اقتصاد و فضای مجازی دو ابزار مهم دشمنان برای «تهاجم ترکیبی»

سالهاست که در حوزه فرهنگی کشور عبارتی بیش از همه، مورد توجه و دقت قرار گرفته و آن «تهاجم فرهنگی» است. برای کلمه فرهنگ تعاریف زیادی مطرح شده اما خلاصه ترین آنها این است که، «فرهنگ» درونمایه های فکری و ارزشی با خود به همراه دارد و رفتارهای فردی و اجتماعی انسان ها را تحت تاثیر خود قرار می دهد از این رو می توان گفت فرهنگ شامل شناخت، ارزش، گرایش و باورهای انسان است از این رو با این تفاسیر هرگونه رفتار دشمن که در جهت تغییر یا تحریف ارزش ها و کردارهای انسان ها یا ملتی صورت بگیرد، «تهاجم فرهنگی» اتفاق افتاده است.

در توضیح بیشتر این موضوع باید خاطرنشان کرد که اقتصاد و سیاست دو عنصر مهم برای «تهاجم فرهنگی» است. وقتی حکومتی اقتصاد یا سیاست کشوری را نشانه می گیرد، ابتدا روی فرهنگ رایج آن کشور دست می گذارد و فرهنگ خود را به ملت آن کشور تحمیل می کند در نتیجه، خواهد توانست نبض اقتصاد و سیاست آن کشور را به دست بگیرد. به عنوان مثال وقتی حجاب فرهنگ غالب ملتی باشد، دشمنان آن کشور، تغییر فکر و مشی مردم آن کشور را برای تغییر مورد هدف قرار می دهند تا در دراز مدت بهره برداری های سیاسی و اقتصادی خود را داشته باشند.

تاریخچه «تهاجم فرهنگی»

«تهاجم فرهنگی» عمری به درازای تاریخ بشر دارد با این توضیح که در مسیر تاریخی خود از روش های ساده به شیوه هایی متنوع و پیچیده رسیده است و همراه با پیشرفت های علمی دوران مختلف، دستخوش تغییرات قابل توجه شده است.

مهاجمان فرهنگی، در قرون مختلف از ابزارهای متنوعی برای رسیدن به اهداف خود استفاده کرده اند. گاه از طریق اوهام و خرافات وارد شده اند و گاه از راه توسعه، تمدن و مدرنیته. این بود که در قرن بیستم، ماهواره، رایانه و ... به ابزار جدیدی برای تهاجم فرهنگی تبدیل شد.

بنابراین می توان گفت همواره جنگ تبلیغی به صورت مستقیم و غیر مستقیم تجلی یافته و امروزه در برابر دین اسلام و مقابله با انقلاب اسلامی، در قالب فضای مجازی ظهور و بروز پیدا کرده است.

این تهاجم فرهنگی با سایر تهاجمات فرهنگی استعمار در زمانهای گذشته هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی و شدت ، کاملا متمایز است و نسبت به آنها حالت فراگیری وکلی دارد، به گونه ای که تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی را در بر می گیرد و با انواع و اقسام برنامه های متنوع و جدید فرهنگی به میدان می آید و به پوچ و تهی کردن تفکر و فرهنگ و تمدن اصیل اسلامی و ملی ما می پردازد و با از بین بردن هویت اسلامی و تضعیف شخصیت انسانی افراد مسلمان به القای اصول فکری و تحمیل فرهنگ غرب همت می گمارد.

ابزار امروز دشمن برای «تهاجم فرهنگی»

در دهه های گذشته محصولات فرهنگی نوشتاری کاربردی ترین وسیله برای «تهاجم فرهنگی» توسط دشمنان محسوب می شد. در گذشته روزنامه ها، هفته نامه ها، ماهنامه ها، فصل نامه ها، مجلات، بروشورها... ابزاری یک طرفه برای انتقال مفاهیم و فرهنگ مورد نظر به شمار می رفتند که به دلیل عدم دخالت مخاطب قدرت بیشتری در تاثیرگذاری داشتند اما با قدرت گرفتن اینترنت و جاری شدن آن در زندگی امروز، ارتباطات رایانه ای(ایمیل، جی میل،چت و...) و پس از آن تلفن همراه و شبکه های مجازی به راه ارتباطی دو طرفه تبدیل شدند و از آن پس مخاطب با تغییر نام به کاربر اجتماعی، به شکل مستقیم در مسیر اتفاقات و تحولات قرار می گیرد و خواه ناخواه از این بستر تاثیر پذیر می شود. در مجموع، چه رسانه های سنتی و چه رسانه های دیجیتال و مجازی در طول زمان به  عنوان ابزاری نوشتاری برای گسترش و قدرت گرفتن تهاجم فرهنگی تبدیل شده اند.

