکِینَ»؛ پس آنچه را به آن مأموری اظهار کن و از مشرکان روی بگردان. (حجر/۹۴) یعنی پیامبر اسلام (ص) مأمور به صراحت در دعوت و مقابله با فشار‌های مشرکان بود. حتی در زمان ضعف، حضور پیامبراسلام (ص) در بازار‌های عمومی، قرائت بلند قرآن در کنار کعبه و سخنرانی‌های روشنگرانه در موسم حج، همه نوعی قدرت‌نمایی فرهنگی بود؛ نمایش شجاعت کلامی در برابر طوفان تمسخر و تهدید. اراده پیامبر اسلام (ص) خود نشانی مهم در حق بودن ایشان محسوب می‌شد. در جنگ بدر، مسلمانان اندک و ضعیف بودند، اما پیامبر (ص) پیش از آغاز نبرد با سامان‌دهی دقیق صفوف، تعیین پرچم‌داران، و آماده‌سازی روحی یاران، قدرتی فراتر از عدد نشان داد. شب قبل از جنگ، پیامبر با اشک و دعا و تهجد، قوّت قلب یاران را تضمین کرد و فرمود: «اللهم إن تهلک هذه العصابة لا تُعبد فی الأرض بعد الیوم»؛ این دعا، قدرتی بود که از ایمان سرچشمه می‌گرفت. در فردای آن روز، همان مسلمانان اندک، با فرشتگان یاری شدند: «إِذْ تَسْتَغِیثُونَ رَبَّکُمْ فَاسْتَجَابَ لَکُمْ أَنِّی مُمِدُّکُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلَائِکَةِ مُرْدِفِینَ» (انفال/۹) نمونه دیگر، فتح مکه است؛ اوج قدرت‌نمایی بدون خون‌ریزی. پیامبر اسلام (ص) با ده‌هزار نفر از یاران، به‌سوی مکه آمد، مشعل‌داران را فراخواند تا آتش‌ها را در دامنه‌ها بیفروزند تا هیبت سپاه اسلام چشم دشمن را بگیرد. در آن شب، ابوسفیان که هیمنه اسلام را دید، گفت: «ملک ابن أخیکم عظیم!» عباس گفت: «نه، این نبوت است!» پیامبر (ص) مکه را فتح کرد، اما شعارش «الْیَوْمُ یَوْمُ الْمَرْحَمَةِ» بود، نه انتقام، اما این رحمت از دروازه هیبت گذشت. حماسه‌سازترین نمونه قدرت‌نمایی در تاریخ اسلام، کربلا است؛ قیامی که امام حسین (ع) در اوج مظلومیت، با خون خود، قدرت معنوی اسلام را نمایان کرد. او در برابر سپاه یزید ایستاد و با خطبه‌های آتشین در منا، کربلا و شب عاشورا، به‌روشنی اعلام کرد که راه او راه پیامبر (ص) و علی (ع) است. امام (ع) نه‌تنها در میدان نبرد، بلکه در نگاه نافذش، خطبه‌اش، سکوتش و حتی در عطش‌اش، قدرتی را نمایاند که هزاران فکر از درک آن عاجز بودند. این قدرت‌نمایی حسینی، امروزه در راهپیمایی اربعین به اوج خود رسیده است. حرکتی که نماد «قدرت نرم» شیعه در عصر مدرن است. اگر رسول خدا (ص) در عصر خود با صفوف نماز، وحدت مؤمنان را نمایش می‌دادند، امروز شیعه با صفوف میلیونی عاشقان حسین (ع) در اربعین، جهانیان را به حیرت وا داشته است. اربعین، تمرینی است برای ایستادگی؛ برای اتحاد بی‌مرز؛ برای اخوت فرامذهبی. وقتی میلیون‌ها نفر از قومیت‌ها، نژاد‌ها و کشورها، با پای پیاده، بدون شعار سیاسی یا منفعت شخصی، تنها با یک «لبیک یا حسین (ع)» به راه می‌افتند، این یعنی اعلان جهانی حق‌طلبی. دشمنان خدا این صحنه را می‌بینند. رسانه‌های غربی از زنجیره انسانی اربعین می‌هراسند، چون پیام آن را فهمیده‌اند: شیعه نه خسته، نه منفعل، نه منزوی بلکه سرزنده، مقاوم، جهانی و آماده ایستادگی است. پیاده‌روی اربعین، نمایش تسلیم‌ناپذیری در برابر استکبار است؛ آن‌جا که میلیون‌ها انسان، در بیابان‌های داغ عراق، با لب‌های خشک ولی دل‌هایی سرشار از ایمان، گام برمی‌دارند تا بگویند: «ما اهل کوفه نیستیم»؛ یعنی ما اهل سکوت در برابر ظلم نیستیم. امروز اربعین، قدرت‌نمایی تمدنی شیعه است. حرکتی که با تمام سادگی‌اش، بیش از هر رزمایش نظامی، دشمنان اسلام را نگران کرده است. امروز صفوف میلیون‌ها عاشق، خواب راحت را از دشمنان انسانیت ربوده است. پیامبر اسلام (ص) فرمودند: «إِنَّ الحُسَینَ مِصباحُ الهُدى وَسَفینَةُ النَّجاةِ»؛ کشتی نجات یعنی جای امن، یعنی قدرت معنوی در طوفان‌ها و راهپیمایی اربعین، احیای این کشتی است. اگر مظلومان غزه امروز با سنگ در برابر تانک ایستاده‌اند، الهام‌گرفته از کربلا و قدرت‌نمایی حسین (ع) هستند. اگر جوان لبنانی، یمنی یا بحرینی از مرگ نمی‌هراسد، به‌خاطر آن است که در اربعین، تجربه کرده که تنها نیست، امت پشت سر اوست.