پیشنهاد می شود که نگرش جدیدی بر ساختار برخورد با پدیده شوم قاچاق کالا در پیش بگیریم، خوشبختانه ایران اسلامی از موقعیت مرزی دریایی و خشکی قابل توجهی با کشورهای همسایه برخوردار است، گستردگی مرزهای کشور به معنای آن نیست که مرزها به روی تجارت، صادرات و واردات بسته شود، بلکه باید از ظرفیت استان های مرزی برای تجارت کالا استفاده شود.
مبارزه با قاچاق کالا اگر چه دیر زمانی است که در کلام و سخن مسوولین کشور گفته و شنیده می شود اما این داستان، حداقل تا به امروز فرجام خوشی نداشته است. کشوری که در مقابل دشمنان مرزهایی مستحکم، با ثبات و امنیت بالا دارد هر ساله شاهد هجوم میلیاردها دلار کالای قاچاق از طریق همین مرزها به داخل کشور است. آنچه از قاچاق کالا در اخبار و رسانه ها منتشر می شود بیشتر مربوط به کولبرانی است که مجموع قاچاق کالا از این طریق شاید به یک میلیارد دلار در سال هم نرسد، کولبران سهمی بسیار اندک در قاچاق کالا به کشور دارند و گلوگاه اصلی قاچاق کالا جای دیگری است. جایی که البته هرگز نامی از دست های پشت پرده و گردانندگان پنهان شبکه های زنجیره ای آن وجود ندارد. موضوعی که البته تبعات بسیار زیادی برای اقتصاد ایران داشته است. قاچاقچیانی که به قیمت تحمیل ضرر و زیان به اقتصاد و تولید کشور به دنبال تامین منابع خود هستند. پایگاه خبری بصیرت در این راستا به سراغ فدا حسین مالکی منتخب مجلس یازدهم و رئیس پیشین ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز رفته است. وی در این گفت و گو درباره لزوم مبارزه با قاچاق سازمان یافته سخن گفته است.
آقای دکتر موضوع مبارزه با قاچاق کالا یکی از محورهای اصلی و همیشگی بیانات مقام معظم رهبری درباره لزوم حمایت از تولید بوده است. به نظرتان این مساله از چه رو این قدر حائز اهمیت است؟
در سال های اخیر مسائل اقتصادی یکی از مهمترین موضوعاتی بوده که جزء پرکاربردترین کلید واژه های مورد نظر مقام معظم رهبری بوده است. حمایت از کار و تولید ایرانی تا رونق و جهش تولید موضوعاتی بوده که مبنای برنامه ریزی های اقتصادی کشور باید براساس آن پایه گذاری شود. موضوعات اقتصادی به قدری حائز اهمیت هستند که به عنوان نماد آغاز سال جایگاه ویژه ای در سخنرانی های عیدانه رهبر معظم انقلاب داشته اند. مسائلی چون حمایت از تولید و بهبود معیشت مردم در کنار رونق تجارت مهمترین موضوعاتی است که تحقق آن منجر به تغییرات ویژه ای در زندگی مردم می شود. در سال های گذشته در کنار نامگذاری سال و تاکید بر اولویت های اقتصادی کشور به موضوعات مهمی که در واقع به عنوان مهمترین مولفه های مخرب اقتصاد ملی به شمار می روند نیز اشاره شده است. در بین این موضوعات، بحث قاچاق کالا بسیار برجسته بوده است. از این جهت قطعا باید در ساختار مبارزه با قاچاق کالا بازنگری جدی به عمل بیاوریم تا دچار چالش ها و مشکلاتی که دهه های گذشته درگیر آن بوده ایم نشویم .
به نظر می رسد قاچاق کالا صرفا در مناطق مرزنشین پیگیری و دنبال می شود. آیا به غیر از این مناطق نباید به دنبال گروه های قاچاق کالا در ابعاد بزرگ تری رفت؟
وقتی بحث قاچاق کالا مطرح می شود بسیاری از مسوولین فقط به موضوع کولبری در مناطق مرز نشین کشور مانند استان سیستان و بلوچستان یا کردستان توجه می کنند، در حالی که قاچاق کولبری تعریف اول یا چالش اصلی ما در پدیده قاچاق کالا نیست، بلکه این نوع از قاچاق را باید در دسته دوم و اولویت بعدی در قاچاق کالا تعریف کرد، چرا که مرکز اصلی قاچاق در پایتخت کشور است! به طوریکه هدایت قاچاق کالا در مرکز اقتصادی و صنعتی کشور صورت می‌گیرد. اتفاقا هر آنچه به نام قاچاق کالا مطرح است در مرزها نیست چرا که مساله قاچاق کولبری مرزی تا حد ممکن از طریق مرزها کنترل می شود و مرزها نسبت به قاچاق کالا حساس هستند. از طرفی نیروی انتظامی تمام تلاش خود را برای کنترل مرزها می کند، اما بنده به عنوان فردی که به دلیل سوابق و مسئولیت هایم به این موضوع آگاهم و البته نسبت به این موضوع حساسیت زیادی نیز دارم با قاطعیت عرض می کنم قاچاق کالا را نه در کولبری های مرز نشینانی که قادر به تامین معیشت خود نیستند بلکه باید در برخی از مراکز تجاری پایتخت دنبال کنیم، قطعا این بخش ها با سیاست های متناقض خود و عدم راهبرد روشن در جلوگیری از قاچاق کالا و عدم حمایت از تولید داخلی به روش های مختلف به تولید ضربه می زنند. لذا برخورد با این نهادها که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به تولید کالا و به صنعت کشور ضربه می زنند باید در اولویت نهادهای نظارتی و قوه قضائیه قرار بگیرد.
