نباید فراموش کرد که ورود پول‌های کثیف می تواند به هنر و فرهنگ و در نتیجه سبک زندگی مردم در درازمدت و حتی گاهی در کوتاه مدت ضربه بسیار مهلکی بزند. زیرا ورود این گونه پول‌ها حتی معادلات قراردادهای حرفه‌ای را نیز تغییر می‌دهد.
نگاهی به ورود پول‌های ناپاک و حاشیه‌دار به سرمایه‌گذاری‌های سینمایی، این سؤال را پیش می‌آورد که صاحبان این پول‌ها چرا عرصه هنر را برای اهداف خود انتخاب کرده‌اند؟!
از آن زمان که برادران «لومیر» اولین نمایش عمومی تصاویر متحرک را ترتیب دادند تا به امروز، ورود به این عرصه یکی از جذاب‌ترین حوزه‌هایی بوده که بشر دوست داشته است به آن پا بگذارد.
هر چند در آن زمان پدر لومیرها توقع نداشت که آنها به موفقیتی دست پیدا کنند و از ژرژ ملی‌یس خواسته بود تا دستگاه آنان را با قیمت هنگفتی بخرد و گفته بود که: «مردم به زودی از آن خسته خواهند شد.» اما زمان ثابت کرد که او کاملا در اشتباه بوده و نه تنها مردم از این اتفاق نو خسته نشدند بلکه سینما هر روز جذاب‌تر از گذشته شد و افراد زیادی سودای ورود به این عرصه را در سر پروراندند و بسیاری ترجیح دادند تا حتی سرمایه‌های خود را به این حوزه وارد کنند.
کشور ما نیز از این جذابیت مسثتنی نبوده و نیست، اما مدتی است که به نظر می‌رسد این ذوق و شوق جای خود را به بازی سرمایه‌ای نامبارکی داده است که تنفس برای افراد سالم و دوستدار واقعی هنر و سینما را سخت کرده است، زیرا بسیاری از هنرمندان هستند که عمری با عزت و در کمال آبرو درخشیده‌اند اما بی‌خبر از همه جا در فیلمی حضور پیدا می‌کنند که بعد از مدتی نامش در لیستی قرار می‌گیرد که عنوان «سرمایه‌گذاری کثیف» را به یدک می‌کشد.
همین مدتی قبل بود که ورود این نوع پول‌ها تیتر اول رسانه‌ها شد؛ باشگاه خبرنگاران جوان در این رابطه نوشت: «سیدمحمدهادی رضوی و احسان دلاویز، دو چهره‌ای بودند که طبق اعلام سخنگوی قوه قضائیه، به ترتیب به ۲۰ و ۱۰ سال زندان محکوم شدند. اگرچه پیش از آنها، دو سرمایه‌گذار دیگر سینما به حبس محکوم شده بودند، ولی به دلیل آن که دلیل شهرت آنها سینما نبود، آنچنان در محافل سینمایی مورد بحث قرار نگرفت، حسین هدایتی در فوتبال مشهور بود و بابک زنجانی در صنعت نفت.»
به نظر می‌رسد که این جذابیت برای ورود پول‌های کثیف برای امروز نبوده است و سابقه‌ای طولانی تر دارد.
ویترینی که خوب دیده می‌شود
اما چرا برخی دوست دارند اینطور خود را در معرض شرایطی قرار دهند که ذات و نفس آن با اخبار و جنجال و حاشیه همراه است؟ علی سرتیپی سینمادار و تهیه‌کننده سینما در این رابطه به روزنامه فرهیختگان گفته است: «شاید (پول ناپاک) در سینما باشد، همان‌طوری که همه‌جا هست، ولی اینکه کسی بخواهد دنبال پول ناپاک باشد و به این منظور بیاید در سینما و بخواهد پولشویی کند، احمقانه‌ترین سیستم را برای این کار انتخاب کرده است. »
دُرمنش نیز در این رابطه به تسنیم گفته است: « بحث درباره پولشویی در سینما برای این است که با توجه به اینکه سینما ویترینی است که بهتر دیده می‌شود، همین باعث می‌شود که بیشتر دیده شود و به تبع درباره آن بهتر بحث می‌شود. اگر ما چرخش کل مالی سینمای ایران را در نظر بگیریم، کل پول سینمای ایران و نمایش خانگی، اندازه یک نمایشگاه خودروی عباس آباد است، اما سینما به دلیل ویژگی چشم‌گیری که دارد، زمانی که پول‌ها وارد آن می‌شوند، در این حوزه بسیار پررنگ‌تر از سایر حوزه‌های صنعتی، اقتصادی و... می‌شود. من بر همین اساس این موضوع را رد گم کردن اصل، ریشه و منشأ آن می‌دانم.»
