تسهیل تجارت با ارز تک‌نرخی

«صادرات در وضعیت تحریمی» موضوع بسیار مهمی است که باید با مطالعه ویژگی‎های صادراتی در زمان تحریم‎ها در دستور کار جدی دولتمردان قرار گیرد. این موضوع حائز اهمیت است؛ چرا که به دلیل تحریم‎ها و مسائل مالی مرتبط با «FATF» سال‎هاست صادرکنندگان کشور تحت چالش‎های جدی قرار دارند و یکی از گلایه‎های صادرکنندگان به کشور‌های همسایه و منطقه ازجمله پاکستان، افغانستان، ترکیه و عراق این است که با وجود اینکه صادرات ریالی به کشور‌های همسایه داریم، اما بانک مرکزی از ما دلار طلب می‎کند و به این دلیل متقاضی ارز در بازار آزاد هستیم؛ پس این موضوع نیز یکی از مسائلی است که دولتمردان برای حل آن باید چاره‌ای بیندیشند.

راه اندازی ریال منطقه ای پیشنهادی بود که به تعریف ریال منطقه‎ای بین ایران و برخی از کشورها، مانند ایران و افغانستان منجر شد. در وضعیت تحریمی، اصولاً دولت برای بهبود و تسریع روند صادرات باید مجموعه اقداماتی صورت دهد.

خوشبختانه، جمهوری اسلامی ایران با برخی از کشور‌های طرف تجارت خارجی، مانند روسیه به این مدل از تبادلات ارزی رسیده و توافقات به مرحله اجرا رسیده اند؛ اما مشکلات مختص صادرکنندگانی که مجبور به تجارت با ارز‌های خارجی، مانند دلار و یورو هستند، همچنان به قوت خود باقی است.

 آنچه در موضوع صادرات و بازگرداندن ارز به کشور مورد توجه است، مسئله چند نرخی بودن ارز است. در صورتی که اگر ارز تک‎نرخی داشته باشیم؛ یعنی بانک مرکزی با همراهی و همکاری دولت به قوی‎ترین شکل ممکن از ارز‌های چند نرخی عبور کند، یا حداقل ارز با یکی دو نرخ عرضه شود، بی‎شک بخش قابل توجهی از مشکلات صادرکنندگان در این حوزه رفع می‎شود، چراکه ارز صادراتی را با قیمت مشخص عرضه می‎کنند.

در مجموع بخش خصوصی، تجار و صادرکنندگان و افراد و نهاد‌هایی که در توسعه نقش صادراتی و تجاری کشور فعال هستند؛ نه تنها امروز، بلکه سال‎هاست منتظر اجرای تک‎نرخی شدن ارز هستند؛ به این معنا که با یکسانسازی ارز در هر عددی که کف بازار تعیین کند، موافق هستند.

اگر دولت و بانک مرکزی با تک‎نرخی کردن ارز ضمن تأمین زیر ساخت‎ها، مانع برهم خوردن رفاه حداقلی مردم شود و یارانه برای دهک‎های پایین درآمدی -نه همه مردم و برخوردار مالی- تعریف شود، می‎تواند بر روی توسعه تجارت خارجی، افزایش صادرات، بازگشت ارز به کشور، عرضه بیشتر ارز و به تبع آن ثبات در بازار ارز بسیار تأثیرگذار باشد؛ درصورتی که این فرمول رعایت شود، وارد کننده می‎تواند ارزی را که با نرخ نیمایی دریافت کرده است، به صورت کالا با نرخ روز ارز در بازار آزاد به مردم بفروشد و به تبع آن، صادرکننده، دولت و مردم دچار زیان نمیشوند.