جمهوری اسلامی در چهل سال گذشته شاهد توطئه های رنگین کمانی بوده است، اما نه تنها این توطئه ها بازنده جمهوری اسلامی از اهداف خود نبوده بلکه چون نظام به توانایی های خود و ضعف دشمن ایمان داشته، توانسته است در جنگ اراده ها ارتش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی دشمن را مقهور سازدکه رمز این عظمت و ماندگاری، دوام و قوام در منطق مقاومت و همراهی ملت نمایان می شود. منطقی که ریشه در کلام وحی و گفتمان امام و رهبرمعظم انقلاب دارد.
انقلاب اسلامی و نظام دینی برخاسته از آن، با غلبه بر فتنه ها، توطئهها و نقشههای شیطانی جبهه استکبار و عوامل داخلی آن، پا به چهل سالگی گذاشت. با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی با مختصاتی متفاوت از تمامی نظامهای سیاسی موجود در جهان، تمامی قدرتهای استکباری و شیطانی علیه انقلاب و جمهوری اسلامی آرایش گرفته، براندازی نظام اسلامی را در دستور کارخود قرار دادند. در چهل سال گذشته استکبار جهانی با محوریت آمریکا جبهه گستردهای علیه جمهوری اسلامی و ملت ایران با هدف نابودسازی انقلاب اسلامی به وجود آورد. تلاشهای جبهه استکبار مبتنی بر طرح ریزی ها، برنامه ریزیها و اقدامات راهبردی در این چهل سال علیه انقلاب اسلامی و ملت ایران، نه تنها جمهوری اسلامی را ساقط یا ضعیف نکرد، بلکه امروز جمهوری اسلامی در چهل سالگی خود، در اوج بالندگی، پویایی و اقتدار قرار دارد.
آمریکاییها با تبدیل رویکرد تقابل به تعامل با ایران از طریق برجام هستهای در سالهای گذشته، تصور میکردند جمهوری اسلامی را در مسیر سازش و دست برداشتن از مقاومت و تسلیم قرار داده اند. هوشمندی رهبر حکیم و بصیر انقلاب اسلامی، نقشه شیطانی آمریکا و متحدانش را خنثی کرد. اکنون آمریکا با خروج از برجام و در پیش گرفتن راهبرد تشدید تحریم ها، بحران سازی در ایران را با هدف براندازی جمهوری اسلامی از طریق جنگ همه جانبه اقتصادی دنبال میکند. البته در این میان تقسیم کاری بین اروپا و آمریکا صورت گرفته، اروپاییها خواهان نگه داشتن جمهوری اسلامی ایران در پای میز مذاکره برای امتیاز گرفتن در قبال دادن کمکهای مختصر اقتصادی هستند. در چنین شرایطی، طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب در مقطع کنونی اتاق جنگ اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی وزارت خزانه داری آمریکا است؛ لذا اتخاذ ((راهبرد مقاومت)) مسیری است که میتواند نظام سیاسی و ملت ایران را از معضلات پیش رو عبور دهد. ایران از تمامی ظرفیتها و قابلیتها برای پیروزی بر دشمن برخوردار است. عامل اصلی پیروزی در این مصا ف اصلی و همه جانبه بین دو جبهه حق و باطل، تداوم عزم و مقاومت در مردم و مسئولان نظام است.
مقاومت
((مقاومت)) در لغت و اصطلاح به معنای به پاخاستن و برخاستن و نیز پایدار ماندن است. این واژه بر وزن مفاعله و به معنای با کسی با هم برخاستن یا با هم از جا بلند شدن و باکسی ضدیت کردن و نیز ایستادگی و پایداری کردن است. از معنای لغوی مقاومت چنین بر میآید که به رویارویی در میدان جنگ محدود نیست و هر نوع مقاومت و پایداری در برابر عوامل برهم زننده تعادل و توازن را شامل میشود. از دیگر سو، برخلاف تصور رایج، مقاومت به معنای انفعال و انزوا و بی تحرکی نیست، بلکه مقاومت در ذات خود به پویایی، تحرک و اقدام رو به جلو مشهود است؛ بنابراین مقاومت به مثابه تعریفی گفتمانی، مجموعهای از نشانه هاست که در یک فرآیند، نظام معنایی خاصی را شکل میدهد.
