مخاطبان دیپلماسی عمومی چین نیز، افکار عمومی خارجی هستند، چرا که آرزو دولت چین، تحسین مردم این کشور از سوی جهانیان است.
اندیشکده روابط بین الملل: دیپلماسی عمومی چین بر چهار ستون استوار است: موسسه کنفوسیوس، تبادلات آکادمیک، تبلیغات بین المللی توسط رسانه های دولتی و گردشگری.
رهبران چین در پی آنند تا به صورت مؤثری از دیپلماسی عمومی در جهت ایجاد یک تصویر مطلوب از خود در جهان با ویژگی هایی مانند یک بازیگر قابل اعتماد، همکاری طلب، صلح طلب، بازیگر مسئول و همنوا با جامعه بین الملل بهره برداری کنند.
مقدمه؛
امروزه چینی ها به خوبی دریافتند با استفاده از ابزارها و ساز و کارهای فرهنگی به خوبی میتوانند بر نگرانی ها و تهدیدات محیط بیرونی غلبه یابند. به همین منظور چین تلاش دارد با استفاده از دیپلماسی عمومی، چنین نگرانیهایی را تا حد ممکن کاهش دهد و خنثی نماید. تبادلات فرهنگی، جشنواره ها، نهادهای دینی، گردشگری و… از راهکارهای دیپلماسی عمومی چین است، که در زمینه فرهنگی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند.
سه نکته اساسی در مورد دیپلماسی چین وجود دارد؛ اولین آن، نگرانی سنتی چینی ها در خصوص تصویر کشورشان در افکار عمومی بین المللی است. دومین آن، تاریخچه تبلیغات خارجی اعمال شده توسط رژیم کمونیستی است. سومین آن، تحقق نقش محوری است که دیپلماسی عمومی و ارتباطات باید در دنیای جدید برعهده بگیرد.
پیام مهم دیپلماسی عمومی چین این است که چین پس از یک وقفه ۲۰۰ ساله، به عنوان یک قدرت جهانی بازگشته است و اینکه فرهنگ چین قابل تحسین بوده و نیت این کشور بسیار خوب و حسنه است. مخاطبان دیپلماسی عمومی چین نیز، افکار عمومی خارجی هستند، چرا که آرزو دولت چین، تحسین مردم این کشور از سوی جهانیان است.
تلاش های چین شامل مجموعه‌ای از اصلاحات عمیق در حوزه دیپلماسی عمومی و برنامه‌ریزی تدریجی برای مبادلات فرهنگی بین المللی بود تا با برندسازی، تصویر متفاوت از چین به عنوان یک شهروند جهانی صلح طلب، به مخاطبان خارجی معرفی نماید. دیپلماسی عمومی چین تلاش دارد چهره ای از یک کشور بی خطر در صحنه بین المللی ترسیم کند: کشوری که از لحاظ اقتصادی قدرتمند است، فناوری پیشرفته ای دارد و مقصد توریستی با شکوهی است اما نسبت به سیاست داخلی و ارزش های فرهنگی سایر کشورها موضعی بی طرف دارد.
اما چه عواملی در دیپلماسی عمومی چین و ارائه تصاویر مثبت از چین در قبال ایران موثرند؛
الف) بازیگران؛
در اکثر کشورها، مهمترین بازیگران دولتی در دیپلماسی عمومی، وزرای امور خارجه هستند، اما در کشور چین، نقش عمده در تصمیم گیری مسائل مربوط به دیپلماسی عمومی چین، با دفتر تبلیغات خارجی حزب کمونیست چین و دفتر دولتی شورای اطلاعات است. آخرین بازیگری که در حوزه دیپلماسی عمومی به فعالیت میپردازد، وزیر امور خارجه این کشور است که اگرچه نقش پیشتازی در توسعه استراتژیهای مربوط را ندارد، اما اقدامات آن در حوزه دیپلماسی عمومی، اغلب کارساز است.
در مورد ایران، بخش فارسی رادیوی بین المللی چین در سال ۱۹۵۷ کار خود را آغاز کرد، البته این مجموعه رسانه ای اثرگذار در منطقه نبوده است. بخش فارسی سایت china.com نیز فعال است. این سایت متعلق به موسسه نزدیک به دولت است که عموما مواضع دولت چین در امور جاری و پیشرفت های صنعتی این کشور را بیان می کند. شاید موفق ترین طرح فارسی زبان چینی ها صفحه CRI Persian باشد. البته از نظر میزان مشارکت کاربران در پست ها، به هیچ وجه قابل مقایسه با رسانه های فارسی زبان غربی نیست.
