پنج دستور امام رضا(ع) برای سیر و سلوک عاشورایی

عاشورا شاید در نگاه اول یعنی نگاه سفیهانه‌ای که گمان می‌کند حسین‌بن‌علی(ع) به همراه یاران و برادران و فرزندانش مغلوب سپاه یزید و کفر شد از سوی عده‌ای از کفار و بدخواهان اسلام مطرح شود، اما با نیم‌نگاهی اندیشمندانه و خردورزانه به آنچه از عاشورای حسینی تا به امروز رخ داده متوجه می‌شویم که قیام حسین‌بن‌علی سراسر پیروزی بوده است؛ چراکه در طول تاریخ حرکت‌های اصلاحی بسیاری برای دست‌یابی به آزادی و استقلال و مبارزه با ظلم و ستم به تبعیت از عاشورای حسینی رقم خورده است.

عاشورای حسینی از این جهت مهم است که نه تنها مردم عادی، بلکه معصومین نیز به آن توجه فراوانی داشته‌اند؛ به طوری که یکی از درس‌آموزترین و عبرت‌آموزترین وقایعی که معصومین بعد از امام حسین(ع) برای مسلمانان و شیعیان عنوان می‌کردند، رجوع به حوادث عاشوراست؛ وقایعی که درس‌های بسیاری تا ابد برای همه مسلمانان و آزادگان جهان به دنبال داشته است که یکی از آن آموزه‌ها، پنج دستور امام رضا (ع) برای سیر و سلوک عاشورایی است.

در روایتی از امام رضا(ع) نقل شده است که امام هشتم شیعیان در روز اول محرم به ابن‌شَبیب فرمودند: «روزه گرفته‌ای؟ امروز روزی است که زکریا روزه گرفت و خدا یحیی را به او عطا کرد، اگر می‌خواهید حاجت روا شوید، امروز را روزه بگیرید.»

امام رضا(ع) همچنین فرمودند: «محرم ماهی است که اهل جاهلیت حرمتش را نگه می‌داشتند، اما این امت نه حرمت محرم را نگه داشتند، نه حرمت نبی اکرم(ص) را؛ ذریه‌اش سیدالشهدا(ع) را به شهادت رساندند، زنانش را به اسارت بردند، کاروانش را غارت کردند. خدای متعال هرگز اینان را نیامرزد.

ابن‌شبیب! اگر می‌خواهی بر کسی گریه کنی، فقط بر امام حسین(ع) گریه کن. «فإنَّهُ ذُبِحَ كَما يُذبَحُ الكَبشُ»، هیجده نفر از جوانانی که شبیه نداشتند، در کنارش به شهادت رسیدند. آسمان‌ها و زمین‌ها بر شهادتش گریه کردند، چهار هزار ملک برای نصرت حضرت آمدند، ولی زمانی رسیدند که کار تمام شده بود، آنها غبارآلود و اندوهگین ماندند تا در کنار حضرت حجت(عج) خون‌خواهی کنند و شعارشان «یالثارات الحسین» است. پدرم از جدم امام سجاد(ع) حکایت کردند که وقتی سیدالشهدا(ع) به شهادت رسیدند، آسمان خون گریه کرد.»

در ادامه حضرت پنج دستور فرمودند که همیشگی است، اما موطنش محرم است، ایشان فرمودند: «فرزند شبیب! اگر بر سید‌الشهدا (ع) گریه کردی تا اشکت بر گونه‌ات جاری شد، خدا هر گناهی که کردی ـ کم یا زیاد، صغیر یا کبیر ـ را می‌بخشد.» (این روایات مثل آیات توبه است. آیات توبه در مؤمن غرور ایجاد نمی‌کند، بلکه به مؤمن بشارت می‌دهد که مأیوس از رحمت خدا نشود. این روایات هم مؤمن را جسور بر گناه نمی‌کند.)

بعد دستور دوم را فرمودند که اگر می‌خواهی خدا را ملاقات کنی در حالی که گناهی نداشته باشی، سیدالشهدا(ع) را از نزدیک و شاید هم از دور زیارت کن. این دو دستور، یعنی انسان هر وقت احساس کرد سنگین و آلوده شده و نمی‌تواند عبادت کند، باید خودش را با گریه یا زیارت، بدون تأخیر به سیدالشهدا (ع) که سرچشمه طهارت است، برساند.

امام رضا علیه‌السلام بعد فرمودند: «اگر خوشحال می‌شوی در غرفه‌هایی از بهشت ساکن شوی که در جوار نبی اکرم(ص) باشی، لعن قاتلین سیدالشهدا(ع) را ترک نکن.»

در ادامه نیز دستور چهارم را که خیلی عجیب است، فرمودند: «اگر می‌خواهی از ثوابی مثل ثواب شهدای کربلا بهره‌مند شوی، هر وقت سیدالشهدا را یاد کردی، عرض حاجت به ایشان کن و بگو «يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا»؛‌ ای کاش من هم در کربلا با شهدای تو بودم و به فوز خون دادن پیش روی تو می‌رسیدم. (اگر همیشه از امام (ع) چنین طلبی داشته باشی، به آن ثواب می‌رسی. خدای متعال نیتش را به تو می‌دهد، وفور نیت کارت را درست می‌کند.)

در مورد پنجمین دستور نیز فرمودند: «اگر دوست داری در بهشت در درجات ما باشی، غصه و شادی‌ات را از ما جدا نکن. آنجا که ما خوشحالیم، خوشحال باش و آنجا که ما غصه داریم غصه‌دار باش.» (البته واضح است که هیچ کس به مقام امام نمی‌رسد، مقصود این است که اگر می‌خواهید بین ما و شما در بهشت حائل نباشد، این‌گونه باش. ممکن است کسی در بهشت باشد، ولی هفتصد سال یک بار هم سیدالشهدا(ع) را نبیند.)

حضرت در انتهای این روایت فرمودند: «تلاش کن خودت را به ولایت ما برسانی. اگر کسی سنگی را دوست داشته باشد، خدای متعال او را با آن سنگ محشور می‌کند.»