اما اگر این نظرات درست است پس باید پرسید که چرا افرادی مانند رضوی‌ها و دلاویزها علاقه‌مند هستند که علی‌رغم زیر ذره بین قرار گرفتن، باز هم وارد این حوزه شوند؟!
توسل به «زیرابی رفتن‌های مالیاتی» در میدان سینما
نباید فراموش کرد که حوزه سینما تنها یک حوزه نیست که افرادی با اهداف پولی و مالی کوتاه‌مدت در آن سرمایه‌گذاری کنند، شاید بتوان پاسخ سؤال مورد نظر را این گونه داد که به جز عده معدودی که عاشق شهرت و دلباخته حضور در این عرصه هستند، قطعا افرادی که با پول‌های مشکوک وارد این عرصه می‌شوند اهدافی به مراتب حتی بالاتر از مسائل مالی خواهند داشت، زیرا به خوبی می‌دانند که سینما محلی است که می توان به راحتی افکار و سبک زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داد و آن را آنطور که مد نظر است هدایت کرد.
محمد محمدی، فعال فرهنگی در این رابطه به کیهان گفته است که «اساساً همراه هر فرد نفوذی، یک کیف انگیسی هم هست. در جریان ورود پول‌های آلوده به فرهنگ و هنر و به‌ویژه سریال‌های شبکه نمایش خانگی نیز، اصل برنامه، نفوذ فرهنگی است. بسیاری از سرمایه‌دارهای آلوده، تحت برنامه نفوذ فرهنگی وارد عرصه فرهنگ و هنر می‌شوند و حتی بعضی از آنها از برخی سفارتخانه‌های غربی دستور می‌گیرند؛ امر اقتصادی برای آنها یک اهرم برای نفوذ فرهنگی است. آنها حتی برای پیشبرد برنامه‌های‌شان آدم می‌خرند و برخی از مدیران و خبرنگاران و... را خریده‌اند.»
البته برخی کارشناسان سینمایی نیز معتقدند که یکی از اصلی‌ترین دلایل ورود افرا با پول‌های کثیف به حوزه سینما این است که در کشور ما هم فعالیت‌های فرهنگی از پرداخت مالیات معاف هستند.
دودی که به چشم فرهنگ و سبک زندگی می‌رود
نباید فراموش کرد که ورود پول‌های کثیف می تواند به هنر و فرهنگ و در نتیجه سبک زندگی مردم در درازمدت و حتی گاهی در کوتاه مدت ضربه بسیار مهلکی بزند. زیرا ورود این گونه پول‌ها حتی معادلات قراردادهای حرفه‌ای را نیز تغییر می‌دهد.
قطعا آن هنرمند و یا سلبریتی در یک شبکه نمایش خانگی با رقم‌های هنگفت نقشی را می‌پذیرد، حاضر نیست به جز با این ارقام، قراردادهای دیگری ببندد و به این ترتیب، تأثیر این روال جریان سینما و سریال‌های شبکه نمایش خانگی و حتی در نهایت سریال‌ها و مسابقات و برنامههای تلویزیونی را نیز به ناکجاآباد خواهد کشاند. بنابراین انتظار می رود، مسئولان قضایی به این حوزه نگاهی بسیار ظریف و دقیق داشته باشند تا بتوان با اطمینان خاطر بیشتری فضا را برای رشد افراد با استعداد و تلاشگر مهیا کرد.
