تزلزل تازه در درون رژیم صهیونیستی

دادگاه عالی رژیم صهیونیستی اخیرا حکم داد که مردان حریدی (یهودیان افراطی ارتدوکس) باید برای انجام خدمت وظیفه به ارتش اعزام شوند. این دادگاه در حکمی به اتفاق آرا تاکید کرد که رژیم اسراییل در اوج درگیری‌های شدید باید بار نابرابری در خدمات ارتش را کم کند.

طبق قانون رژیم صهیونیستی، همه اسراییلی‌های واحد شرایط اعم از مرد و زن باید در ارتش خدمت کنند. اما دهه هاست معافیت‌هایی برای یهودیان ارتدوکس افراطی موسوم به «یشیوا» وجود داشته است. این افراد حدود ۱۳ درصد از جامعه اسراییلی در سرزمین‌های اشغالی را تشکیل می‌دهند و این معافیت به آن‌ها اجازه تحصیل تمام وقت در مدارس دینی یهودی را می‌دهد.

موضوع خدمت وظیفه حریدی‌ها یا یشیوا از جمله پیچیده‌ترین مشکلاتی است که رژیم صهیونیستی از زمان اعلام موجودیت جعلی خود با آن مواجه بوده و این امر، باعث ایجاد مشکلات سیاسی بزرگی بین جریانات سیاسی راست‌گرا و چپ‌گرای این رژیم و شکاف‌های عمیقی بین سکولار‌ها و ارتدوکس حریدی در این رژیم شده است. سکولار‌ها و چپ‌گرایان خواستار وادار کردن حریدی‌ها به وظیفه اجباری هستند و راست‌گرایان ضمن دفاع از آنها، قائل به معافیت این طیف هستند.

پیش از این دادگاه عالی رژیم اسرائیل حکم پایان دادن به بودجه این رژیم برای دانشجویان «یشیوا» را که در ارتش خدمت نمی‌کنند، صادر کرده بود و اینک حکم نهایی یعنی لغو معافیت آنان را صادر کرده است.

در سطح اجتماعی، جنگ علیه غزه، خشم عمومی را در مورد معافیت از خدمت وظیفه برای ارتدوکس‌های افراطی برانگیخته است و تبعیض موجود بیش از گذشته برجسته شده است. تبلیغات خاخام‌ها درباره اهمیت دروس دینی ارتودکس یهود ره به جایی نبرده و خصوصا طیف سکولار از چندین دهه گذشته با این جماعت وارد چالش شده اند. این چالش در مقاطعی مانند همه گیری ویروس کرونا و اینک جنگ غزه به اوج خود رسیده است.

دیوان عالی اسراییل در حکم خود تصریح کرده است که هیچ چارچوب قانونی وجود ندارد که از تمایز بین دانشجویان ارتدوکس افراطی و سایر اسراییلی‌های واجد شرایط برای خدمت سربازی حمایت کند؛ در نتیجه کابینه اسراییل فاقد صلاحیت معافیت گسترده دانشجویان دینی یشیوا از خدمت اجباری است.

این حکم ضربه‌ای جدید و جدی به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم است و به باور برخی ناظران می‌تواند منجر به فروپاشی کابینه ائتلافی و شکننده او شود. ائتلاف نتانیاهو تا حد زیادی به دو حزب افراطی ارتدوکس یعنی حزب «شاس» و «اتحاد یهودیت توراتی» متکی است که خواستار استمرار این معافیت‌ها شده‌اند و تهدید کرده‌اند که در غیر این صورت ممکن است از کابینه خارج شوند.

این امر ائتلاف حاکم را از بین برده و ادامه ریاست نتانیاهو را به خطر می‌اندازد و اسراییل را مجبور به برگزاری انتخابات زودهنگام می‌کند. از طرفی، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که نتانیاهو در هر انتخاباتی در آینده به احتمال زیاد شکست خواهد خورد.

این در حالی است که نتانیاهو هفته گذشته مجبور به انحلال کابینه جنگی خود پس از استعفای رقیب سیاسی اصلی و وزیر جنگ سابق خود، بنی گانتس شد. بنی گانتس نیز از جمله کسانی بود که از سربازی اجباری برای دانشجویان مدارس دینی ابراز حمایت کرده بود.

حزب لیکود به رهبری نتانیاهو از حکم دادگاه عالی اسراییل انتقاد کرده و تهدید کرد که از طریق لایحه‌ای در پارلمان با حمایت نخست وزیر به این موضوع اعتراض خواهد کرد. این در حالی است که منتقدان می‌گویند این لایحه اعتراضی در زمانی که اسراییل درگیر جنگ است، نباید ارایه و دنبال شود. بسیاری از تحلیلگران در داخل رژیم صهیونیستی معتقدند جو عمومی در داخل رژیم از این حکم حمایت می‌کند، چون ناظر به برابری و رفع تبعیض در میان اسراییلی‌هاست؛ خصوصا در شرایط که اسراییل درگیر جنگ در جنوب و شمال می‌باشد.

مناقشه در مورد معافیت برای دانشجویان افراطی ارتدوکس در حالی در جریان است که اسراییل یورش به رفح را آغاز کرده و ده‌ها هزار سرباز را برای جنگ فراخوانده است. به گفته ارتش، از ۷ اکتبر سال گذشته حداقل ۶۶۶ سرباز ارتش این رژیم کشته شده‌اند که حدود نیمی از آن‌ها در ماه‌های پس از آغاز تهاجم زمینی اسراییل به غزه در اواخر اکتبر قربانی شده اند.

نتانیاهو گفته است برای بازگرداندن برخی اسرا به یک توافق جزئی تن خواهد داد؛ اما همچنان به دنبال اهداف جنگی خود برای از بین بردن حضور حماس در غزه است. او همچنین گفت که مرحله فشرده حمله اسراییل به غزه به زودی پایان خواهد یافت، اما تمرکز اسراییل به سمت شمال با لبنان در بحبوحه تشدید خصومت‌ها با حزب الله معطوف خواهد شد.

در مجموع با ادامه جنگ و فرسایشی شدن آن، اختلافات دینی و شکاف‌های سیاسی اسراییل در حال ظهور و تشدید است و نتانیاهو در تنگنای شدید قرار گرفته است. وی به دشواری می‌تواند با حکم دادگاه عالی مبنی بر لغو معافیت سربازی حریدی‌ها مخالفت کند و در نتیجه قادر به حفظ متحدان افراطی خود در کابینه نخواهد بود. ظاهرا امید نتانیاهو این است که با ادامه فضای جنگی تا اطلاع ثانوی موقیعت خود را در قدرت حفظ کند، موقعیتی که با توجه به رخداد‌های قابل پبش بینی و غیرقابل پیش بینی، هر روز بیش از پیش دچار تزلزل می‌شود.