با «جهش تولید» برخورد تشریفاتی و فرمایشی نشود

محمد خوش چهره استاد اقتصاد و نماینده پیشین مجلس با تاکید بر اهمیت درک مفهومی، نامگذاری سال ۹۹ تحت عنوان«جهش تولید» از سوی رهبر انقلاب گفت: یکی از چالش هایی که می تواند فراروی شعار سال قرار بگیرد عدم درک صحیح مفهومی از شعار است که در طی سالهای گذشته اتفاق افتاده است. مقام معظم رهبری تاکید خود را بر حوزه اقتصاد با عناوین مختلفی مثل مدیریت اقتصادی نشان داده اند. اما ما می بینیم در عمل آنچه رهبری به عنوان استراتژیست نظام مطرح کرده اند در محافل آکادمیک و ... به عنوان سوال مطرح کرده اند که وقتی نظام جمهوری اسلامی از سال ۸۷ برنامه ریزی ثابت و طولانی، برنامه ریزی پنج ساله و همچنین برنامه ریزی سالانه دارد، و این اهداف در چشم انداز ۲۰ ساله وجود دارد ضرورت نامگذاری برای هدف ها چیست؟

رهبرانقلاب استراتژیست نظام هستند

این استاد اقتصاد گفت: اگر دقت صورت بگیرد این قبیل سوال ها اصلا مطرح نمی شود. باید گفت پیش از پرداختن به این قبیل سوال ها باید جایگاه مقام معظم رهبری در نظر بگیریم. با توجه به سرعت تغییر و تحولاتی که در اقتصاد جهانی پیش می آید مثل واقعه ۱۱ سپتامپر و امنیتی کردن جهان  تحت عنوان مبارزه با تروریسم و یا کرونا که آخرین آنهاست، بعضی اوقات اهداف یا اولویت هایی که در تنظیم هدف ها در نظر گرفته می شود تغییر پیدا می کند. جهت گیری ها و اولویت ها را استراتژیست نظام تعریف می کند.

این نماینده پیشین مجلس ادامه داد: در هر نظامی بنا بر قانون اساسی آن نظام، استراتژیست مشخص می شود. در برخی کشورها صدراعظم یا سایر رهبران، استراتژیست نظام سیاسی هستند. در آمریکا هم اگرچه سنا و کنگره یا لابی های پشت نظام سیاسی در تعیین جهت گیری های نظام سیاسی آمریکا موثر هستند اما رئیس جمهور استراتژیست است و اولویت هایی مثل جنگ و ... را تعیین می کند و پارلمان را قانع می کند. از زمانی که ترامپ در آمریکا بر سر کار آمده جهت گیری های اقتصادی، سیاسی و بین الملل را در آمریکا تغییر داده و روش های قبلی را نقض کرده است.

وقتی معاش مردم مختل شود، دین آنها نیز زیر سوال می رود

خوش چهره افزود: فارغ از اصل ۱۱۰ قانون اساسی که ولی فقیه اختیارات و وظایفی دارد، استراتژیست در نظام جمهوری اسلامی رهبری انقلاب هستند. رهبری ۱۴ سال است که بر حوزه اقتصاد تاکید دارند. بعضی جریانات این قبیل سوالات را مطرح می کنند که چرا حوزه های امنیت و دفاع کشور به این اندازه برجسته نیست؟ جریاناتی نیز مثل حوزه های علمیه این سوال را داشته اند که چرا مقوله فرهنگ تا این اندازه برجسته نیست؟ پاسخ ما این بوده که وقتی معاش مردم مختل شود دین آنها زیر سوال می رود و بنابر احادیث و روایات کسی که معاش او تامین نیست دین و ایمان او نیز از دستش در می رود.