در این میان دشمنان در کنار نوشتار از ابزارهای شنیداری نیز بهره جسته است مثل رادیو، موسیقی و حتی تلویزیون که به قوی ترین و در دسترس ترین ابزار برای انتقال مفاهیم فرهنگی تبدیل شدند با این توضیح که طیف گسترده ای از مخاطب را به خود اختصاص دادند و با جذابیت های گوناگون تاثیرگذاری خود را دوچندان کرده اند.

دشمن چگونه از ابزار خود بهره جست؟

در این میان دشمن با استفاده از هرگونه حربه ای درصدد انجام تهاجم فرهنگی در ایران اسلامی برآمده است. نباید فراموش کرد که جهان امروز، جهان حاکمیت رسانه است و در سال های اخیر دشمن از رسانه به عنوان ابزاری قدرتمند در جنگ نرم و تهاجم فرهنگی استفاده و از همین راه بر افکار و رفتار مردم تسلط پیدا کرده و فرهنگ غرب را از طریق اینترنت، ماهواره، شبکه های مجازی و ... بر ملت ما تحمیل کرده است زیرا اصلی ترین اهداف معاندان نظام، ضربه زدن به فرهنگ غنی ایرانی اسلامی است و در این میان استفاده از فضای مجازی بدون آگاهی کامل می تواند راه مناسبی برای سوء استفاده دشمن علیه کشور باشد. بنابراین با آموزش مناسب در خصوص استفاده از فضای مجازی، می توان بهترین تاثیری گذاری را در راستای مسائل گوناگون مانند، دشمن شناسی، آشنا کردن جامعه با تهاجمات فرهنگی و حتی ترویج فرهنگ غنی ایرانی اسلامی در جوامع دیگر داشت.

سرمایه گذاری معاندان در فضای مجازی

در این باره نماینده مردم گیلان در مجلس خبرگان رهبری تاکید کرده است که «برای خنثی سازی حربه‌های دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی، باید به فضای مجازی نگاه بیشتری داشته باشیم و با داشتن قالب و محتوای تنظیم شده، در این بخش فعالیت گسترده تری انجام دهیم‌.»

وی می افزاید: هم اینک دشمنان ما در بخش فرهنگی سرمایه گذاری های زیادی را انجام داده اند تا قشر مختلف مردم به خصوص نوجوانان و جوانان را به سمت خود بکشند و برنامه های زبادی را در این بخش پیاده کردند که یکی از مهمترین آنها، فضای مجازی است.

آیت الله رمضانی بیان کرد: یکی از مهمترین توطئه های دشمنان ، کارهای فرهنگی است چون آنها به این نتیجه رسیدند که تنها راه براندازی نظام جمهوری اسلامی، تغییر ذائقه فرهنگی است و در این بخش کار و سرمایه‌گذاری زیادی انجام داده‌اند و در این راستا با یکسری ابزارهای فریبنده و شعارهای پوچ، مردم به خصوص قشر جوان را فریب می دهند."

اقتصاد حربه دیگر دشمنان برای تقویت «تهاجم فرهنگی»

اما این همه ماجرا و اقدامات دشمن در زمینه تهاجم فرهنگی نیست. سال 94 بود که رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با اعضای هیات دولت در باب فرهنگ کشور فرمودند: «بعضی شب ها خوابم نمی بَرَد» این سخن کوتاه و قابل تامل بود چرا که مباحث فرهنگی از جمله مسایل بسیار مهمی است که از نظر برخی مردم شاید بی اهمیت و کم اهمیت باشد اما تاثیری بسیار عمیق و گسترده بر جامعه دارد و نشان دهنده این است که باید تهاجم فرهنگی و به تعبیری شبیخون فرهنگی دشمن را خیلی جدی بگیریم. همچنین "دشمن با تهاجم فرهنگی و اقتصادی و تحریم‌ها سعی دارد هویت مردم را بگیرد." این بخشی از سخنان دادستان کل کشور در خرداد ماه سال جاری بود که با اشاره به دیگر تحرکات شوم دشمنان خصوصا بعد از انقلاب و جنگ که بارزترین آنها تهاجم فرهنگی و اقتصادی است تصریح کرد: « جبهه دیگر دشمن برای ضربه زدن به نظام، جبهه اقتصادی است و با تحریمهای ظالمانه و تنگ کردن معیشت مردم قصد دارد مردم را مقابل نظام قرار دهد و فلسفه و اساس تحریم‌ها نیز همین است که مردم تحمل خود را از دست دهند.»

