نشریه اخبار و تحلیل‌ها شنبه 23 اردیبهشت

پایگاه بصیرت

▼ حرف روز
تداوم نگاه به بیرون!
سومین مناظره دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری درباره مسائل اقتصادی در حالی برگزار شد که یکی از نامزدها در پایان صحبت‌های خود، مدعی شد همان‌گونه که در رفع تحریم‌های هسته‌ای موفق عمل کرده‌ایم، در دولت آینده می‌توان برای رفع دیگر تحریم‌ها نیز مذاکره کرد. هر چند این موضوع صرفاً یک اظهار نظر است، اما پرداختن به وثاقت و پیامدهای آن جای بحث و بررسی دارد. به هر حال، درباره این موضوع می‌توان به چند نکته اشاره کرد:
1ـ آن‌گونه که ادعا می‌شود، برجام در رفع تحریم‌های هسته‌ای نه تنها موفق عمل نکرده است؛ بلکه عمدتاً رفع تحریم‌های اقتصادی مرتبط با برنامه هسته‌ای کشورمان را به تغییر رفتار ایران در دیگر حوزه‌ها نیز منوط کرده است.
2ـ هدف عمده از برجام، ایجاد فرصت تنفسی برای اقتصاد ایران بود که رفع تحریم قدم اول آن به شمار می‌آمد، هر چند همین قدم هم به طور کامل برداشته نشده است. به عبارت دیگر، در میان تحریم‌ها، تحریم حوزه‌های پولی، مالی و بانکی مانند تحریم دسترسی ایران به نظام مبادلات دلاری و برخورداری از حق دسترسی به سوئیفت، ال‌سی و... حائز اهمیت بودند که رفع تحریم در این حوزه‌ها می‌توانست به مثابه کاتالیزوری برای توسعه اقتصادی کشور باشد؛ اما در همه این حوزه‌ها هنوز محدودیت‌های جدی برای کشورمان وجود دارد. هر چند نمی‌توان منکر برخی دستاوردهای برجام نیز بود.
3ـ تفکری که حل مسائل کشور را به مذاکره گره می‌زند، حوزه مسئولیت‌های خود را اداره‌ امور جاری و روزمره می‌داند و از دیدن فرداها و کسب وجاهت بین‌المللی و تعریف کردن خود در میان کلوپ کشورهای قدرتمند جهان ناتوان است. از این رو، نسبت به آنچه می‌تواند کشور را به این مرحله برساند، بی‌توجه است و حتی حاضر است نگاه بلندمدت و راهبردی را در جهت حل مسائل موجود، آن هم با نگاه به بیرون کنار بگذارد. در واقع، چون در مذاکره برای رفع تحریم باید به طرف ‌مقابل امتیاز داد و این امتیازها هم باید امتیازهای اساسی باشد که در قبال آن هم تحریم‌هایی دسته ‌چندم به طور نیم‌بند برداشته می‌شود، این نوع نگاه به تهی‌سازی درون از ابزارهای اساسی قدرت منتج می‌شود. حال آنکه راه‌حل مشکلات موجود، نه خدشه‌دار کردن ظرفیت‌های راهبردی کشور، بلکه تلاش برای حل آنها با اتکا به ظرفیت‌های بی‌شمار داخلی است.

▼ گزارش روز
همزمانی مبارک!
همزمان با روزهای داغ تبلیغات انتخابات، در جنوب پایتخت ایران اسلامی و در شهر آفتاب بزرگترین گردهمایی ناشران ایران برگزار شد؛ در روزهایی که مبارزات انتخاباتی و مناظرات و نظرسنجی‌ها جای همه خبرها را گرفته‌اند و همه جا حرف از انتخاب رئیس دولت دوازدهم یا سخن درباره فهرست‌های انتخاباتی شورای شهر و رانت و باندبازی در بستن برخی از این فهرست‌هاست، اما چرا نباید گذاشت این نمایشگاه در هیاهوی تبلیغات انتخاباتی فراموش شود و البته چرا این همزمانی موضوعی مبارک است؟
برای یافتن پاسخ این پرسش کافی است به جایگاه فرهنگ و دانش در مسیر پیشرفت و توسعه کشورها توجه داشته باشیم! کدام کشور است که بدون فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی مسیر توسعه را با موفقیت طی کرده باشد؟! چطور ممکن است کشوری در مسیر تعالی و پیشرفت قرار بگیرد بدون آنکه سطح دانش در جامعه آن گسترش یافته باشد؟! قطعاً پاسخ «خیر» است. هیچ جامعه‌ای در جهان یافت نمی‌شود که به دانش و نشر علم در آن بی‌توجهی شده باشد و به توسعه و پیشرفت دست یافته باشد؛ کشوری وجود ندارد که بدون ارتقای سطح فرهنگ و مطالعه عمومی توانسته باشد از آسیب‌های اجتماعی خود کاسته و به سوی جامعه سلامت گام برداشته باشد، هدفی که نمایشگاه‌هایی از این دست می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق و محاسبه جامع، نقش پررنگی را در تحقق آن ایفا کنند. اگر نمایشگاه شوق عمومی به مطالعه را در متن جامعه افزایش دهد و اگر ناشران در مسیر آگاهی‌بخشی و تغذیه درست فرهنگی و اجتماعی جامعه گام بردارند... اگرهای فراوانی از این دست که تحقق آن در گرو بسترسازی مناسب از سوی دولت‌هاست؛ بستری‌سازی که امروز باید در هنگام انتخابات ریاست‌جمهوری از نامزدهای محترم ریاست‌جمهوری دوازدهم درباره آنها سؤال کرد و پرسید چه راهکاری برای فراهم شدن این بسترها دارند؟