این تحلیلگر سیاسی- اقتصادی، با تاکید بر اهمیت جهت گیری ها برای تحقق شعار سال مدنظر رهبری، افزود: نامگذاری هایی که از سوی مقام معظم رهبری برای هر سال صورت می گیرد نصف راه است؛ اولویت ها و جهت ها تعیین می شود، اما ۵۰ درصد دیگر باور و قبول کردن آن ها از سوی نظام اجرایی، تصمیم گیری، سیاستگذاری، برنامه ریزی و قانون گذاری کشور است که چقدر در این رابطه درک صحیح مفهومی وجود دارد و چقدر آن را قبول دارند و چقدر به آن عمل کننده هستند؟ بنابراین دراین نامگذاری ها به ویژه درحوزه اقتصاد یک چالش اساسی بین آنچه گفته شده و آنچه درعمل اتقاق می افتاد مشاهده می کنیم. وقتی در پایان سال دست به ارزیابی می زنیم یک شکاف معنی دار مشاهده می شود. به خصوص در بحث اقتصاد مقاومتی و بحث های دیگر فراوان مشاهده می کنیم که گلایه های رهبر انقلاب از نوع عملکرد و نوع حرکت بوده است.

نباید با «جهش تولید» برخورد تشریفاتی و فرمایشی شود/۳ چالش پیش روی تحقق شعار سال ۹۹

خوش چهره با بیان اینکه اولین چالش پیش روی نامگذاری های سال نبود درک مفهومی صحیح است، ادامه داد: این موضوع در بحث جهش تولید یا جهش اقتصادی می تواند قوی تر باشد چرا که با این نامگذاری ها می توان برخورد تشریفاتی و فرمایشی صورت بگیرد و در تحقق آن با چالش مواجه شویم. بنابراین درک صحیح مفهومی بسیار مهم است و به تبیین های شفاف نیاز دارد.

این استاد دانشگاه دومین چالش پیش روی تحقق شعار جهش تولید را نبود باور به این نامگذاری خواند و گفت: ممکن است برخی به این نامگذاری ها باور نداشته باشند اما به خاطر ملاحظات سیاسی این موضوع را بیان نکنند که البته خودش محل ایراد است چرا که انسان باید نقد عالمانه کند. با این حال در عمل آن را تایید ضمنی می کنند اما وقتی به خلوت می روند خود کار دیگر می کنند. متاسفانه ما در این ۱۴ سال از این حالت زیاد دیده ایم.

این نماینده پیشین مجلس افزود: چالش سوم هم این است که متاسفانه کسانی که می خواهند در اجرا و تصمیم گیری ها عمل کننده این نامگذاری ها باشند که آدم بدی نیستند، اما فاقد ویژگی های لازم برای تحقق این شعارها هستند مثلا درک، توان، باور و انرژی لازم برای انجام این کارها را ندارند.

اگر تلقی از «جهش» درست نباشد با چالش رو به رو خواهیم بود

این چهره سیاسی اصولگرا ادامه داد: اولا شرایط اقتصادی به گونه ای است که ظرافت های انجام کار باید بالا باشد و ثانیا اگر کاستی هایی گذشته دوباره فعال شود می تواند ضریب اثرگذاری را پایین بیاورد. مقام معظم رهبری به عنوان استراتژیست نظام از واژه ای استفاده کرده اند که برای من در سالهای گذشته قابل لمس درک و تایید بوده است. در دنیا مفهوم «جهش» هم پشتوانه عملیاتی و هم پشتوانه تئوریک دارد اما اگر تلقی از آن درست نباشد با چالش اول رو به رو خواهیم بود.

خوش چهره دربیان مفهوم جهش اقتصادی گفت:جهش در واژه مترادف با خیزاست که معادل انگلیسی آن take off است.یعنی کَندن از شرایط قبلی و یک حرکت با شتاب و استمرار به سمت هدف مطلوب یعنی رسیدن ایران به پیشرفت و توسعه.  واژه هایی مثل رونق اقتصادی، جهش اقتصادی و جهش تولید مترادف هستند. نگرانی دقیقا از همینجاست که چون مدل هایی که برای جهش در زمان جنگ سرد وجود داشت در دو قطب قرار می گرفت اما الان به خاطر آنکه فضا یک قطبی است بیشتر مدل های غربی حاکم است. این مدل ها عموما مبنایی ندارد.

