خط و نشان اردوغان علیه تل آویو تا چه حد جدی است؟

بسیاری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه را به عنوان سیاستمداری می‌شناسند که رفتارش با گفتارش در عرصه سیاسی دارای تضادهایی بوده است. زمانی خطاب به یونان از عبارت «شبی ناگهانی خواهیم آمد» استفاده می‌کند تا این کشور را با این نوع ادبیات تهدید به جنگ کند اما فردایش با نخست وزیر این کشور دیدار می‌کند!

گاهی تهدید به تعطیلی پایگاه «کورجیک» و «انجیرلیک» می‌کند و نقدهای تندی علیه آمریکا نثار می‌کند و این دولت را مدافع تروریست‌ها می‌خواند اما فردایش صمیمانه دست رئیس جمهور این کشور را می‌فشارد.

در مساله غزه این تناقضات اردوغان پررنگ‌تر هم شده است. ترکیه تا قبل از جنگ غزه هر چند در روابط سیاسی با رژیم صهیونیستی به وضعیت با ثبات نرسیده بود اما روابط تجاری‌اش در مطلوب‌ترین سطح ممکن بود، تا جایی که میزان صادرات ترکیه به سرزمین‌های اشغالی به عدد یک میلیارد و ۶۵ میلیون دلار رسید. این سطح مطلوب از تجارت صرفاً مربوط به سال گذشته هم نیست این روند سال‌ها استمرار داشت؛ یعنی بعد از تنش لفظی میان اردوغان و شیمون پرز نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی در حمایت از فلسطین در سال ۲۰۰۹ که به رویداد «یک دقیقه» معروف است. در عین حال شاهد روابط اقتصادی گسترده در عادی‌ترین شکل ممکن بودیم.

هر چند با آغاز جنگ غزه، اردوغان حمایت خود را از مردم فلسطین اعلام و برای مدتی صرفاً شخص نتانیاهو را مقصر کشتار غزه عنوان کرد با وجود اینکه تفکر نتانیاهو انعکاس سیاست رژیم صهیونیستی است، اما با همه این انتقادات باز هم روابط تجاری آنکارا و تل آویو به بهترین شکل ممکن ادامه داشت. همین موضوع نیز بستر انتقاد جامعه ترکیه از اردوغان شد.

این مورد همان نمونه بارز تضاد سیاست اعمالی و گفتاری ترکیه بوده است که با شکست حزب اردوغان در انتخابات شهرداری و فاصله گرفتن قشر محافظه کار و متدین جامعه ترکیه از حزب عدالت و توسعه، دولت آنکارا به ناچار بعد از گذشت ماه‌ها از جنگ غزه روابط تجاری اش را با تل آویو متوقف کرد.

در جدیدترین اظهار نظر، اردوغان خطاب به رژیم صهیونیستی گفته است: همانطور که وارد قره باغ و لیبی شدیم ممکن است وارد فلسطین شویم.

این نوع سخن راندن اردوغان مانند بسیاری از سخنانش صرفاً یک تهدید است و بعید است جنبه عملی داشته باشد؛ اردوغان سخنوری چیره دست است و سال‌ها با این نوع ادبیات توانسته در میتینگ‌هایش توجه طرفداران سنتی ترکیه را جلب کند.

اگر دولت آنکارا واقعاً قصد دارد دست رژیم صهیونیستی را در منطقه قطع کند و به فریاد مردم غزه برسد نیاز نیست حتماً وارد سرزمین‌های اشغالی شود. به‌جای آن کافیست این ۳ اقدام پیشنهادی را پیگیری کند:

۱. پایگاه کورجیک و انجیرلیک که در ظاهر محل فعالیت نظامی ناتو است اما در واقعیت تبدیل به پایگاه اطلاعاتی رژیم صهیونیستی شده است را تعطیل کند. این خواسته جامعه ترکیه نیز هست و در این رابطه بارها شاهد اعتراضات مردمی در مقابل این محل نظامی بوده‌ایم.

۲. در حالیکه صادرات نفت آذربایجان به اسرائیل همچنان از مسیر ترکیه (بندر جیهان) ادامه دارد، شایسته است در دومین اقدام عملی ترکیه مانع از این صادرات شود و نسبت به درآمد حاصل آن چشم‌پوشی کند؛ در این خصوص جای یادآوری است ۲۰ جولای کشتی باری آلتای به بهانه انتقال به امان از بندر حیفا سر در آورده است که نیاز است ترکیه در این مورد نیز توضیحی قانع کننده به افکار عمومی داخلی و بین المللی ارائه دهد.

۳. شنیده‌ها حاکیست صادرات ترکیه به سرزمین‌های اشغالی از طریق کشورهای ثالث همچنان ادامه دارد. این چنین تجارت تفاوت خاصی با تجارت مستقیم ندارد و بهتر است در سومین اقدام عملی، آنکارا گام‌های لازم جهت قطع تجارت مستقیم و غیر مستقیم با رژیم صهیونیستی را بردارد.