▼ خبر ویژه
ویرانه آماری
شمس‌الدین حسینی، با اشاره به چند نمونه از آمارهای مخفی شده از سوی دولت، آمارهای ارائه شده در دولت یازدهم را مخدوش دانست و مهم‌ترین کار دولت بعدی را آواربرداری از «ویرانه آماری» این دولت اعلام کرد. وی افزود: در یک نمونه دولت یازدهم معتقد است رشد اقتصادی در سال 95 افزایش پیدا کرده، اما به راستی واقعیت چیست؟ رشد اقتصادی سال 95 مابه‌التفاوت تولید کالا و خدمات نسبت به سال گذشته است. در حالی که آمار سال 1394 اعلام نشده است، به یکباره آمار رشد سال 1395 به طور سراسیمه اعلام می‌شود. این بدعت عجیب و غریب برای چیست و چرا رشد سال 94 مخفی می‌شود؟ شاید نرخ رشد 94 منفی است که مخفی می‌شود. حال اگر رشد برای سال 94 وجود ندارد، چگونه می‌توان گفت که رشد سال 95 فلان عدد است؟ حسینی در ادامه تأکید کرد: مگر نباید این عدد با عدد متناظر سال قبل بررسی شود؟ این کار دور از صداقت بوده و مصداقی از تخریب مبانی آماری کشور با هدف توجیه عملکرد دولت رکود است. ضمن اینکه کیفیت رشد هم مهم است. وزیر سابق اقتصاد همچنین گفت: دولت از یک سو از خزانه خالی و تنگنای مالی صحبت می‌کند و از سوی دیگر هزینه‌های جاری را از 104 هزار میلیارد تومان در سال 1391 به 282 هزار میلیارد تومان در سال 1395 (بیش از 2/5 برابر) رسانده است.
     
▼ اخبار
1ـ تشدید مشکلات انتقال پول صادرات پتروشیمی
یکی از انجمن‌های صنفی صنعت پتروشیمی ایران در نامه‌ای که در اواخر فروردین ماه سال جاری خطاب به معاون اول ریاست‌جمهوری نوشته است، رسماً از ایجاد مشکلات عدیده برای شرکت‌های پتروشیمی داخلی در زمینه صادرات محصول و انتقال پول ناشی از آن ابراز نگرانی کرده است. در این نامه با اشاره به صادرات ۴۰ درصد از محصولات پتروشیمی ایران به کشور چین، تأکید شده است در ماه‌های اخیر بنا به دلایل مختلف از جمله تغییر مقررات داخلی کشور چین ناشی از فشارهای عربستان و آمریکا، مشکلات عدیده‌ای برای شرکت‌های پتروشیمی داخلی در زمینه صادرات محصولات و انتقال پول ناشی از آن ایجاد شده است که می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری را به شرکت‌های داخلی و بازار ارز و اقتصاد ایران وارد کند. بر اساس این، از ابتدای ماه می سال 2017 اقدامات محدودکننده جدی‌تری بر واردات محصولات پتروشیمی از ایران و مراودات مالی با شرکت‌های ایرانی در حوزه امور گمرکی و بازرگانی به اجرا در خواهد آمد که می‌تواند بر این مشکلات بیفزاید.

2ـ توهین تلویزیون عربستان به ایران!
پس از گذشت حدود دو هفته از حادثه میرجاوه و شهادت مرزبانان ایرانی، رسانه‌های سعودی به دنبال سیاست‌های ضد ایرانی و به منظور ایجاد اختلافات داخلی، نظام جمهوری اسلامی ایران را «اشغالگر» و استان بلوچستان را منطقه «اشغالی» نامیدند. شبکه رسمی «الأخباریه» عربستان با نادیده گرفتن کشتار جیش‌العدل در منطقه میرجاوه، انجام این عملیات را «قهرمانانه» توصیف کرد و با دخالت آشکار در امور داخلی ایران، افزود: این عملیات چندی پیش در منطقه میرجاوه در مرز بلوچستان «اشغالی» و به منظور دفاع از ملت بلوچ که از ظلم و ستم نظام ایران رنج می‌برند، انجام شد.

