امین رحیمی: از سال ۱۶۰۰ میلادی که کمپانی هند شرقی تاسیس شد، افغانستان به دردسر افتاد. این کشور در مسیر تجارت کمپانی قرار داشت و بخشی از حوزه نفوذ انگلیسی‌ها در آسیای مرکزی هم بود. به همین دلیل کمپانی هند شرقی بنا به منافع تجاری و سیاسی‌اش افتاد به جان اقتصاد افغانستان و بعد از طریق تحریک قومیت‌ها در افغانستان، جنگ داخلی راه انداخت؛ طوری که تا سال ۱۸۲۰ دیگر افغانستان یک کشور ضعیف شده بود. بعد بریتانیا به این فکر افتاد که افغانستان را هم مثل هند، مستعمره خود کند. به این ترتیب در سال ۱۸۳۹ به افغانستان لشکرکشی کرد و جنگ اول افغانستان و انگلستان آغاز شد؛ تا ۱۸۴۳. این اولین لشکرکشی بزرگ قرن ۱۹ بر سر تصاحب آسیای مرکزی محسوب می‌شد و بخشی از رقابت میان امپراتوری بریتانیا با امپراتوری روسیه بود که به «بازی بزرگ» معروف است. همان موقع انگلیسی‌ها فهمیدند با چه کسانی طرف شده‌اند؛ جنگجویان افغانستانی افتادند به جان متجاوزین و بیش از ۱۶ هزار انگلیسی و وابستگان آنان کشته شدند.
شکست در جنگ افغانستان با بهت عمومی در انگلیس همراه بود و ارتش سلطنتی بریتانیا با بحران اقتدار مواجه شدجنگ سوم؛ جنگ استقلال
پس از جنگ اول و حضور نظامی بریتانیایی‌ها، افغانستان کشوری ناآرام شد تا این‌که در سال ۱۸۷۹ انگلستان کابل را تصرف کرد و این موضوع به شورش و ناآرامی بیشتر منجر شد. این وقایع به جنگ دوم مشهور است و نتیجه‌اش این‌که به دلیل فشار سیاسی و نظامی انگلستان «معاهده گندمک» امضاء شد که عملاً افغانستان را مستعمره و تحت‌الحمایه انگلستان کرد. در سال‌های بعد، جنگ‌ها و درگیری‌هایی اتفاق می‌افتاد و در تمام این جنگ‌ها زیرساخت‌های اقتصادی افغانستان آسیب می‌دید و این کشور از امکان پیشرفت اقتصادی در آینده، دور و دورتر می‌شد.
فقط این نبود؛ سیاست‌های استعماری انگلیس هم شیره جان اقتصاد ضعیف افغانستان را می‌مکید. سال ۱۹۱۹ بالاخره کاسه صبر افغانستانی‌ها لبریز شد و جنگی بزرگ و خونین با هدف کسب استقلال با انگلستان شروع شد که به جنگ سوم معروف است.
در افغانستان، پادشاهی مشروطه‌خواه و استقلال‌طلب به قدرت رسیده بود که از همان ابتدا اعلام کرد باید انگلیسی‌ها از کشورش بروند. او کسی نبود جز «امان‌الله خان». البته خودش هم خوب می‌دانست که این کار با زبان خوش نمی‌شود.
در نبرد سوم، افغانستانی‌ها پیروز شدند. مردان فقیر و ستم‌دیده ولی شجاع افغانستانی با آن لباس‌های ساده و تفنگ‌های ابتدایی جلوی ارتش منظم و مجهز ملکه پیروز شدند. انگلیس با ۱۶ میلیون پوند خسارت مالی و ۲ هزار کشته در این جنگ چند ماهه شکست سنگینی خورد و قراردادی مشهور به «قرارداد ۱۹۱۹ افغانستان ـ بریتانیا» امضا شد که یعنی انگلیسی‌ها باید دمشان را روی کولشان بگذارند و از این کشور مسلمان خارج شوند. کشورهای دیگر به سرعت استقلال افغانستان را به رسمیت شناختند و کار استعمار پیر در افغانستان به پایان رسید.
مبارزان افغانستانی با کمترین امکانات و حتی بدون لباس جنگی مناسب در برابر ارتش بریتانیا پیروز شدندامروز در تاریخ، مناسبت‌های دیگری هم هست
امروز ۲۸ مرداد مصادف با ۱۸ اوت (آگوست) میلادی و ۲۸ ذی‌الحجه هجری قمری در تقویم تاریخ مناسبت‌های دیگری هم دارد.
ـ حمله وحشیانه سپاهیان یزید به مدینه و وقوع حادثه «حَرّه» در سال ۶۳ قمری
ـ رحلت حاج «ملا هادی سبزواری» فیلسوف و دانشمند مشهور جهان اسلام در سال ۱۲۸۹ قمری
ـ درگذشت «ستارخان»، سردار ملی در سال ۱۳۳۲ قمری
ـ تولد «میکل آنژ» هنرمند ایتالیایی در سال ۱۴۷۵ میلادی
ـ آغاز قیام «مارتین لوتر» علیه سلطه کلیسای کاتولیک در سال ۱۵۱۷ میلادی
ـ درگذشت «الکساندر گراهام بل» مخترع تلفن در سال ۱۹۲۲ میلادی
ـ آتش سوزی سینما رِکس آبادان در سال ۱۳۵۷ شمسی
ـ درگذشت «شعبان جعفری» مشهور به «شعبون بی‌مخ» از عوامل اصلی کودتای ۲۸ مرداد در کالیفرنیا آمریکا در سال ۱۳۸۵ شمسی
