«امید »مهمترین واژه ای است که در هر بزنگاه و چالشی، شرایط حرکت جامعه و مردم را رو به جلو تسهیل می کند؛ واژه ای که کمرنگ شدن آن علاوه بر سستی و خمودگی عمومی مشکلات و عوارض بسیار روحی و روانی هم به همراه دارد.
ملت ایران در این چند سال اخیر علیرغم مشکلات بسیار، تحریم ها، تورم و گرانی های روز به روز و شاید مهمتر از همه آنها شیوع بیماری همه گیر کرونا که به همراه خود اخبار تلخ و نامیمونی از مرگ عزیزان یا گرفتاری و ناراحتی های جسمی و روحی آنها به همراه د اشت، همچنان به حرکت رو به جلو و پیشرفت و توسعه خود ادامه داده اند و اخبار موفقیت ها و ساخت داروها و کسب قهرمانی ها خود گویای این حقیقت است.
اما به رغم تلاش جامعه و حفظ روحیه، کارشناسان بر این باورند با گسترش عواملی که پیش از این به آنها اشاره شد چون گرانی و تورم و بیماری و مرگ، افسردگی و به دنبال آن نا امیدی با سرعت بالایی در حال جولان در جامعه آن هم در میان تمامی اقشار و سنین است و باید پیش از آنکه دیر شود چاره ای برای بازگشت امید به بطن جامعه اندیشید.
«بصیرت» برای بررسی این موضوع به سراغ «دکتر مجید ابهری»، آسیب شناس و رفتار شناس اجتماعی رفته است. آنچه در ادامه می خوانید ماحصل این گفتگو است.
*آقای دکتر ابهری! در خصوص امید و راه های بازگشت آن به جامعه بگویید. اصلا چرا ناامیدی بر جامعه ای چیره می شود؟
"امید" یکی از اصلی ترین فرآیندهای ایجاد رشد و تکامل در جامعه می باشد در واقع میتوان گفت امید موتور محرکه پیشرفت در جامعه است. گرانی، تورم گسترش بیماری همه گیر کرونا، اخبار تلخ و مایوس کننده همچنین رشد روزمره قیمت ها از یک طرف و گفتارهای ناامیدکننده برخی از مسئولین از طرف دیگر جامعه را در لاک ناامیدی فرو برده و در این صورت است که از نظر رفتار شناسی نه دست و دل کسی به کار میرود و نه آینده ای روشن در مقابل چشمان کسی نقش میبندد.
در دنیای پیشرفته حتی در دشوارترین شرایط طبیعی یعنی بعد از زلزله و سیل و امثال اینها باز مردم با دلگرمی به فردای خود نگاه میکنند به همین علت است که کشوری مثل آلمان در اروپا و ژاپن در آسیا علیرغم مشکلات مختلف از جمله جنگ و زلزله و سونامی تا بیماریهای همه گیر باز در زمینه های اقتصادی و صنعتی حرف اول را بیان می کنند.
دولت باید به منزله محور حرکت جامعه روحیه و نشاط را به جامعه برگرداند و از انتشار اخبار مایوس کننده جلوگیری کند؛ این حرکت به معنای سانسور یا عدم پخش اخبار نیست بلکه از تکرار و گسترش اخبار تلخ و دلسرد کننده باید جلوگیری و اخبار امیدوارکننده را تکرار و بزرگنمایی کنند. مدال های طلا و نقره در المپیک که افتخار بزرگی است، دست آوردهای علمی و صنعتی، همه و همه خبرهای امیدوارکننده نسبت به آینده هستند و دولت پرچم دار ایجاد امیدواری و دلگرمی در جامعه می باشد و رسانه ها نیز به سهم خود باید در زمینه های ایجاد نشاط اجتماعی و امیدواری گام های بلند و مفیدی بردارند.
زمینه های ایجاد نشاط اجتماعی را چطور باید فراهم کرد؟
برای ایجاد زمینه های نشاط اجتماعی از نگاه رفتار شناسی، بیان و تکرار اخبار شیرین و امیدوارکننده همراه با سرگرمی های نشاط آور مثل سریال ها و فیلم های طنز همچنین بیان اخبار دست آوردها در زمینه های مختلف علمی و صنعتی و نظرخواهی از نخبگان علوم اجتماعی و انسانی برای ارائه راهکارهای موثر در کوتاه مدت از روشهای اساسی در کاهش اندوه در جامعه و افزایش نشاط و شادی در آن است؛ متاسفانه ماندگاری غم و اندوه در جامعه و در روحیه افراد ۱۸ ساعت و ماندگاری شادی بین ۶ تا ۸ ساعت است بنابراین باید در این زمینه ها نیز دقت به عمل آید.
*کنترل گرانی و مقابله با آنها چقدر می تواند در بازگشت امید به جامعه موثر باشد؟
از نگاه نظری اقدامات یاد شده در محورهای تئوری قابل اجرا هستند اما از نگاه عملی و کاربردی مقابله موثر با گرانی ساعتی مخصوصا در مورد اقلام ضروری مردم میتواند به طور عملی و کاربردی جامعه را با نشاط و امیدواری روبرو سازد.
تزریق شادی و نشاط اجتماعی را چطور میتوان از بین دانش آموزان و دانشجویان آغاز کرد؟
دانش آموزان و دانشجویان اصلی ترین سرمایه هر کشور هستند که متاسفانه در حال حاضر افسردگی در بین آنها به سطح بسیار نا امیدکننده ای رسیده است به همین جهت انتقال سطح نشاط به خانواده ها در قدم اول و تغییر اساسی در برنامه های صدا و سیما در قدم دوم و سپس ارائه امکانات ایجاد نشاط مثل مراکز تفریحی، ورزشی و هنری برای نوجوانان و جوانان با قیمت ارزان یا رایگان از روشهای اصلی و موثر در راستای تزریق شادی و نشاط به نوجوانان و جوانان خواهد بود.
ملیحه زرین پور