در واقع عدم رشد تولید ملی و منفی شدن رشد اقتصادی کشور ناشی از همین سیاست گذاری های متناقضی است که مانع واردات بی رویه کالا به کشور نمی شوند، و با تساهل و تسامح و چشم بستن بر واقعیت های اقتصادی کشور در نهایت به قاچاق کالا ختم می شود. در حالی که چهارده هزار واحد تولیدی کشور تعطیل هستند چگونه می توان بیش از ۷۰ درصد قاچاقی که به تهران منتهی می شود را توجیه کرد؟ مسلما عددها و ارقامی که درباره قاچاق کالا به صورت کولبری در مناطق مرز نشین کشور مطرح است نسبت به رقم هایی که منتهی به پایتخت کشور می شود اصلا قابل مقایسه نیست. مثلا اگر ۵۰۰ تن کالا از طریق گمرک وارد کشور می شود فقط ۱۰۰ تن آن به صورت قانونی وارد می شود و ۴۰۰ تن آن به صورت غیرقانونی و قاچاق وارد کشور شده و به تهران می رسد. در واقع عمده قاچاق کالای صورت گرفته از مبادی رسمی و گمرکات است.
یکی از مهمترین دلایل رویکرد به کولبری در مناطق مرز نشین کشور بیکاری مردم این مناطق است. با توجه به اینکه شما در مجلس آینده نیز حضور دارید برای حل این موضوع چه راهکاری را پیشنهاد می کنید؟
در مجموع پیشنهاد می شود که نگرش جدیدی بر ساختار برخورد با پدیده شوم قاچاق کالا در پیش بگیریم، خوشبختانه ایران اسلامی از موقعیت مرزی دریایی و خشکی قابل توجهی با کشورهای همسایه برخوردار است، گستردگی مرزهای کشور به معنای آن نیست که مرزها به روی تجارت، صادرات و واردات بسته شود، بلکه باید از ظرفیت استان های مرزی برای تجارت کالا استفاده شود. نیاز استان های مرزی به برخی کالاها و تامین آن نباید قاچاق کالا تلقی شود، اگر ما نیاز کالا در مورد هر یک از استان‌ها را به صورت قانونی و ساختاری دنبال کنیم مساله اشتغال مرزنشینان تا حدودی حل می شود، لذا بر آن هستیم تا این موضوع را در دستور کار مجلس یازدهم قرار دهیم به این معنا که کالای مورد نیاز تک تک استان های مرزی به صورت قانونمند و مشخص به دست آن ها برسد. زمانی که بنده رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا بودم چنین موضوعی در دستور کار قرار گرفت که روند مثبتی داشت، اما متاسفانه بعد از آن دوره مورد بی اعتنایی قرار گرفت و تعطیل شد که امروز شاهد خسارات درآمدی و معیشتی آن بر هموطنان مرز نشین کشور هستیم.
سود و منفعت اقتصادی این طرح به حساب کل مرزنشینان استان وارد می‌شد مثلاً در سیستان و بلوچستان یک میلیون و هشتصد هزار نفر از سه میلیون نفر جمعیت این استان از عواید طرح به عنوان مرزبانی برخوردار می شدند، ضمن اینکه این طرح در استان هایی چون کردستان، هرمزگان و آذربایجان نیز اجرا شد، لذا قانونمند کردن تجارت و ورود کالای مورد نیاز مرز نشینان به این مناطق بسیار حائز اهمیت است. به نظر می رسد نیازمند طراحی مکانیزمی برای این موضوع هستیم، این موضوع باید در دستور کار مجلس یازدهم قرار بگیرد. سامان دهی مرزهای کشور و رسیدن به یک تعریف مشخص از بحث قاچاق کالا بسیار مهم است چرا که نباید فکر کنیم مرزها از این جهت تهدید هستند، بلکه مرزهای گسترده همیشه فرصت نابی برای تجارت به شمار می روند. تعریف سنتی از قاچاق که فقط به مرزها کفایت می کند راهکار مبارزه با قاچاق کالا نیست چرا که استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و کردستان که بیشترین فشارهای مرزی را تحمل می‌کنند تحت فشار اقتصادی زیادی قرار دارند و تا کنون نتوانسته اند از مزایای مرزنشینی استفاده کنند.
بنابراین من معتقدم مرزها فرصت های طلایی قابل توجهی برای تجارت و اشتغالزایی مرز نشینان کشور دارند، اما ما تا کنون از این موقعیت استفاده مطلوبی به عمل نیاورده ایم، در استان سیستان و بلوچستان و چابهار موقعیت طلایی اقتصادی و تجاری برای کشور وجود دارد که متاسفانه از این موقعیت حتی برای خود استان و چابهار نیز استفاده نکرده‌ایم. تنگ نظری های افراد و گروه‌های حاکم در استان‌ها و در سطح کل کشور باعث شده از این موقعیت ها به خوبی استفاده نشود. بنابراین مصمم هستیم در مجلس یازدهم به این مسئله بپردازیم و این معضل را برای همیشه برطرف کنیم که حرمت مرزنشینان ما حفظ شود و عده ای پایتخت نشین که مجوز کالای قاچاق را صادر می کنند و هر بلایی که می خواهند بر سر اقتصاد کشور می آورند از مجازات قانونی فرار نکنند و عقوبت آن تنها نصیب مرزنشینان نشود.