ب) نهادهای کنفوسیوسی؛
از ابتکارات دولت چین به منظور بهبود تصویر در خارج از کشور، سیاست ترویج زبان و فرهنگ چینی در خارج از چین است، که توسط موسسات کنفوسیوسی انجام می شود. آیین کنفوسیوس به طور فزاینده‌ای به عنوان نماد فرهنگ سنتی چین برای مخاطبان خارجی مورد توجه قرار گرفته است که مشهور ترین نماد آن، گسترش موسسات کنفوسیوسی در سرتاسر جهان بعنوان مراکزی برای آموزش زبان ماندارین و دوره های فرهنگ چینی است. که هدف آنها آموزش زبان چینی، معرفی فرهنگ چینی، افزایش آگاهی و درک متقابل میان چین و سایر نقاط جهان است. این موسسه تاج دیپلماسی عمومی چین محسوب می شود که ۵۰۰ شعبه در سراسر جهان دارد که ۱۳۵ واحد آن در کشورهای حوزه جاده ابریشم جدید قرار دارند. اما ایران تنها میزبان یک شعبه از این موسسه است.
ج) صنعت گردشگری
گردشگری مهمترین پدیده‌ای است که میتواند به عنوان یک فرصت، نقش بسیار مهمی در توسعه دیپلماسی عمومی ایفا کند، چرا که به ادراک دیگران شکل می دهد و به عنوان برند ملی باعث جذب گردشگر خارجی می شود و در ابعاد سیاسی، بهترین راه تبلیغ موثر و صحیح در مورد کشور و مقابله با تبلیغات منفی خواهد بود. اولین پیام صنعت گردشگری، امنیت و صلح جویی در سیاست خارجی است. گردشگران خارجی تصاویری از پیشینه باشکوه، معماری های خارق العاده، آداب و رسوم، فرهنگ کار و نظم زندگی چینی ها را در سطح بین المللی توزیع می کنند که با موج چین هراسی مقابله خواهد کرد. در سال 2017، حدود 115 هزار نفر از مردم ایران به چین سفر کردند و در مقابل حدود 100 هزار نفر از چین به ایران آمده اند که این میتواند نقش مهمی در تغییر درک منفی مردم دو طرف (متاثر از تبلیغات رسانه ای منفی از چین و ایران) نسبت به یکدیگر داشته باشد.
د) مبادلات فرهنگی با سایر کشورها
با شروع قرن ۲۱، حکومت این کشور به ارزش فرهنگی به عنوان یکی از ستون‌های اصلی روابط خارجی، اقتصادی و توسعه اجتماعی تمرکز کرده و استراتژی پیش رفتن به سوی اهداف زیر را توسعه داده است؛
– بهبود تصویر چین در خارج از کشور
– ارائه و انتشار فرهنگ چین در سرتاسر جهان
– ترویج درک متقابل به عنوان پایه و اساس بهبود همکاری سیاسی و اقتصادی میان کشورهای مختلف
– گشایش بازارهای بین المللی برای صنعت فرهنگ.
در این زمینه از جمله میتوان به تاسیس انجمن دوستی ایران و چین ، برگزاری سمینار بین المللی «چین و ایران، مبادلات فرهنگی در جاده ابریشم» در مرکز کنفرانس دانشگاه زبان های خارجی شانگهای در سال 2014 و درخشش 10 فیلم از کشور چین در جشنواره بین المللی فیلم فجر ایران در سال 2012 اشاره کرد.
نتیجه گیری؛ چین با مطرح کردن استراتژی خیزش صلح آمیز با استفاده از اشکال نوین دیپلماسی تحت عنوان دیپلماسی عمومی تلاش کرد تا با برندسازی هویت فرهنگی چین و ایجاد جذابیت در میان مخاطبان خارجی و باور به توانمندی های این کشور، وجهه ای مطلوب بر جای بگذارد، همچنین منافع خود را پیش برده و ارزش هایش را نمایندگی کند. چین در حال حاضر به این نتیجه رسیده است که در تمایل خود برای رسیدن به قدرت برجسته جهانی، باید با عموم مردم جهان به عنوان بخشی از سیاست خارجی و اقتصادی است درگیر شود.
در واقع چین از طریق ایجاد ذهنیت مطلوب در افکار عمومی بین المللی، به دنبال آن است تا تصویر بدخیم و منفی خود را تضعیف، و چهره مثبت خود را تقویت کند. اقداماتی که این کشور از طریق ابزارهای فرهنگی دیپلماسی عمومی خود به انجام می رساند، القای یک چین خوب و صلح دوست جهانیان است.
دولت جمهوری اسلامی ایران میتواند با توجه به حجم بالای گردشگران کشور چین، با ایجاد برخی مزایا و تبلیغات رسانه ای صحیح و موثر و جذب این افراد به سفر به ایران و شناختن ایران و ویژگی های منحصر به فرد کشورمان، ضمن ایجاد یک درآمد اقتصادی بسیار مناسب، از طریق استفاده از مردم این کشور در راستای الغای تاثیرات تبلیغات منفی جهانی علیه کشورمان، بخصوص در بحث تروریسم و بنیادگرایی استفاده نماید. و از این افراد به عنوان سفیری در راستای رساندن واقعیت های ایران و صلح دوستی مردم کشورمان به گوش مردم چین و همچنین مردم جهان استفاده نماید.