 از این رو ذکر عنوان «تهاجم اقتصادی» پس از عبارت «تهاجم فرهنگی» توسط مسئولان کشور به عنوان یک دغدغه مهم و آسیب پذیر، گویای این امر است که دشمن در عرصه فرهنگ به صورت چراغ خاموش حرکت می‌کند. بنابراین در مقابله با تهاجم فرهنگی دشمن باید با برنامه‌ریزی عمیق و درازمدت عمل کنیم و از سختی‌ها و مشکلات نیز نهراسیم.

امید دشمن به تهاجم ترکیبی

در این راستا رئیس سازمان بسیج اساتید کشور انقلاب اسلامی را یک جهاد شناختی و همچنین یک تهاجم شناختی بر ضد فرهنگ منحط غربی توصیف کرد و ادامه داد: "این فرهنگ سال‌ها بر کشور ما استیلا پیدا کرده بود و امروز شاهد هستیم که دوباره سهل‌انگاری و مشکلات متعدد دیگر موجب شده است مورد حمله سنگین تهاجم ترکیبی قرار بگیریم و اکنون آمادگی مقابله جدی را احساس نمی‌کنیم.

وی خوش‌خیالی مقامات و مسئولان و متولیان فضای مجازی و رسانه‌ای کشور، دست‌اندرکاران مدیریت حوزه‌های سیاسی و دیپلماسی و همه بخش‌های مختلف و همچنین حوزه‌های نظارتی را باعث فراهم شدن بستر تخریب و تخطی باورها و اعتقادات دینی معرفی کرد و اظهار کرد: این باورها که موجب پیروزی در انقلاب و جنگ هشت ساله و موفقیت در برابر توطئه‌های گوناگون شد، امروز دچار مشکل شده است. به فرموده رهبر معظم انقلاب، جهاد ترکیبی امری فرضی و فریضه‌ای قطعی و فوری است.

مردانی حضور فوری و قطعی در جبهه رویارویی با جهاد تبیینی را رسالت فرماندهان جنگ نرم یعنی اساتید دانشگاه دانست و افزود: جنگ نرم تخریب و تخطی باورها و اعتقادت است یعنی هنگامی که ضعف اعتقادی پیدا کردیم افکار و اندیشه‌های ما دچار تخریب می‌شود، در نهایت تغییر رفتار شکل می‌گیرد و تغییر اساسی در نظام فرهنگی و اداره کشور هدف نهایی دشمن است.

وی تصریح کرد: دشمن به این جمع‌بندی رسیده است که با حذف فیزیکی رهبران، دانشمندان، فرماندهان و تک‌تک مردم دیگر نمی‌تواند موفقیتی داشته باشد چون توان رویارویی در میدان نبرد رودررو را ندارد و از این نظر ناامید شده است اما تمام امید دشمن به این است که از طریق تهاجم ترکیبی در ابعاد مختلف به نتیجه برسد یعنی وقتی روحیه کار از بین رفت، تنبلی و سستی حاکم شد، روحیه خدمت داوطلبانه و مسئولیت اجتماعی به دلیل خودباختگی دچار خدشه شد، دشمن توانسته است یک گام پیش بیاید و موجب کم‌رنگ شدن وحدت و انسجام ملی و بدبینی مردم به مسئولان شود."