مفهوم مقاومت در قرآن کریم
مقاومت در قرآن فراتر از یک واژه یا اصطلاح است. مقاومت در قرآن یک فرهنگ است. قرآن وقتی میخواهد فرهنگ مقاومت را تبیین کند و توضیح دهد، درمباحث گوناگون و در تجربههای عینی و زنده، از واژههای استقامت، صبر و ثابت قدمی استفاده میکند.
در مفهوم استقامت مدنظر قرآن، دوام، ثبات و انجام درست فعل مدنظر است. فَاستَقِم کَما امرت؛ یعنی در باب آنچه به تو امرشده باید مقاومت کنی و این مقاومت باید مبتنی بر انجام درست فعل باشد؛ یعنی انسان کار را طوری انجام دهدکه هیچ گونه خللی در فعل او راه پیدا نکند؛ یعنی حق توحید را به درستی ادا کردن.
در برخی دیگر از آیات قرآن، مقاومت با واژه صبرآمده است. در دوآیه از قرآن آمده است: ((استعینوا باالصبروالصلاه)) یعنی از شکیبایی و نماز یاری جویید. صبر به معنای نگهداری و تحمل نفس در برابر امور سخت و بی تاب کننده، یکی از مفاهیم مقاومت در فرهنگ قرآنی است.
واژه ((ثبات قدم)) نیز در قرآن مفهوم مقاومت را در بر دارد. این اصطلاح به مفهوم نیرومندی و پایداری در برابر دشمن در قرآن مطرح شده است. اول آن که به عنوان یک اصل استوار در میان گروه مومن به خدا در طول روزگاران در سوره آل عمران از زبان قرآن این گونه بیان شده که: ((وثبت اقدامنا، وانصرناعلی القوم الکافرین)) در جای دیگری خداوند خطاب به مومنان فرموده است: ((یا ایهاالذین آمنوا اذا لقیتم فئهً فاثبتوا...)) (ای اهل ایمان! هنگامی که در میدان نبرد با گروهی از مشرکان و کافران برخورد کردید، ایستادگی نمایید- سوره انفال آیه ۴۵).
مقاومت در گفتمان امام و رهبری
مقاومت در اندیشههای سیاسی امام (ره) و رهبری از جایگاه ویژهای برخوردار است. برای شناختن مفهوم مقاومت در گفتمان نظام جمهوری اسلامی ایران بدون توجه به منظومه فکری بنیانگذار انقلاب اسلامی و رهبری انقلاب نمیتوان به یک تعریف واقعی و مدل کاربردی نایل آمد. امام خمینی (ره) در کتاب ((تحریر الوسیله)) با تمسک به قاعده قرآنی نفی سبیل تحقق آن را در شرایط مقاومت محقق شدنی میدانند: ((اگر روابط تجاری با کفار موجب ترس بر حوزه اسلام شود، ترک این روابط بر تمام مسلمانان واجب میشود. در اینجا فرق میان استیلای سیاسی یا فرهنگی دشمن وجود ندارد. اگر روابط سیاسی که بین دولتهای اسلامی و دول بیگانه بسته میشود و برقرار میگردد، موجب تسلط کفار بر نفوس و بلاد و اموال مسلمانان شود، یا باعث اسارت سیاسی اینها گردد، برقراری روابط، حرام است و پیمانهایی که بسته میشود، باطل است....))
در تبیین و گفتمان امام و رهبری در حوزه مقاومت و کشف و استخراج نظام معنایی آن میتوان به نتایج و برون داد این راهبرد گفتمانی دست یافت. برون داد گفتمان امام و رهبری در مدیریت سیاسی داخلی و خارجی را در سه مفهوم انقلابی، انتقادی و تهاجمی بودن آن مقوله بندی میکنند که بیان کننده رویکردی ترکیبی از عمل گرایی مبتنی بر واقع بینی، نوگرایی و مصلحت گرایی مدبرانه در رفتار سیاسی است.
