در یک برنامه بلند مدت باید به سمت اسلامی سازی بانکداری حرکت کنیم

میثم مهرپور کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفت و گو با پایگاه خبری تحلیلی بصیرت درباره بانکداری اسلامی گفت: نقش پول در اقتصاد شبیه نقش خون در بدن است از این رو می توان چنین نسبتی را میان بانکداری و اقتصاد قایل بود به نحوی که یک اقتصاد پویا و فعال نیازمند یک نظام بانکی پویا است لذا می توان بانکداری اسلامی را زیرمجموعه یا جزیی از اقتصاد اسلامی دانست.

وی افزود: با توجه به اینکه از ابتدای انقلاب، اصلاح ساختاری در اقتصاد و نظام بانکی صورت نداده ایم و اصلاحات اتفاق افتاده نیز به دلیل برخی از تصمیمات اشتباه طی دهه های گذشته نتایج قابل توجهی نداشته است لذا انجام یک تحول اساسی در نظام بانکی به صورت دفعی در شرایط فعلی کار بسیار مشکل و حتی نشدی است. لذا باید در یک برنامه میان مدت و بلند مدت به سمت اسلامی سازی بانکداری حرکت کنیم. یکی از راه های حرکت به سمت بانکداری اسلامی نیز ایجاد و تاسیس شعب تخصصی بانکداری با این عنوان و کارکرد است.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: متاسفانه یکی از مشکلات نظام بانکی از دهه هفتاد به بعد را می توان افزایش و به نوعی تعدد بانک های تجاری دانست. بانک هایی که اگرچه نام هتای متفاوت و گاها تخصصی دارند اما در واقعیت عملکرد یکسانی دارند. خود این موضوع منجر به ایجاد یک رقابت ناسالم در جذب منابع و خلق اعتبار و نقدینگی شد که تبعات آن در چند دهه اخیر بر همه مردم ایران تحمیل شد.

این پژوهشگر حوزه اقتصاد اسلامی در ادامه با اشاره به این موضوع که برای آغاز اسلامی سازی بانکداری در کشور، باید به سمت تخصصی کردن بانک‌ها برویم خاطرنشان کرد: گام اول این است که بانکداری اسلامی را به عنوان مجموعه ای از اقتصاد اسلامی به صورت پایلوت اجرا و پیاده سازی کنیم. یعنی مدل مدنظر را یا در یک شهر و استان به صورت آزمایشی اجرا کنیم و یا اینکه برخی از بانک‌ها تعدادی از شعبات خود را به صورت تخصصی به این موضوع اختصاص دهند. نکته بعدی این است که بانکداری اسلامی باید تمامی نیازهای تامین مالی در جامعه را با استفاده از عقود شرعی پاسخ دهد. از این رو یکی از نکات مثبت بانکداری اسلامی تعدد عقود است. بر خلاف نظر برخی که تعدد عقود را پاشنه آشیل بانکداری اسلامی می دانند به نظرم تعدد عقود، اتفاقا یک امتیاز برای بانکداری اسلامی به شمار می رود چرا که نشان دهنده این موضوع است که قرار است همه چیز واقعی باشد و خبری از فعالیت های موهومی و صوری نیست.

مهرپور در پاسخ به این سوال که جایگاه قرض الحسنه در بانکداری اسلامی چیست اظهار داشت: موضوع قرض الحسنه بخش کوچکی از بانکداری اسلامی به شمار می‌رود چرا که در این نوع بانکداری، هم عقود مشارکتی و هم مبادله ای وجود دارد، لذا بانکداری اسلامی را نباید به انجام یک سری از کارهای خاص یا فقط عقد قرض الحسنه محدود کرد بنابراین باورهای ا‌شتباهی درباره عملکرد بانکداری اسلامی شکل گرفته است که باید اصلاح شود.

این اقتصاددان در ادامه مطرح کرد: هر چه قدر فاکتورها، قرار دادها و فعالیت های موهوم و صوری در اقتصاد و سیستم بانکی کمتر شود آن اقتصاد و آن نظام بانکداری اسلامی تر است، چرا که بانکداری اسلامی همان بانکداری واقعی است. بانکداری اسلامی قطعا یک علم است لذا نباید به یک عبارت لفظی محدود شود، علمی است که متاسفانه به دلیل عدم فهم این موضوع توسط عده ای که در این حوزه دانش و تخصص ندارند مورد هجمه و تخریب قرار می گیرد. مهرپور در خاتمه خاطرنشان کرد: از جمله ویژگی های مهم بانکداری اسلامی تعدد عقود، وجود بانک‌ها و فعالیت های تخصصی، عدم خلق پول از سوی بانکداری بخش خصوصی و... است لذا هر چه قدر نظام بانکی کشور به سمت بانکداری تخصصی حرکت کند می توان گفت به مثابه حرکت به سمت بانکداری اسلامی است.