▼ تا انتخابات
◄ ذاکری، نماینده قالیباف در کمیسیون نظارت بر تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه شکایت صورت گرفته هم در مراجع قضایی و هم در کمیسیون نظارت بر تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری دنبال خواهد شد، گفت: ما به هر دو دروغ وارد شده به آقای قالیباف درباره واگذاری املاک و برخورد با دانشجویان اعتراض داریم؛ چرا که هر دو غیر قابل اثبات و فاقد سند و نسبت غیر اخلاقی است و در هر محکمه‌ای حاضر به پیگیری هستیم. به استناد مواد ۶۴ و ۶۵ قانون انتخابات ریاست‌جمهوری هر نامزدی که به نامزد دیگر نسبت دروغ دهد، مرتکب جرم شده است و صداوسیما باید وقتی را مقرر کند تا نامزد مزبور بتواند افکار عمومی را روشن کند.
◄ آقای رئیسی، نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در جمع مردم ورامین گفت: حرف ما این است که چرا شما اتهام‌زنی می‌کنید؟ از چه چیزی عصبانی هستید، از کارگران معدن یا کسانی که می‌گویند یک اختلاس کم شود تا مشکل مسکن مردم برطرف ‌شود؟ وی در ادامه گفت: موشک برای جنگیدن نیست، بلکه برای حفظ امنیت کشور است. داشتن موشک برای این است که کسی نگاه چپ به کشور نداشته باشد و در واقع نشان دادن قدرت دفاعی کشور است که دشمنان بدانند ما قدرتمندیم.
◄ تقی‌پور، سخنگوی شورای شهر تهران با انتقاد از برخی تخریب‌ها در کشور و کشاندن آن به مسائل شهری گفت: متأسفانه طراحی تخریب‌ها و برخی هجمه‌ها در خارج از کشور ریشه دارد؛ آنها به‌گونه‌ای طراحی کرده‌اند که حتی درگیری‌های سیاسی به بحث‌های اجتماعی و شهری نیز کشیده شود.
◄ مصطفی هاشمی‌طبا، نامزد اصلاح‌طلب انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: بنده به طور مستقل وارد عرصه انتخابات شده‌ام و به نفع کسی از این عرصه کناره‌گیری نخواهم کرد. من روش و برنامه خودم را دارم و حضورم در این عرصه به کسی ارتباطی ندارد.

▼ اخبار کوتاه
◄ نیوزیلند یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان محصولات کشاورزی و دام‌پروری جهان در ماه جاری میلادی و پس از یک دهه وقفه، صادرات گوشت گوسفند به ایران را از سر می‌گیرد و قرار است اولین محموله گوشت گوسفند شرکت «تیلور پیترسون» در آینده‌ای نزدیک وارد ایران شود. همچنین، به دلیل بی‌ثباتی و گرانی گوشت چندی پیش مذاکراتی هم با هیئت‌های روسی برای ارسال محموله‌های گوشت گوزن قطبی و ماهی سالمون به ایران انجام شده بود که تاکنون به نتیجه مشخصی نرسیده است.
◄ مرکز پژوهش‌های صهیونیستی «شورش» از وجود چندین چالش اجتماعی و اقتصادی بزرگ خبر داد. این مرکز اعلام کرده است تنها یکی از چالش‌هایی که می‌تواند رژیم صهیونیستی را در عرصه امنیتی یا اقتصادی به لرزه درآورد، ممکن است زمینه‌ساز قرار گرفتن آن در مسیری بازگشت‌ناپذیر شود. این مرکز در تشریح چالش‌های بزرگی که آینده رژیم صهیونیستی را تهدید می‌کند، به کاهش تولید و وخامت سطح نابرابری در جامعه و نیز افزایش فقر اشاره کرده است.
◄ یک مقام ارشد کاخ سفید گفت: آمریکا در آستانه تکمیل قراردادهایی برای فروش بیش از 100 میلیارد دلار سلاح به عربستان است. این مقام کاخ سفید که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با رویترز تصریح کرد: رقم این قرارداد ظرف دهه آینده ممکن است به بیش از 300 میلیارد دلار برسد. به نوشته رویترز، فروش این بسته تسلیحاتی به گونه‌ای تنظیم شده که با سفر ترامپ به عربستان سعودی همزمان باشد.
◄ روزنامه «فایننشال‌تایمز» با اشاره به پا برجا ماندن تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران گفته است تلاش‌های واشنگتن برای قطع ارتباطات تهران با بانک‌های بین‌المللی، همان آثاری را دارد که پاره کردن برجام دارد. به نوشته فایننشال‌تایمز، کارشناسان مسائل تحریمی در واشنگتن اکنون انتظار دارند آمریکا شمار جدیدی از افراد و مؤسسات مربوط به ایران و حزب‌الله را در فهرست سیاه قرار دهد یا تحریم‌های جدیدی علیه آزمایش‌های موشکی ایران وضع کند.
◄ «فتاح محمدی» معاون سیاسی و امنیتی استاندار کهگیلویه و بویراحمد، دلیل لغو سخنرانی فائزه هاشمی در شهر دوگنبدان را حکم قضایی عنوان کرد. براساس حکم قضایی صادر شده، خانم هاشمی نمی‌تواند تا شش ماه در هیچ مکان عمومی سخنرانی داشته باشد و این حکم از سوی دستگاه قضایی به ستاد انتخاباتی «روحانی» در گچساران اعلام شد.