جهش یعنی کندن از شرایط قبلی و حرکت به سوی اوج

این استاد اقتصاد ادامه داد: در این مدل ها کشورهای مختلف به عنوان هواپیما در نظر گرفته شده و تقسیم بندی می شوند. کشورهای توسعه یافته به مثابه هواپیمایی هستند که مراحل خیز، جهش و توسعه را داشته اند و کشورهای کمتر توسعه یافته یا کشورهایی که اقتصاد سنتی دارند به هواپیمایی می مانند که موتور آنها خاموش است یا آنکه ایراد دارد و زمینه حرکت وجود ندارد. به این ترتیب برای آماده حرکت کردن هواپیما باید مشکلات و موانع رفع شوند. این فرآیندهایی است که در ۳۰-۴۰ سال گذشته انجام داده اند، مثلا بخش کشاورزی خود را کاهش داده اند، بخش صنعت خود  و حوزه های علم و دانش را تقویت کرده اند.

خوش چهره افزود: وقتی که موتور هواپیما روشن و آماده حرکت شود حدود یک کیلومتر روی باند حرکت می کند و از شرایط موجود کنده می شود، خیز برمی دارد، take off  یا جهش می کند تا خود را به سمت آسمان بکشاند که آن مسیر هوایی را به سمت مقصد طی کند. کندن از زمین تا رسیدن به سقف پرواز را جهش می گویند. بنابراین ملاحظاتی به اسم کندن از شرایط قبلی و سپس یک برنامه ریزی برای اوج گرفتن وجود دارد که این هواپیما خود را به هدف های آرمانی برساند. بنابراین دلایل و نوع جهش مهم است. اگر کسی از شرایط می کَند اما بستر و زمینه برای ادامه جهش نباشد به هواپیمایی می ماند که نمی تواند به خوبی روی باند حرکت کند و یا اگر حرکت کند دوباره مجبور به فرود می شود یا آنکه ممکن است حوادثی رخ دهد.

رهبرانقلاب در سخنرانی‌های بعدی خود بحث جهش اقتصادی را تکمیل می‌کنند

نماینده دوره هفتم مجلس با بیان آنکه جهش می تواند از محتوای قابل ترسیمی برخوردار باشد گفت: الزامات آن فوق العاده مهم است. ما اگر سال گذشته که رونق تولید نام داشت را حرکت هواپیما بر روی باند و شروع بحث جهش در نظر بگیریم این هواپیما باید بتواند با انرژی و توان مطلوب حرکت کند. مقصد نهایی رسیدن به رفع مشکلاتی مثل بیکاری، رشد بالای اقتصادی، کاهش وابستگی ها و کاهش تهدیدات است. پیش شرط های «جهش» مستلزم درک صحیح مفهومی است که مقام معظم رهبری قطعا درباره آن اشارات تکمیلی خواهند داشت. ایشان در دوره های قبل هم بعد از نامگذاری سال در سخنرانی های تکمیلی خود آن را تفسیر می کردند.

خوش چهره افزود:به عنوان کسی که بیش از بیست و اندی سال دکترای مدیریت اقتصادی تدریس کرده ام الزامات جهش و مدل هایی که درمبانی تئوریک وجود دارد و تجربه شده را می دانم،با این حال نمی دانم چند درصد این مدل ها با تصویری که مقام معظم رهبری ترسیم کرده اند مطابقت دارد. اگر فقط به تجربه جهانی و مدل ها بخواهم اقتدا کنم فکر می کنم بخشی از این ها در فرمایش های تکمیلی ایشان خواهد بود.

او در پایان گفت: متاسفانه برخی رسانه ها در تفسیرهای خود جهش تولید را با انحرافاتی تبیین می کنند.