مقاومت فعال یا تهاجمی
از دیگر شاخصههای مفهوم مقاومت از منظر امام و رهبری، تهاجمی بودن آن است. تهاجمی بودن به آن معنا که برای مقابله با استکبار جهانی باید طرح ریزی کرد و همه راهها و ایدهها را مورد بررسی قرار داد. شیوه مبارزه انفعالی و آرایش دفاعی در برابر استکبار مناسب نیست و نیازمند اتخاذ استراتژی فعال و تهاجمی است که بر روحیه تهاجمی استوار است. از نگاه امام و رهبری، روحیه شاه سلطان حسینی، مساوی است با اتمام کار نظام جمهوری اسلامی. در سالهای اخیر، برخی برای آن که فرهنگ و ایده مبنایی مقاومت را زیر سوال ببرند، بسیار کوشیدند تا شاید این راهبرد که پشتوانههای دینی، عقلانی و تاریخی دارد، از دستور کار نظام خارج کنند؛ با این استدلال که مقاومت مستلزم هزینهها و امکانات کشور را دچار فرسایش میکند!
مبتنی بر همین نگاه، حضرت امام (ره) مقاومت در سطح جهانی را مورد توجه قرار داده و به تشکیل هسته مقاومت در جهان و بسیج بزرگ سربازان اسلام تأکید کرده و تصریح دارند: ((بسیج تنها منحصر به ایران اسلامی نیست، باید هستههای مقاومت را در تمامی جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ایستاد.)) این که میفرمایند: ((کشور ایران به عنوان یک دژ نظامی و غیر آسیب پذیر نیاز سربازان اسلام را تأمین و آنان را به مبانی عقیدتی و تربیتی اسلام و همچنین به اصول و روشهای مبارزه علیه نظامهای کفر و شرک آشنا میسازد)) موید یک مدل مقاومتی است که به طور همزمان حالت تهاجمی و تدافعی فعال را در دل خود دارد.
مقاومت در منظومه فکری امام و رهبری یک حرکت پیش رونده و تکاملی است که در عین برخورداری از پویایی، از ویژگی انعطاف و انطباق با تحولات برخوردار است. در مقاومت همه جانبه مدنظر امام و رهبری، خلاقیت و نوآوری موج میزند و تکیه به ظرفیتها و استعدادهای جبهه حق به ویژه ظرفیتهای داخلی نقطه عطف آن را تشکیل میدهد.
آرمان گرایی و واقع گرایی (واقع بینی) در منظومه فکری رهبری مکمل یکدیگرند و در سیر مدیریت کشوری، ساختار منطقی معینی را ایجاد میکنند که مفهوم مقاومت را از آسیبهای جریانهای متحجر و متجدد رئالیست مسلک مصون میدارد. همچنین ایشان میفرمایند: ((آرمان خواهی یعنی این که واقعیتها نباید ما را از آرمانها دور کند؛ واقعیتها باید مثل پلکانی ما را به آرمانها نزدیک کنند.))
رهبر معظم انقلاب در سخنرانیهای اخیرشان ضمن ترسیم مختصات منطق مقاومت به محصول مقاومت که همان صدور انقلاب به دیگر کشورها و شکستهای پی درپی آمریکا و استکبار در منطقه است، اشاره نموده و هدف مقاومت را در رسیدن به نقطه بازدارندگی در مقابل دشمن دانسته اند و افزودند گزینه قطعی ملت ایران، مقاومت است و این برخورد (برخورد با آمریکا) برخورد اراده هاست و اراده ما قوی تراست، چون علاوه بر اراده خود، توکل به خدا را هم داریم.
سن تزو استراتژیست چینی در ((هنرجنگ)) مینویسد:
"صد بار پیروزی با صد نبرد هنر نیست، مطیع و مقهورکردن ارتش دشمن، بدون نبرد با آنها هنر اصلی است. "
همانطور که در ابتدای مطلب اشاره شد، جمهوری اسلامی در چهل سال گذشته شاهد توطئههای رنگین کمانی بوده است، اما نه تنها این توطئهها بازنده جمهوری اسلامی از اهداف خود نبوده بلکه، چون نظام به تواناییهای خود و ضعف دشمن ایمان داشته، توانسته است در جنگ ارادهها ارتش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی دشمن را مقهور سازدکه رمز این عظمت و ماندگاری، دوام و قوام در منطق مقاومت و همراهی ملت نمایان میشود. منطقی که ریشه در کلام وحی و گفتمان امام و رهبرمعظم انقلاب دارد.
آری، جمهوری اسلامی بار دیگر با همین منطق انشاء الله دوباره اثبات خواهد کرد که هنر اصلی اش شکست دادن و مقهور کردن دشمن، بدون نبرد و بدون شلیک حتی یک تیر است.