تاکید رهبری چه بود؟

در سال های اخیر مقام معظم رهبری به حساسیت آسیب پذیری فرهنگی بیش از همه توجه داشته اند. ایشان در مورد این خطر بزرگ می فرمایند: «امروز شیطان بزرگ و دیگر شاخه های درخت پلید استکبار هماهنگ با رویارویی مستقیم و غیر مستقیم سیاسی، نظامی، اقتصادی و تبلیغاتی خود با انقلاب اسلامی ما، دست به یک تلاش فرهنگی نیز زده است. این تلاش برنامه ریزی شده که از ابزارها و شیوه های هنری نیز مدد می گیرد، ادامه تهاجم دیرین فرهنگی و اخلاقی گذشته است که اینک در مقابله با انقلاب عظیم اسلامی ما به شکل سراسیمه تر و عریانتر از پیش آشکار گردیده است.» از این رو برخورد و مقابله با این جریان فرهنگی که با هستی و بنیان فرهنگی ما سروکار دارد، از مهمترین واجبات و اساسی ترین وظایف هر انسان مؤمن و انقلابی است. بر این اساس توجه به شناخت ویژگی های عناصر فرهنگ خودی و تقویت و استحکام آنها بیش از پیش مورد توجه محققان، کارشناسان و دست اندرکاران مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قرار گرفته است. حال سوال اینجاست که چگونه می توان با «تهاجم فرهنگی» مقابله کرد؟

راه های مقابله با نفوذ

چه کنیم تا «تهاجم فرهنگی» غرب نتواند به فرهنگ ما آسیبی وارد سازد؟ در وهله نخست ساده ترین پاسخ این است که قدرت دفاعی فرهنگی کشور را به اندازه ای قدرتمند کنیم که فرهنگ غرب نتواند به آن نفوذ کند. اما چگونه؟  اولین راه این است که اعتقادات توحیدی و جهان بینی اسلامی را در جامعه به بهترین و نوین ترین روش ممکن تبلیغ کنیم تا هرگونه شک و شبهه دراین باره از بین برود و در این راستا کشور از لحاظ اعتقادی به اندازه ای قدرتمند شود که در برابر انواع تهاجم فرهنگی نفوذناپذیر شود.

راه دوم این است که با تمام عواملی که بنیان عقیده، اخلاق و تربیت اسلامی را متزلزل می سازد و زمینه گرایش به فرهنگ غرب را مساعد و فراهم می کند، مقابله شود.

به عنوان راه سوم نیز لازم است همواره با عوامل مستقیم فساد و طرفداران فرهنگ غرب، در صورتی که نتوانند خود را اصلاح کنند، بر خورد شود. البته نیاز است که در این راه با برنامه ریزی های حساب شده و استفاده از روش های کارآمد، اقدامات موثر را اجرایی کرد.

راه چهارم برای مقابله با تهاجم فرهنگی، اصلاحات اقتصادی است چرا که همواره وضعیت سخت معیشت مردم، به حربه ای برای بهانه جویی دشمنان تبدیل شده تا از این طریق نفوذ خود را به عمق جامعه بیشتر کنند. با استفاده از شبکه های ماهواره ای و شبکه های مجازی، کوچکترین اعتراض معیشتی مردم را به ابزاری برای تغییر نگرش و افکار عمومی جامعه تبدیل می کنند تا به شکل موذیانه برنامه های خود برای تهاجم فرهنگی را در کشور پیاده سازی می کنند.

نتیجه گیری

بنابراین برای اینکه بتوان این راهکارها را پیش گرفت و عملی کرد باید دشمن را شناخت. دشمن شناسی یکی از ابزارهایی است که می تواند مسیر مقابله با «تهاجم فرهنگی» را هموارتر کند اما در کنار دشمن شناسی نیز باید بینش سیاسی تقویت شود تا با هرگونه بمباران فرهنگی بتوان مقابله کرد. از این رو همواره حوزه و دانشگاه به عنوان مهم ترین اماکن علمی و فرهنگی کشور، می توانند به مرکزی برای افزایش آگاهی و مقابله با هرگونه تهاجمی تبدیل شوند.

در این میان احتمال نفوذ دشمن به دلیل استحاله افراد در جنگ نرم و تخریب باورها موضوع مهمی است که باید توسط دولتمردان و قانوگذاران مورد توجه قرار بگرد. در سالهای اخیر بیش از گذشته تهاجم فرهنگی موجب از دست دادن انگیزه خدمت در کشور و تغییر سبک زندگی افراد شده است. سبک زندگی غربی، لوکس، مصرف‌گرا و بدون چهارچوب غربی از این نوع پیامدها است. بنابراین محورهای نبرد ترکیبی و تهاجم فرهنگی دشمن گسترده هستند که سال‌ها است رهبر ما فرمایند در برابر شبیخون فرهنگی قرار داریم.